«سلطان الجابر» روز جمعه به روزنامهٔ «گاردین» چاپ لندن گفته است که شرکت ملی نفت امارات باید تقاضا برای سوخت‌های فسیلی را برآورده کند اما در عین‌حال از «توافق بی‌سابقه» که در اجلاس اقلیمی شکل گرفته، استقبال می‌کند. او گفته که شرکت متبوعش سرمایه‌گذاری روی تولید نفت‌وگاز را ادامه خواهد داد: «رویکرد من بسیار ساده است: اینکه ما همچنان به‌عنوان یک تأمین‌کنندهٔ انرژیِ کم‌کربن، مسئول و قابل اعتماد خواهیم بود چون جهان به بشکه‌های کم‌کربن و با کمترین هزینه نیاز دارد.» 

او مدعی است که نفت‌وگاز تولیدشده در شرکت ملی نفت امارات، با کمترین میزان نشت و آلودگی نسبت به دیگر تولیدکنندگان نفت‌وگاز به دست مشتریان می‌رسد. الجابر گفته است: «به‌یاد داشته باشید که این تقاضای بازار است که تصمیم می‌گیرد و همین تقاضاست که به ما دیکته می‌کند کدام منبع انرژی برای پاسخگویی به نیازهای انرژی جهان در‌ حال رشد کمک خواهد کرد.» 

 

او می‌گوید که هیئت بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC) اعلام کرده که جهان حتی زمانی که در ۲۰۵۰ به مرحلهٔ «صفر خالص» در انتشار گازهای گلخانه‌‌ای برسد، باز هم به میزان کمی از سوخت‌های فسیلی احتیاج دارد. مرحلهٔ صفر خالص انتشار، مرحله‌ای است که بتوان افزایش دمای عمومی کره‌زمین را به ۱.۵ درجه سانتیگراد نسبت به دوران پیش از انقلاب صنعتی محدود کرد و از سوی دیگر میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای با میزان جذب و ترسیب آنها از طریق مکانیسم‌های مختلف برابر باشد.

 

سرمایه‌گذاری ۱۵۰ میلیارد دلاری 

الجابر گفته است که برنامه‌های سرمایه‌گذاری شرکت متبوعش در همان محدودهٔ ۱.۵ درجهٔ سانتیگراد خواهد بود: «جهان همچنان به نفت‌وگاز کم‌کربن و کم‌هزینه نیاز دارد. زمانی که تقاضای نفت‌وگاز متوقف شود، موضوع کاملاً فرق دارد. اما آنچه ما در حال حاضر باید انجام دهیم، کربن‌زدایی از سیستم انرژی فعلی، همزمان با ساخت سیستم انرژی جدید است.» 

 سرمایه‌گذاری شرکت ملی نفت امارات ۱۵۰ میلیارد دلار برای مدت هفت است و آن‌طور که الجابر می‌گوید، این سرمایه‌گذاری، سطح فعلی تولید نفت‌وگاز را حفظ خواهد کرد و آن را افزایش نخواهد داد: «ما از بسیاری ظرفیت‌های استخراج نفت‌وگاز که در اختیارمان است، چشم‌پوشی می‌کنیم. ما پنجمین ذخایر بزرگ نفت جهان را داریم اما از این منابع استفاده نمی‌کنیم.»

 

اظهارات روز جمعهٔ الجابر در حالی است که او صبح چهارشنبه با اعلام شکل‌گیری یک توافق جهانی برای گذار از سوخت‌های فسیلی، مورد تمجید طیف وسیعی از نمایندگان حاضر در کاپ ۲۸ قرار گرفت. این نخستین بار در طی سه‌دهه مذاکرات اقلیمی بود که به‌طور مستقیم برای مصرف سوخت‌های فسیلی، تکلیف تعیین شد و قطعنامه‌ای جهانی برای آیندهٔ این سوخت‌ها که به‌عنوان مهمترین عامل انتشار گازهای گلخانه‌ای و گرم‌شدن زمین شناخته می‌شوند، صادر شد. با این‌حال این توافق نتوانست نظر مثبت نمایندگان بسیاری از کشورها را جلب کند، خصوصاً کشورهای در حال توسعه و کشورهای جزیره‌ای کوچک که بیشترین آسیب از تبعات تغییراقلیم متوجه آنهاست. آنها اگرچه گذار از سوخت‌های فسیلی را اقدامی صحیح می‌خوانند اما می‌گویند که در این توافق، اطمینانی برای سازوکارهای مربوط به تأمین مالی این تغییر بزرگ در سیستم انرژی جهان وجود ندارد. 

