شرایط خاص رابطه  ایران و اروپا 

یادداشت  مهمان

محمدحسن دوستارگان

شاید بتوان گفت که رابطه ایران و اروپا در شرایط کنونی یکی از نزدیک ترین و حساس ترین و در عین حال خاص ترین وضعیت را سپری می کند.این شرایط مدیون توافقی است که به توافق هسته ای 2015 ایران موسوم شد و طبق آن تهران با ظرافت کشورهای بزرگ جهان از جمله اروپایی را در توافقی دخیل کرد که حیثیت سیاسی این کشورها را به پایبندی به آن گره زد.

با قبول این توافق و محدود شدن بخشی از فعالیت های هسته ای ایران، تحریم های سنگین و ظالمانه ای که از سوی آمریکا و اروپا علیه تهران وضع شده بود، برداشته شد.

این توافق که یکی از توافق های مهم سال های اخیر در سطح بین المللی تلقی می شود، موجب شد تا تهران بعد از سال ها از زیر فشار تحریم های سنگین آمریکا و اروپا و حتی فصل هفتم منشور سازمان ملل خارج شده و در زمینه صادرات نفت و گاز و برقراری ارتباطات مالی و تجاری با کشورهای دیگر و نظام بین المللی بانکی به وضع عادی برگردد .

اما از همان زمان کشورهای مخالف جمهوری اسلامی ایران در منطقه مثل اسرائیل، عربستان، امارات و بحرین نسبت به این توافق عناد داشته و مدعی بودند که این توافق ایران را قدرتمند کرده و فشارها را از روی آن بر می دارد و موقعیت تهران را در منطقه تقویت می کند.

این کشورها که به سبب حمایت دولت وقت آمریکا از توافق هسته ای ایران، امکان تاثیرگذاری بر این توافق را در آن زمان نداشتند بابه قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا و شعارهای وی مبنی بر اینکه آمریکا را از توافق هسته ای خارج خواهد کرد، جان تازه ای گرفتند و با تحریک واشنگتن زمینه خروج سریع این کشور را از این توافق فراهم کردند.

دونالد ترامپ بعد از خارج کردن آمریکا از این توافق در 18 اردیبهشت ماه سال جاری اعلام کرد که تحریم ها شامل توقف صادرات نفت و گاز ایران و قطع دسترسی ایران به نظام ارتباطات مالی بین بانکی جهانی(سوئیفت) و … را روز 13 آبان باز گردانده و فشارها را به حداکثر می رساند.

این اقدام واشنگتن که با ادعای آوردن ایران به پای میز مذاکره صورت می گرفت و انتظار می رفت با عقب نشینی جمهوری اسلامی و کشورهای دیگر امضا کننده این توافق روبرو شود، نه تنها با این گونه اقدامات روبرو نشد، بلکه ایران و کشورهای اروپایی و چین و روسیه اعلام کردند که به توافق برجام پایبند می مانند و اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد که از فعالیت شرکت های خود در ایران حمایت می کند.

اتحادیه اروپا در این راستا حتی قانون مسدود کردن را در باره ایران به اجرا گذاشت تا از شرکت های فعال خود در ایران در قبال تحریم های آمریکا حفاظت کند و بعد از آن نیز اعلام کرد که سازو کار مالی خاصی را برای ادامه تجارت و مبادلات مالی این اتحادیه با ایران همزمان با اعمال تحریم های آمریکا در روز 13 آبان ارایه می کند.

این اقدام موجب شد تا روسیه و چین نیز از آن حمایت کرده و تاکید کنند که منتظر بسته سازو کار مالی اتحادیه اروپا می مانند و آنها نیز از طریق این بسته تجارت خود را با ایران ادامه می دهند.

این بسته حمایتی و ساز وکار مالی که شاید در نوع خود برای اولین بار در جهان به اجرا گذاشته می شود، این امکان را فراهم می کند که ایران به تجارت با شرکت های اروپایی و خارجی ادامه دهد، نفت خود را بفروشد و در قبال آن کالاهای مورد نیاز را دریافت کند.

اقدامی که در صورت عملی شدن کاملا برنامه های ترامپ برای فشار حداکثری بر ایران را با ناکامی مواجه خواهد کرد. 

