سرنوشت اجلاس بزرگ تغییر اقلیم که از پیش با چالش‌های جدی روبه‌رو بود، اکنون به جنگی در خاورمیانه گره خورده که مسیر موفقیت آن را پیچیده می‌کند. این اجلاس از پیش درباره کمک‌های بین المللی برای کمک به کشورهای فقیر و آسیب‌پذیر برای مقابله با تغییر اقلیم با تنش‌هایی مواجه بوده است. اما چرا وقوع جنگ کمک به کشورهای آسیب‌دیده از تغییر اقلیم را به ‌تاخیر می‌اندازد؟ واشنگتن‌پست در پاسخ به این سوال نگاه دولت بایدن به جنگ و تغییر اقلیم را تحلیل کرده و نوشته است: کشورهای ثروتمندی که نقش بیشتری در گرمایش زمین دارند، به‌ویژه ایالات متحده آمریکا، برای کمک به صندوق خسارات اقلیمی وعده‌های میلیاردی داده‌اند اما در بسیاری از موارد نتوانسته‌اند به وعده‌شان عمل کنند و این روند، بسیاری از کشورهای در حال توسعه را نسبت به کل فرآیند بدبین کرده است.
بن‌بست کمک‌های اقلیمی
چندهفته تا برگزاری کنفرانس تغییر اقلیم سازمان ملل (کاپ ۲۸) و بن‌بست بودجه جدید، جنگ اسرائیل و حماس چالش‌های دیگری را برای کمک‌های اقلیمی ایالات متحده ایجاد کرده است.
جمهوری‌خواهانی که مجلس نمایندگان را کنترل می‌کنند، مدت‌هاست که با هر نوع هزینه اقلیمی مخالفند. به گفته مقامات فعلی و سابق ایالات متحده، با افزایش فشار برای تقویت بیشتر حمایت نظامی در خارج از این کشور، احتمالاً آنها درخواست‌های بایدن برای کمک‌های بین‌المللی اقلیمی را بار دیگر نادیده بگیرند.
«بث ویولا» که در دولت کلینتون مشاور محیط زیستِ معاون رئیس جمهور بوده، می‌گوید: «متأسفانه رویدادهای جهانی و پویایی کنونی مجلس، کمک مالی به کشورهای در حال توسعه را دشوارتر می‌کند.» بر اساس این گزارش اگر واشنگتن از متحد دیرینه خود اسرائیل حمایت مالی کند، خطر بی‌اعتمادی در کشورهای در حال توسعه عمیق‌تر خواهد شد و مذاکرات COP28 را تضعیف می‌کند.
بسیاری از کشورهای فقیر و آسیب‌پذیر از این که ایالات متحده و سایر دولت‌های عضو «ناتو» در ۱۸ ماه گذشته کمک نظامی زیادی به اوکراین تصویب کرده‌اند، ناامید شده‌اند؛ آن هم در حالی که می‌گویند نمی‌توانند همین کار را در مورد تغییر اقلیم انجام دهند. اکنون تکرار این سناریو با کمک مالی به اسرائیل ناامیدی‌ها را تشدید می‌کند.
«میچای رابرتسون»، مشاور ارشد امور مالی در اتحاد کشورهای جزیره‌ای کوچک (AOSIS) است؛ گروهی متشکل از 44 جزیره و کشورهای ساحلی کم‌ارتفاع در سراسر جهان که به‌طور هماهنگ در مذاکرات بین‌المللی اقلیم فعالیت می‌کنند. به گفته او همه این منابع در عوض برای جنگ بسیج شده‌اند اما باید در نظر داشت که «عمل نکردن به تعهدات اقلیمی، پیامد‌های زیادی بر نحوه مذاکره و ایجاد اعتماد در این فرایند دارد».
در روزهای اخیر، مقامات دولت بایدن گفته‌اند که همچنان به پیگیری کمک‌های بین‌المللی اقلیمی از کنگره متعهدند اما مذاکرات طولانی‌مدت بودجه در نشست هفته پیش برای کمک‌های مالی «صندوق سبز آب و هوا» حمایت از پروژه‌های سازگار با اقلیم در کشورهای در حال توسعه را به حاشیه برد.
