اهل «تنگ میشان» است. روستایی از بخش «کهیر». تند تند صحبت می‌کند. نامش «امرالله» است. پدر هفت فرزند. «هیچی نمانده. هیچی نمانده. سه دام داشتم. حالا نمی‌دانم لاشه‌شان کجاست. تا کمر در خانه‌ام گل است. قبل سیل هم خانه نبود. یک چهار دیواری بود که شب سرت را بگذاری تویش. حالا همین هم نیست. می‌پرسی زندگی چگونه می‌گذرد؟ وقتی سیل به روستا آمد، جز مردم هیچ‌کس نیامد آدم‌های گرفتار را نجات دهد. هیچ‌کس نیامد. می‌گویند آنقدر همه‌جا را آب گرفته بود که دست کسی به ما نمی‌رسید. از همان راهی که مردم عادی آمدند، مدیران هم می‌توانستند بیایند.»

 

من حرف‌های سریع او را منقطع می‌شنوم. «محمد بلوچی» فعال محلی که از سیلاب اسفند ۱۴۰۲ در مناطق جنوب سیستان‌وبلوچستان حاضر می‌شود تا کمک‌های مردمی را به مصیبت‌زدگان برساند، ما را به روستاهای دوری که کمتر دسترسی به خطوط ارتباطی دارند می‌رساند. آخرین جمله‌هایی که از امرالله می‌شنوم این است: «می‌گویند خدا را شکر کنید خسارت سیل زیاد نبوده. راست می‌گویند ما چه داشتیم که بخواهد خسارتش زیاد شود.»

 

پاکسازی با دستِ خالی

تنگ میشان روستایی از مناطق محروم در جنوب سیستان‌وبلوچستان است که مشکل تأمین آب شرب و سرانهٔ بهداشتی پایین، فقر و تنگدستی اهالی همیشه همراه نامش بوده است، دو سیلاب اخیر هم بر محرومیت‌های این روستا و روستاهای اطرافش اضافه می‌کند.

بلوچی توضیح می‌دهد که امکان گفت‌وگو با اهالی چندان میسر نیست؛ چرا‌که هنوز اهالی، تلاش می‌کنند تا آنچه می‌شود را از گل‌ولای بیرون بیاورند. اما تداوم بارش‌ها در ۱۰ روز اخیر این کار را با مشکلات بیشتری مواجه کرده است: «تقریباً بیشتر دام‌ها و زمین‌های زیر کشت از بین رفته‌اند. البته نباید گله‌های بزرگ رمه یا زمین‌های وسیع کشاورزی را تصور کنید. اما همان معدود دارایی مردم هم از بین رفته است. وقتی از دارایی صحبت می‌کنیم، منظورمان حتی جزئی‌ترین وسیله‌های خانه نیز هست. در بیشتر روستاهای این منطقه مردم خودشان با ادوات ساده مانند بیل و سطل و دیگ و مانند این، مشغول پاکسازی خانه‌هایشان هستند و ماشین‌های امداد وجود ندارد. آبگرفتگی در شهرها معمولاً با ماشین‌های شهرداری تخلیه می‌شود که البته همین امکانات برای شهرهای ما هم حدود است، اما در روستاها همین هم وجود ندارد.»

 

داستانِ زرآباد

داستان «زرآباد» شاید با بسیاری دیگر از مناطق سیل‌زده فرق می‌کند. به‌رغم اینکه طی دهه‌های ۸۰ و ۹۰ دولت‌های وقت تلاش کردند رسانه‌ها را متقاعد کنند و عموم مردم را به این باور برسانند که کپرنشینی دیگر در ایران وجود ندارد، اما بسیاری از روستاهای زرآباد هنوز ساکنان کپرنشین داشته است. در آخرین خبر رسمی دولت در سال ۱۳۹۹ و بعد از سیلابی که روستاهای این منطقه را دچار خسارت قابل‌توجه کرده بود، فرماندار وقت زرآباد اعلام کرد تمام کپرها را تخریب کرده‌اند تا با کمک دولت خانه‌هایی مستحکم احداث شود. حالا اما، سیلاب یک‌بار دیگر توجه‌ها را به زرآباد جلب کرد، جایی که فیلم‌های منتشرشده در فضای مجازی انبوهی از کپرهای درهم‌ریخته و البته حالا گِل‌اندود را نشان می‌داد. 