از سوی دیگر در اتحادیه اروپا این بحث نیز مطرح است که این اتحادیه درچارچوب این بسته حمایتی یک سامانه نظام پرداخت مالی بین‌المللی غیر از دلار را برای مبادلات تجاری و مالی راه اندازی کند تا به موازات سوئیفت به اجرا گذاشته شود.در صورت راه اندازی این سیستم مالی، عملا کنترل آمریکا بر نظام مالی جهانی و اعمال تحریم های مالی علیه کشورها بی اثر می شود. 

پایگاه خبری اویل پرایس آمریکا در تحلیلی در این باره و اقدام احتمالی راه اندازی سیستم مالی بین المللی خارج از دلار بین ایران و اتحادیه اروپا و دیگر کشورها نوشته بود، این اقدام جایگاه دلار را به عنوان ارز غالب در معاملات نفتی به خطر می‌اندازد.

شاید دلیل دیگر این گونه اقدامات اروپا در قبال ایران به تنش سیاسی و تجاری بین این اتحادیه وآمریکا نیز مربوط باشد،ترامپ بعداز به قدرت رسیدن علاوه بر آنکه ازبعد تجاری مانند وضع مالیات بر خودرو، فولاد و آلومینیوم وارداتی از کشورهای دیگر از جمله اروپا، فشارهایی بر این کشورها وارد کرد، بلکه از بعد سیاسی نیز در حوزه سیاست داخلی و خارجی کشورهای اروپایی مثل حمایت از به قدرت رسیدن ملی گراها، مخالفت با برنامه های این کشورها در قبال مهاجران و … مداخله کرد که با واکنش اتحادیه اروپا مواجه شد.

آمریکا در راستای انصراف اروپا ازحمایت از برجام، بارها نمایندگان خود چون وزیر خارجه و رئیس گروه ایران در وزارتخارجه این کشور را راهی قاره سبز کرد تا آنها از انجام این اقدامات در قبال ایران منصرف کند که به نظر می رسد در این زمینه موفق نبوده است و حال که روابط اروپا و ایران به نوعی به هم گره خورده و در راستای تقویت یکدیگر در قبال فشارهای ترامپ حرکت می‌کند، بروز برخی اتفاقات در این حوزه تعجب برانگیز شده و این مسئله قوت گرفته که مخالفان نزدیکی رابطه ایران واروپا بعد از ناکامی درجلوگیری از تقویت این رابطه با اقدامات دیپلماتیک تلاش می کنند تا با درگیر کردن کشورهای اروپایی در برخی مسائل مرتبط با ایران به شکل دیگری به آن آسیب بزنند.

در این راستا چندی قبل فرانسوی‌ها مدعی شدند که عوامل ایران قصد داشته در تجمع منافقین در پاریس بمب گذاری کند و یکی از دیپلمات های کشورمان در اتریش در این ارتباط دستگیر شد.گروهکی که در بین مردم ایران مرده است و هیچ جایگاهی حتی در بین ایرانیان مخالف در خارج هم ندارد.

بعد از آن و روز گذشته پلیس دانمارک مدعی شد که فردی مرتبط با ایران را به اتهام تلاش برای حمله به یک فرد در این کشور دستگیر کرده است.

شهروند نرژوی بازداشت شده در دانمارک متهم است که در حال عکس گرفتن و زیر نظر داشتن خانه مسئول گروهک تروریستی عامل حمله به رژه نیروهای مسلح در اهواز بوده است.این ایرانی بازداشت شده در دادگاه حاضر شده و اتهاماتش دایر بر کمک به یک دستگاه اطلاعاتی خارجی برای طراحی سوءقصد در دانمارک را رد کرده است.

نگاهی به این اتهامات و ادعاهای مطرح شده نشان می دهد که در آستانه اتفاق مهم در رابطه ایران و اروپا، توطئه هایی از سوی مخالفان بهبود رابطه ایران و اروپا در حال شکل گیری است که قصد دارند تا با ایجاد اختلال مانع از شکل گیری این رابطه شوند.

مقامات اتحادیه اروپا باید این وضعیت دشوار و شیطنت ها را درک کنند و بدانند که افراد و کشورهایی ایجاد تنش بین ایران و اروپا را هدف گذاری کرده اند./ایرنا