«باراک اوباما»، رئیس‌جمهور اسبق، با تعهد ۳ میلیارد دلاری در سال ۲۰۱۴ به راه‌اندازی این صندوق کمک کرده بود، اما واشنگتن هنوز همه این پول را تامین نکرده است. روز پنج‌شنبه نیز، ایالات متحده در میان معدود کشورهایی بود که به دور جدید کمک‌های مالی این صندوق در سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۷ نپیوستند.
دو نفر از مسئولان که نمی‌خواهند نامشان در این گزارش بیاید، می‌گویند: «دولت قصد دارد به فشار بر کنگره برای تامین مالی اقلیمی ادامه دهد» آنها معتقدند که کنگره از کمک‌های اقلیمی بیشتر چشم‌پوشی می‌کند، و تیم بایدن را مجبور می‌کند که برای برنامه‌های دیگر همچون طرح‌های محیط زیستی هزینه کمتری برداشت کند. آنها می‌گویند این برنامه‌ها شکاف را کاهش نمی‌دهند و بعید است که کشورهای دیگر را راضی کند.
«مایکل مک کال»، نماینده مجلس نمایندگان آمریکا، که ریاست کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان را برعهده دارد، در جریان جلسه استماع «کری» که اکنون فرستاده اقلیمی بایدن است، هزینه‌های اقلیمی را هدردادن پول دانست. او که از ارائه کمک‌های نظامی بیشتر به اسرائیل حمایت کرده، استدلال کرد که سازمان ملل باید چین را در گروه کشورهای توسعه‌یافته طبقه‌بندی کند تا سهم عادلانه خود را در بخش تامین مالی اقلیمی بپردازد. پکن در حال حاضر دومین اقتصاد بزرگ جهان و بزرگترین تولید‌کننده گازهای گلخانه‌ای شناخته می‌شود. کری گفته که این موضوع را با همتای چینی خود، «ژی ژنهوا»، مطرح کرده است و مذاکره‌کنندگان تلاش خواهند کرد تا در COP28 به آن رسیدگی کنند.
برایان ماست، یکی دیگر از اعضای کمیته کمک‌های مالی بین‌المللی به‌عنوان «غرامت اقلیمی» را مورد تمسخر قرار داد. دولت بایدن در برابر استفاده از این توصیف مقاومت کرده و کری گفته که «تحت هیچ شرایطی» کشور را به پرداخت چنین مبالغی متعهد نمی‌کند.
سرنوشت مبهم مذاکرات
بیست و هشتمین اجلاس متعاهدین کنوانسیون تغییراقلیم قرار است از ۳۰ نوامبر در دوبی، بزرگترین شهر امارات متحده عربی که در سال ۲۰۲۰ روابط دیپلماتیک کامل با اسرائیل برقرار کرد، آغاز شود. برپایه این گزارش در حالی که امارات متحده عربی در طرف مقابل شبه‌جزیره عربستان با اسرائیل و غزه قرار دارد، در صورت گسترش جنگ و تبدیل آن به یک درگیری منطقه‌ای و فرقه‌ای، نگرانی‌هایی در مورد امنیت کنفرانس هم وجود دارد.
در همین حال برخی مقامات آمریکایی نگران هستند که خشونت‌ها به یک جنگ گسترده‌تر تبدیل شود و در این صورت ممکن است هفته‌ها طول بکشد تا اطلاعات بیشتری در مورد پیامدهای جنگ بر نشست دوبی مشخص شود.
جنگ در خاورمیانه مذاکرات اقلیمی را به خطر می‌اندازد. ClimateWire که رسانه محیط زیست و انرژی است در این مورد نوشته است: یک جنگ پایدار بین اسرائیل و حماس می‌تواند مذاکرات اقلیمی ماه آینده در امارات متحده عربی را با افزایش تنش بین کشورها و به راه انداختن مسابقه‌ای برای تامین انرژی پیچیده کند.
