ادارهٔ اقتصاد و گردشگری امارت اعلام کرده که در ۲۰۲۳ میلادی ۱۷ میلیون و ۱۵۰ هزار گردشگر بین‌المللی به این شهر سفر کرده‌اند و حداقل یک شب را در هتل‌های این منطقه سپری کرده‌اند. بیشترین مسافران هم به ترتیب از هند، انگلیس، عربستان سعودی، روسیه و عمان بوده‌اند. این درحالی‌است که کل توریست‌های خارجی دوبی در ۲۰۲۲ معادل ۱۴.۳۶ میلیون نفر و در ۲۰۱۹ هم ۱۶.۷۳ میلیون نفر بوده است. این شهر براساس اعلام «شیخ حمدان بن محمد بن راشد آل مکتوم»، ولیعهد امارت دوبی، در شبکهٔ اجتماعی ایکس رشد قابل‌توجه ۱۹.۴ درصدی را ثبت کرده است تا در خط مقدم بخش گردشگری جهانی قرار بگیرد. و یکی از بالاترین نرخ‌های جهانی اقامت در هتل معادل ۷۷.۴ درصد از ظرفیت ۱۵۰ هزار اتاقی را دارد. این دستاورد با اهداف تعریف‌شده در چشم‌انداز اقتصادی دوبی ۲۰۳۳ با هدف قرار گرفتن دوبی به‌عنوان یکی از سه شهر برتر جهان برای تجارت و گردشگری، مطابقت دارد.

 

Economy Middle East نیز در گزارشی به توسعهٔ گردشگری در دوبی اشاره کرده و نوشته است «موفقیت دوبی در جذب گردشگر زمانی بیشتر شناخته شد که برای سومین سال متوالی جایزهٔ Tripadvisor  را برای کسب رتبه یک مقصد جهانی به دست آورد. این دستاوردها منعکس‌کنندهٔ تلاش‌ها و خدمات متنوع شهری است که به مسافران اجازه می‌دهد با هر نوع بودجه و درخواستی برای گردشگری چه تجاری، تفریحی یا ورزشی به این منطقه سفر کنند. 

 

 چند اقدام برای جهانی شدن دوبی 

در دههٔ ۱۹۵۰، منطقه‌ای که امروز به‌عنوان یکی از شهرهای اصلی مقصد گردشگری مطرح است، صرفاً یک شهرک ماهیگیری بود. پس از کشف نفت در دههٔ ۱۹۶۰ همه‌چیز برای بهتر شدن این منطقه فراهم شد. اقتصاد شروع به اوج گرفتن کرد و آسمان‌خراش‌ها یکی پس از دیگری سربرآوردند. اما پس از دههٔ ۱۹۹۰ درآمدهای نفتی دوبی کاهش یافت و متولیان این کشور را را وادار کرد تا راه‌های دیگری برای حفظ رشد اقتصادی در نظر بگیرند. یکی از این راه‌ها صنعت گردشگری بود. اما مسیر موفقیت گردشگری در دوبی چگونه طی شد؟ سیاستگذاران این منطقه برای نشان دادن دوبی به جهان، همکاری دپارتمان بازاریابی و گردشگری دوبی (DTCM) را با غول‌های فوتبال اسپانیا از جمله باشگاه رئال مادرید آغاز کردند. علاوه‌بر تبلیغ خطوط هوایی امارات از سوی رئالی‌ها در دوبی، برای اولین‌بار پارک‌ها و استراحتگاه‌هایی با تم رئال مادرید و برند Real Madrid World ایجاد شدند.

 

البته که دوبی برای رسیدن به این جایگاه باید چهره‌ای متفاوت از خاورمیانه را به تصور می‌کشید که در جهان به منطقه‌ای صلح‌خیز معروف نیست. شنیدن اسامی کشورهایی از جمله سوریه، عراق یا یمن چیزی جز جنگ را در ذهن گردشگران تداعی نمی‌کند، اما سیاستگذاران دوبی توانستند این ادعا را که همهٔ خاورمیانه در جنگ نیست، به‌خوبی اثبات کنند و حالا گردشگری این منطقه به یک ستون اصلی اقتصاد شهر تبدیل شده است. 

