با معرفی پیمانکار جدید از سوی وزارت انرژی روسیه برای ساخت نیروگاه هزار و ۴۰۰ مگاواتی سیریک استان هرمزگان، مذاکره‌های قراردادی با این شرکت از ابتدای سال ۱۳۹۹ آغاز شد که پس از برگزاری ۹۰ جلسه، درنهایت توافق لازم با شرکت روسی انجام شد و قرارداد به امضای طرفین رسید. زمین ساختگاه پروژه به مساحت تقریبی ۲۰۰ هکتار در اختیار پیمانکار جدید قرار گرفت. فاز اول مطالعه تکمیل شده و شروع فاز دوم مطالعه در دستورکار است، پس از اخذ تأیید نهایی وزارت دارایی روسیه و متعاقب آن گشایش LC پروژه، در آیندهٔ نزدیک عملیات اجرایی نیروگاه آغاز خواهد شد. اعتبار مورد نیاز برای اجرای این پروژه بالغ بر ۱.۴ میلیارد یورو است که از محل وام اعطایی دولت روسیه به دولت ایران تأمین می‌شود. بخش اجرایی این پروژه به‌طور کامل توسط پیمانکاران ایرانی انجام می‌شود و در بخش تأمین تجهیزات نیز از توان سازندگان داخلی استفاده می‌شود. نیروگاه حرارتی سیریک عنوان نیروگاهی در حال ساخت در استان هرمزگان در روستای کرپان شهرستان سیریک است. ظرفیت نامی این نیروگاه هزار و ۴۰۰ مگاوات و شامل چهار واحد ۳۵۰ مگاواتی بخار خواهد بود. این نیروگاه پنجمین نیروگاه ساخت روس‌ها در ایران خواهد بود. نیروگاه سیریک در ۱۴۰ کیلومتری شرق شهرستان بندرعباس و ۳۰ کیلومتری جنوب شهرستان میناب در ساحل تنگهٔ هرمز قرار دارد. احداث این نیروگاه به‌واسطهٔ فاینانس روسیه و مسئولیت اجرای آن با شرکت روسی تکنوپروم اکسپورت بوده‌ است. قرارداد نیروگاه سیریک در سال ۱۳۹۳ بین ایران و روسیه امضا و نیروگاه در اواخر سال ۱۳۹۵ کلنگ‌زنی شد. در شهریور ۱۳۹۶ زمینی با مساحت حدود ۲۰۰ هکتار برای ساخت نیروگاه تحویل پیمانکار روسی شد و قرار بود طی ۵۵ ماه ساخته شود. اما شروع عملیات ساخت نیروگاه به تأخیر افتاد. «رضا اردکانیان»، وزیر وقت نیرو، در ۳۱ شهریور ۱۳۹۹ اعلام کرد پیمانکار پروژه تغییر کرده‌است.

  

سیریک در جنوب‌شرق بندرعباس در حدود ۱۰ کیلومتری غرب پهنهٔ گسلهٔ زندان-میناب-پالمی قرار دارد. این ناحیه در جنوب‌شرق ایران محل یک مورد نادر انتقال جوان بین فرورانش و برخورد است. یک ناپیوستگی فشاری متشکل از چندین گسل به‌صورت مایل به حرکت در مجاورت ورقه‌های همگرا جابه‌جا می‌شود. این گذار در حال حاضر مانند یک مرز اصلی از نظر سبک زمین ساختی، ساختار لرزه‌ای، سنگ‌شناسی و مغناطیس رفتار می‌کند. منظومهٔ گسلی زندان-میناب-پالمی متشکل از چندین گسل است که دارای یک رژیم زمین‌ساختی انتقالی از سامانهٔ امتداد لغز راستگرد زندان-میناب به روندهای شمال‌غرب-جنوب‌شرق شمال میناب و گسل‌های شرقی-غربی ساحل مکران است. سایت نیروگاه سیریک با گسل‌های  فعال در شرق ساختگاه به‌ترتیب کمتر از یک کیلومتر،  ۵، ۱۲ و ۲۸ کیلومتر است. در زلزلهٔ ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۲ با بزرگای ۶.۲ در غرب مکران رخداد سنگ لغزش در جادهٔ گوهران به «ایرر»، گسل سردشت با روند شمال-جنوبی مسبب بود. این گسل را از گسل‌های پهنهٔ گسلهٔ میناب است. 