 

ورقی که برای الجابر برگشت 

البته به‌نظر می‌رسد که تحلیل‌ها دربارهٔ عملکرد الجابر در رسانه‌ها دچار تغییر اساسی شده است. او که پیش از آغاز اجلاس به سوءاستفاده از فضای اجلاس برای پیشبرد مذاکرات فروش نفت و گاز متهم شده بود، حالا به‌عنوان یک رئیس محبوب معرفی می‌شود. ریاست همزمان او در شرکت ملی نفت امارات و اجلاس اقلیمی مورد انتقاد قرار گرفته بود و بسیاری خواستار کناره‌گیری او از مسئولیت خود در شرکت ملی نفت شده بودند. اما حالا نمایندگان کشورهای درحال توسعه می‌گویند که نگرانی‌های آنها برای الجابر اهمیت دارد و او به این نگرانی‌ها پاسخ می‌دهد. از سوی دیگر کشورهای ثروتمند نیز عزم او برای اجماع و ایجاد یک توافق را تحسین می‌کنند. 

 

او البته می‌گوید که به «گذار به یک جهان کم‌کربن» متعهد است: «این چیزی است که شخصاً ۱۸ سال روی آن کار کرده‌ام. من یک مهندس هستم که دینامیک انرژی و اقتصاد آن را می‌شناسم.» الجابر پیش از آنکه ریاست شرکت ملی نفت امارات را برعهده بگیرد، در سال ۲۰۰۶ شرکت انرژی‌های تجدیدپذیر «مصدر» که تحت حمایت دولت امارات متحده عربی است را تأسیس کرده بود. 

او می‌گوید که موقعیت او به‌عنوان یک تاجر و رئیس شرکت ملی نفت باعث شده تا بتواند «توافق غافلگیرانه» را انجام دهد: «با ریاست من، ما به جهان نشان دادیم که حضور یک رهبر صنعتی در ریاست اجلاس اقلیمی، ضعف محسوب نمی‌شود. درواقع این یک قدرت و مزیت بود.» 

 

انتظاراتی که هنوز هست

البته هنوز بدبینی‌هایی نیز وجود دارد و برخی فعالان حوزهٔ تغییر اقلیم از برنامه‌های الجابر و شرکت متبوعش انتقاد کرده‌اند. «هرجیت سینگ»، مدیر گروه مشارکت جهانی برای تعهد سوخت‌های فسیلی گفته است: «امارات متحدهٔ عربی به‌عنوان کشوری که ریاست کاپ ۲۸ را برعهده دارد، باید اقدامی انجام دهد. کشورهای ثروتمند باید اقدامات ملموسی را برای احترام به روح توافق پاریس انجام دهند. وگرنه، هرچیز دیگری، سایه‌ای از شک و تردید را بر سر توافق‌نامه‌ای که به‌سختی در اجلاس اقلیمی شکل‌گرفت، می‌اندازد.»

«دیوید تانگ» نیز به‌عنوان یکی از اعضای صنعتی سازمان «تغییر نفت» (Oil Change International) گفته است: «الجابر به‌روشنی اعلام کرده که به توافق امارات متحده افتخار می‌کند. اما او اکنون باید این توافق را در شرکتی که رهبری آن را برعهده دارد اجرا کند و از نفت‌وگاز فاصله بگیرد. یا آنکه روند توافق را به سخره بگیرد.» 

 

«کاترین ابرو» از اندیشکدهٔ E3G، اندیشکده‌ای که بر تغییراقلیم تمرکز دارد نیز گفته است: «پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که به‌زودی تقاضا برای نفت‌وگاز کاهش خواهد یافت. همهٔ تولیدکنندگان سوخت‌های فسیلی فکر می‌کنند سوختی که آنها تولید می‌کنند خاص و بدون عوارض برای تغییراقلیم است. آنها توانسته‌اند برای مدت چند دهه پشت توافقنامه‌های اقلیمی پنهان شوند اما اگرچه آرام‌آرام، ولی درنهایت پرده‌ها می‌افتند و وضعیت تغییر خواهد کرد.» 

الجابر روز چهارشنبه در حالی که ابراز احساسات می‌کرد، توافق کاپ ۲۸ را «تاریخی» خواند. او گفته که پس از ساعت‌ها بی‌خوابی و مذاکرات رفت‌وبرگشتی و جلسات انفرادی با نمایندگان کشورها، ساعت ۲:۳۰ دقیقهٔ صبح چهارشنبه نگاهی به اتاق مذاکرهٔ امارات انداخته و دیده که اتاق پر از آدم است: «آنجا بود که به پذیرفته‌شدن متن پیش‌نویس امیدوار شدم. این لحظه‌ای بود که ناگهان متوجه شدم دارم به یک اجماع برای حیات نگاه می‌کنم و فهمیدم که دارد چیزی در اینجا اتفاق می‌افتد. فهمیدم که قلب و ذهن خود را به آنها متصل کرده‌ام و آنها دارند برای شکل‌دادن یک طرح بهتر کمک می‌کنند. متوجه شدم که ما در حال ساختن تاریخ هستیم و این همان زمانی بود که واقعاً انگیزه‌ام کامل شد.»