 

مشکل سرویس بهداشتی

او تعریف می‌کند که قبل از این دو سیلاب اخیر هم جاده‌های بین روستاها چندان تعریفی نداشت. البته ما چندسالی بود که آن‌طور باران نداشتیم. بیشتر زندگی ما را خاک می‌گیرد. این چندبار اما آب آمد. هرچی مصیبت است مال ماست. یکی از مشکلات خیلی بزرگ ما مستراح رفتن است. چاه‌ها یا ریخته‌اند یا انگار بسته شده‌اند. حالا بچه‌ها را آدم یکجوری رفع و رجوع می‌کند که البته خیلی سخت است. همهٔ روستاها هم الان این مشکل را دارند، فقط ما نیستیم. برای آدم بزرگ‌ها خیلی دشوار است. خیلی زیاد.

 

در چراغ‌‌آباد هم شرایط بهتر از این نیست. قطع شدن مکرر تماس تلفنی باعث می‌شود نتوانیم گفت‌وگویی با اهالی داشته باشیم. فقط «گل آقا» یکی از زنان روستا در گفت‌وگویی کوتاه می‌گوید: «آب، وسایل بهداشتی، قرص سردرد، پتو و ملافه نیاز ضروری ماست. این چیزها باید به دست مردم برسد. مدیران مسئولان کمک می‌فرستند، اما آنقدر نیست که کفاف دهد. شاید مردم از کمک کردن خسته شده باشند بگویند همیشه آنجا (گویی منظورش استان سیستان‌وبلوچستان است) دردسر دارند؛ ما از خشکسالی می‌افتیم در سیل. این مصیبت‌ها حق مردم ما نیست. اینجا محروم است. فقیر است اما واقعاً کمک لازم داریم.»

گویی ابر و باد و مه و خورشید و فلک حالا دست‌به‌دست هم داده‌اند تا تراژدی سیل در این مناطق پایان نداشته باشد.

 

آخرین اخبار رسمی

مشکل در توزیع اقلام موردنیاز و دیر رسیدن نیروهای امدادی از جمله مشکلاتی بود که در سیل اسفند ۱۴۰۲ از سوی سیل‌زدگان مطرح شده بود. مشکلی که به‌نظر می‌رسد حالا هم به‌شکل وسیعی وجود دارد. آمار تجمیع‌شده‌ای از اینکه دقیقاً چند شهر و روستا در جنوب کشور دچار سیلاب شدند و همین‌طور خسارت کلی اعلام نشده است، اما رئیس سازمان امدادونجات جمعیت هلال‌احمر  روز گذشته از توزیع بیش از ۱۱ هزار بسته موادغذایی در میان سیل‌زدگان خبر داد.

 

به‌گفتهٔ او از تاریخ ۲۷ فروردین‌ماه لغایت سوم اردیبهشت‌ماه ۴۶ سورتی پرواز برای کمک‌رسانی به متأثرین از حوادث جوی در جنوب‌شرقی کشور انجام و ۳۴ تن اقلام امدادی و زیستی برای آنها ارسال شد. برهمین اساس ۸۹۷ دستگاه چادر، هشت هزار و ۳۹۹ تخته پتو، چهار هزار و ۴۲۹ تخته موکت، ۱۰ هزار کیلوگرم نایلون پوششی، ۴۲۶ ست شست‌وشو، ۳۹۵ ست بهداشتی، ۱۱ هزار و ۲۷۶ بستهٔ غذایی، ۱۱ هزار و ۳۸۶ بطری آب معدنی و ۱۱ هزار و ۱۰۰ کیلوگرم برنج در میان سیل‌زدگان توزیع شده است. سیل اخیر بیشترین آسیب را به سیستان‌وبلوچستان و مناطق جنوبی آن وارد کرده است و به همین علت امدادگران جمعیت هلال‌احمر تا حل مشکلات مناطق سیل‌زده در کنار مردم حاضر خواهند بود و کمک‌رسانی را ادامه می‌دهند.»