  

زلزله‌های دوگانهٔ ۲۳ آبان‌ماه ۱۴۰۰ در فین شمال بندر‌عباس  در حدود ۲۰ کیلومتری شرق فین در شمال بندرعباس با وقوع زمین‌لغزش‌های متعدد نیز همراه شدند. در پنجم فروردین‌ماه سال ۱۳۸۵ نیز زلزلهٔ جنوب‌غرب فین بندرعباس با بزرگای ۵.۴ موجب خسارت‌های محلی شد. رخداد زمین‌لرزه در منطقه مسبوق به سابقه است. در بهمن ۱۳۷۲ زمین‌لرزه‌های متعدد با بزرگی بین چهار تا شش ریشتر در منطقهٔ فین ثبت شد. همچنین، لرزه‌خیزی چهارماههٔ منطقهٔ عمومی بندرعباس با رخداد زمین‌لرزهٔ ششم آذر ۱۳۸۴ قشم خلیج‌فارس (Mw6.0) و همچنین زلزلهٔ نهم اسفندماه سال ۱۳۸۴ فاریاب به بزرگی ۵.۹ و همچنین وقوع زلزله‌های متعدد با بزرگای تا ۶ در منطقه مشخص می‌شود. رخداد زلزله‌هایی در این منطقه با جنبایی روندهای نزدیک پهنه برخورد ساختاری بندرعباس میناب زندان توجیه می‌شود. دو زمین‌لرزهٔ مهم قبلی زمین‌لرزهٔ اول فروردین ۱۳۵۶ خورگو با بزرگای ۶.۷، ۱۶۰ کشته و ۱۶ اسفند ۱۳۵۳ سرخون بندرعباس با بزرگای ۶.۱ است. در منطقهٔ تنگهٔ هرمز زلزلهٔ ۷ و حتی تا ۵.۷ هم مورد انتظار است، این منطقه گنبدهای نمکی فراوان وجود دارد و لایه‌های نمک باعث می‌شود تغییر شکل در گسل‌ها به‌صورت تدریجی اتفاق بیفتد. به‌عبارتی، تکتونیک نمک در آن منطقه باعث متعدد بودن زلزله‌ها و دیربه‌دیر شدن بازگشت زلزله‌ای با بزرگای بیش از ۷ است.

زلزله در این منطقه‌ در دریا هم می‌تواند اتفاق بیفتد، و دلیل آن  شکستگی‌ها و گسل‌هایی است که در کف دریا وجود دارد. در نزدیکی سواحل دریای عمان و خلیج‌فارس و در تنگهٔ هرمز در ایران هم گسل وجود دارد. در محدود تنگهٔ هرمز گسل‌های ساحلی به‌همراهی گسل عمان -خط ساختاری عمان- وجود دارد که شواهد فعالیت لرزه‌ای آنها وجود دارد. در ۳۰ کیلومتری ساحل ایران در دریای عمان، مرز فرورانش ورقهٔ اقیانوس هند و دریای عربی به زیر فلات ایران قرار دارد.