 

 پنج عامل مهم در ابتکارات پایداری 

رسانهٔ emiratesinside اما یکی از عوامل مهم در این دستاورد را ابتکارات پایداری در دوبی می‌داند و می‌نویسد: ابتکارات پایداری در دوبی نقش مهمی در افزایش توسعهٔ گردشگری از چند جهت ایفا کرده است: 

1. حفاظت از محیط زیست شامل حفظ محیط طبیعی از جمله سواحل، بیابان‌ها و اکوسیستم‌های دریایی. با حفاظت از این منابع طبیعی، دوبی تجربیات منحصربه‌فرد و جذابی مانند سافاری در صحرا، فعالیت‌های ساحلی و دیدار با حیات‌وحش را به گردشگران ارائه می‌دهد.
2. حفظ فرهنگی: تلاش‌های پایدار با هدف حفظ میراث فرهنگی غنی شهر، از جمله مکان‌های تاریخی، بازارهای سنتی و سنت‌های محلی.
3. شیوه‌های گردشگری مسئولانه: آنها بازدیدکنندگان را به شیوه‌های گردشگری مسئولانه تشویق می‌کنند، از جمله کاهش ضایعات، حفظ آب و حمایت از جوامع محلی.
4. زیرساخت سبز: دوبی در پروژه‌های زیرساخت سبز سرمایه‌گذاری کرده است، مانند ساختمان‌های پایدار، پارک‌های عمومی و گزینه‌های حمل‌ونقل سازگار با محیط زیست. این ابتکارات نه‌تنها جذابیت زیبایی شناختی این شهر را افزایش داده است، بلکه به ایجاد محیطی سالمتر و پایدارتر برای ساکنان و بازدیدکنندگان کمک می‌کند.
5. فرصت‌های بومگردی: ذخایر طبیعی، پناهگاه‌های حیات‌وحش و اقامتگاه‌های سازگار با محیط زیست در این شهر در اولویت هستند. 

 

 الگوی دوبی، فرصتی برای ایران 

آرزوهای دوبی در حوزهٔ گردشگری، غیرعادی نیستند. آنها با چشم‌انداز تبدیل شدن به پربازدیدترین شهر جهان، اهداف بلندپروازانه‌ای برای ورود گردشگران، توسعهٔ زیرساخت‌ها و افزایش تجربهٔ بازدیدکنندگان برنامه‌ریزی کرده‌اند. در مرکز استراتژی گردشگری دوبی، تمایل به ارائهٔ ترکیبی بی‌نظیر از تجمل، ماجراجویی و غرق شدن در فرهنگ این منطقه به مسافران ارائه می‌شود که تجربه‌های فراموش نشدنی برای آنها دارد. آنها از هیچ تلاشی برای توسعهٔ زیرساخت‌های کلاس جهانی برای حمایت از صنعت گردشگری روبه‌رشد خود دریغ نکرده‌اند. از بناهای شاخصی مانند برج خلیفه و نخل جمیرا گرفته تا فرودگاه‌ها و شبکه‌های حمل‌ونقل پیشرفته، زیرساخت‌های شهر زمینه را برای سفرهای بی‌وقفه و تجربه‌های فراموش نشدنی فراهم می‌کند. 

 

اتفاقی که کارشناسان گردشگری معتقدند در ایران هم می‌تواند رقم بخورد؛ چراکه بسیاری از شهرهای ایران هم این پتانسیل را دارند که از تجربهٔ موفق گردشگری در دوبی با تمرکز بر چندین حوزهٔ کلیدی الگوبرداری کنند. در این باره اما توسعهٔ زیرساخت‌ها، بازاریابی و تبلیغات، سیاست‌های ویزا، زیرساخت‌ گردشگری، شیوه‌های گردشگری پایدار و همکاری با بخش خصوصی اهمیت دارد. نقطهٔ قوت اما این است که «عزت‌الله ضرغامی»، وزیر میراث‌فرهنگی، چند روز پیش در افتتاحیه هفدهمین نمایشگاه گردشگری از لغو ویزای یک طرفه با ۲۸ کشور خبر داد و گفت «این تصمیم از ۱۵ بهمن ۱۴۰۲ اجرایی شد و درهای ایران به روی جهان باز شده است و امروز بیش از ۵۰ درصد جمعیت دنیا می‌توانند بدون اخذ ویزا و تنها با خرید یک بلیت از ایران و جاذبه‌های گردشگری آن دیدن کنند.» قطعاً ساده‌سازی فرآیندهای ویزا و ارائهٔ گزینه‌های ویزای هنگام ورود یا ویزای الکترونیکی برای گردشگران از بازارهای کلیدی می‌تواند سفر به ایران را برای مسافران آسان‌تر و افراد بیشتری را به انتخاب ایران به‌عنوان مقصد گردشگری تشویق کند. این درحالی‌است که تاریخ و فرهنگ غنی ایران، مناظر زیبای طبیعی، شهرهای تاریخی، معماری برجسته، هنر و فرهنگ متنوع، موزه‌های ارزشمند و جاذبه‌های گردشگری بی‌نظیر، می‌تواند برخی شهرهای کشور را در مسیری مشابه دوبی قرار دهد. با در نظر گرفتن این ظرفیت‌ها، ایران می‌تواند بر توسعهٔ صنعت گردشگری خود متمرکز و به‌عنوان یک مقصد گردشگری محبوب و جذاب شناخته شود و صنعت گردشگری خود را به سطح بالاتری از توسعه ارتقا دهد.