کوین بوک، مدیرعامل شرکت تحقیقاتی ClearView Energy Partners می‌گوید: «بی‌ثباتی چالش‌هایی را برای اجماع جهانی ایجاد می‌کند و بر اثر این جنگ ممکن است تعامل یا توافق کامل به دست نیاید. همین مشکل را با اوکراین هم داشتیم. از یک طرف زمین در حال گرم‌تر شدن و از طرف دیگر اوکراین در آتش بود. حالا این جنگ برای دوبی مشکل‌ساز می‌شود.»
تنش‌ها در خاورمیانه در حالی بار دیگر افزایش یافته که جنگ روسیه در اوکراین هنوز به کشورهای دور از جنگ برای یافتن منابع انرژی فشار می‌آورد. این وضعیت تلاش‌ها برای جایگزینی سوخت‌های فسیلی با انرژی‌های تجدیدپذیر را پیچیده کرده است، همانطور که در مذاکرات اقلیمی پارسال در مصر، دستیابی به امنیت انرژی، گاهی اوقات تلاش‌ها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را تحت‌الشعاع قرار می‌داد.
تغییر اقلیم خطوط مرزی را نادیده می‌گیرد اما اهداف اقلیمی توسط کشورهایی که با مرز از هم جدا شده‌اند، تعیین شده است. همین است که تنش‌های ژئوپولیتیکی می‌تواند دستیابی به توافق بر سر موضوعاتی همچون کاهش تولید و مصرف‌های سوخت فسیلی را دشوارتر کند، به‌خصوص اگر قیمت نفت و گاز بر اثر افزایش یابد.
یکی از چالش‌هایی که بایدن با آن مواجه است، تشدید اجرای تحریم‌ها علیه ایران، از جمله در مورد صادرات نفتی است که به کاهش کسری عرضه جهانی کمک کرده است. «جرالد فایرشتاین»، کارشناس ارشد دیپلماسی ایالات متحده در موسسه خاورمیانه می‌گوید: «عربستان سعودی و امارات ممکن است از فشار بر بازار و افزایش هزینه‌های معاملاتی استقبال کنند زیرا این روند قیمت نفت را بالا می‌برد.» در عین حال، دولت بایدن احتمالاً در مورد اقداماتی که می تواند قیمت بنزین را در سال برگزاری انتخابات افزایش دهد، حساس است چرا که به‌طور بالقوه منجر به فشار بر کشورهای حاشیه خلیج فارس برای افزایش تولید خواهد شد.
افزایش قیمت انرژی به‌دنبال جنگ در اوکراین پیامدهای گسترده‌ای برای اقدامات اقلیمی داشته است و اکنون کارشناسان منطقه می‌گویند که آشفتگی بیشتر می‌تواند بهانه دیگری برای به تاخیر انداختن روند گذار از سوخت‌های فسیلی باشد.
با آغاز تنش‌ها از روز شنبه، امارات متحده عربی همچنان بر رسیدگی به تغییر اقلیم متمرکز بود. عربستان سعودی روز یکشنبه میزبان نشست اقلیم خاورمیانه و شمال آفریقا برای آماده‌سازی مذاکرات اقلیمی بود. «سلطان احمد الجابر» در آن نشست گفت: «برای پیشرفت متحول‌کننده ما باید حقیقت را افسانه، واقعیت را از خیال و عمل موثر را از ایدئولوژی جدا کنیم و از تله‌های تفرقه و تخریب اجتناب کنیم.»
«فرد وهری»، کارشناس ارشد برنامه خاورمیانه در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی اما می‌گوید: «سوال این است: چگونه حاکمان عرب میزبان این COP هستند و چگونه طرفداران عادی‌سازی رابطه با اسرائیل می‌توانند COP را در مسیر خود نگه دارند اما آن را از وقایع اسرائیل و فلسطین دور کنند؟» او منتظر است تا ببیند آیا جنگ می‌تواند تمرکز مذاکرات را به سمت بحث بیشتر در مورد سازگاری با اقلیم سوق دهد؟

توافق اقلیمی