  

سونامی با یک جابه‌جایی قائم در محل گسل‌های کف دریا اتفاق می‌افتد. این جابه‌جایی می‌تواند هم بر اثر گسلش و هم زمین‌لغزش رخ دهد. بنابراین، گسل‌های نزدیک ساحل ایران یا زمین‌لغزش در کف دریا، به‌دلیل وقوع زلزله یا هر چیز دیگری، هم می‌توانند در چنین شرایطی باعث وقوع سونامی شوند. نکتهٔ دیگر اینکه سونامی در ایران نه‌فقط به‌دلیل وقوع زلزله در آب‌های نزدیک آن، بلکه حتی وقوع زلزله در سواحل هند یا ماداگاسکار هم می‌تواند رخ دهد. زلزله با بزرگای ۸ که در ۲۷ نوامبر ۱۹۴۵در منطقهٔ گواتر در مرز ایران و پاکستان اتفاق افتاد و موجب سونامی شد، حدود چهار هزار کشته به‌جا گذاشت. البته چنین زلزله‌ای در نزدیکی ساحل مکران در ایران زودبه‌زود اتفاق نمی‌افتد، بلکه در هر قرن ممکن است شاهد یک یا دو تا از آن باشیم؛ اما همین‌ها هم می‌توانند بسیار مخرب باشند، مخصوصاً اگر تأسیسات ساحلی و جمعیت بدون امکانات ایمنی در ساحل داشته باشیم. بنابراین، اگر زندگی و زیرساخت را در سواحل توسعه می‌دهیم، باید امنیت جمعیت ساکن در آن را هم از نظر زلزله و سونامی تأمین کنیم. ما باید احتمال وقوع زلزله و سونامی را در چنین مناطقی، کم یا زیاد، در نظر بگیریم.

 

در سال ۲۰۱۳ خانم «اشمیتز» آلمانی و همکارانش تحقیقی دربارهٔ زلزله در منطقهٔ مکران ایران منتشر و در آن احتمال وقوع زلزله با بزرگای ۹ را مطرح کردند. گرچه این اتفاق می‌تواند نادر باشد و هر دو-سه هزار سال یک‌بار اتفاق بیفتد، اما ممکن است زمان بازگشت چنین زلزله‌ای فرا رسیده یا نزدیک باشد. 

 اگر سایت در محدودهٔ دائمی تجزیه و تحلیل جابه‌جایی گسل تغییر شکل زمین و یا تجزیه و تحلیل تغییر شکل تکتونیکی باشد، در آن‌صورت با خطر جابه‌جایی گسل باید نسبت به قبول یا رد یک سایت اقدام کرد. 

 

برای ارزیابی ایمنی حتماً باید سابقهٔ لرزه‌خیزی بالای منطقهٔ مورد نظر پیرامون سیریک را در نظر گرفت. فاجعهٔ هسته‌ای در نیروگاه فوکوشیما-دای-ایچی ناشی از زلزلهٔ بزرگ ۲۰۱۱ توهوکوی ژاپن و به‌دنبال آن سونامی بزرگ در ۱۱ مارس ۲۰۱۱ توجه جهانی را به ایمنی نیروگاه‌های هسته‌ای جلب  کرد‌. بررسی‌های بعد از ۲۰۱۱ نشان داد که بیش از دویست زمین‌لرزه با بزرگای بیش از ۶ (عمدتاً در ژاپن) در فاصلهٔ ۳۰۰ کیلومتری مرکز مرکزی از نیروگاه‌های هسته‌ای (NPP) ثبت شده است. موارد مهمی از جمله زلزلهٔ توهوکو وجود دارد که عواقب آن برای ارتقای بهره‌برداری و طراحی نیروگاه‌های هسته‌ای جدید یا جدی یا روشنگر بوده است. یکی از اولین رویدادها در ارمنستان زمانی رخ داد که نیروگاه اتمی متسامور در هفتم دسامبر ۱۹۸۸ در اثر زلزلهٔ اسپیتاک (به بزرگای ۶.۸) در حدود ۷۵ کیلومتری نیروگاه لرزید. به‌دلیل نگرانی‌های ایمنی، نیروگاه به‌مدت شش سال تعطیل شد.

البته مشخص نیست چرا از دولت یازدهم و دوازدهم به‌دنبال احداث نیروگاه هسته‌ای در چنین پهنهٔ لرزه‌زایی بوده است و همچنین مبهم است که چرا قرار است کلنگ این نیروگاه به دست رئیس‌جمهور دولت سیزدهم در سفر استانی به زمین زده شود؟