این گزارش تازه نشان می‌دهد از سال ۲۰۰۰ تا امروز، به‌دلیل افزایش دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی اولیه، میزان مرگ‌ومیر کودکان زیر پنج سال تا بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است. به بیان دیگر منابع مراقبتی که به سلامت و رفاه کودکان اختصاص داده شده، باعث شده است مرگ‌ومیر کودکان زیر پنج سال از سال ۲۰۰۰ تا امسال در کشورهایی مثل کامبوج، مالاوی، مغولستان و رواندا بیش از ۷۵ درصد کاهش پیدا کند. باوجوداین، اما هنوز راه طولانی برای پایان دادن به همهٔ مرگ‌و‌میرهای قابل پیشگیری کودکان و نوجوانان در پیش است. سازمان جهانی بهداشت می‌گوید نرخ فعلی مرگ‌ومیر کودکان نشان می‌دهد ۵۹ کشور به هدف کاهش مرگ‌و‌میر کودکان زیر پنج سال در سند توسعهٔ پایدار نرسیده‌اند و ۶۴ کشور هم نسبت به این هدف در قبال مرگ‌و‌میر نوزادان کوتاهی کرده‌اند. این بدین معنی است که احتمال می‌رود تا سال ۲۰۳۰، ۳۵ میلیون کودک پیش از رسیدن به پنج‌سالگی جان خود را از دست بدهند و عمدهٔ این مرگ‌ها بر دوش خانواده‌های جنوب صحرای آفریقا و جنوب آسیا یا کشورهای با درآمد کم و متوسط پایین خواهد بود.

 

هر ۶ ثانیه، یک کودک در جهان می‌میرد

با اینکه مرگ‌ومیر کودکان کاهش چشمگیری داشته، اما برآوردهای گزارش سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد هنوز که هنوز است حدود پنج میلیون کودک تا قبل از رسیدن به سن پنج‌سالگی جانشان را از دست می‌دهند و تقریباً نیمی از جمعیت این مرگ‌ومیر‌ها را نوزادان تشکیل می‌دهند. به‌نقل از این گزارش، این یعنی هر ۶ ثانیه یک کودک در جایی از جهان، جانش را از دست می‌دهد. همچنین، این گزارش نشان می‌دهد در مناطقی مثل جنوب صحرای آفریقا و آسیای جنوبی زندگی بیش از دو میلیون کودک و جوان بین سنین پنج تا ۲۴ سالگی کوتاه شده است. این یعنی سالانه میلیون‌ها خانواده با از دست دادن فرزندانشان، سوگی ویرانگر را تجربه‌ می‌کنند که می‌تواند قابل پیشگیری یا قابل درمان باشد؛ چراکه اغلب این مرگ‌ها ناشی از عوارض زایمان‌های زودرس، ذات‌الریه، اسهال و مالاریا است و با بهبود دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی اولیهٔ با‌کیفیت و مداخلات ضروری و کم‌هزینه مانند واکسیناسیون و اجرای طرح‌های حمایتی مثل حمایت از شیردهی زودهنگام و ادامه‌دار و تشخیص و درمان بیماری‌های دوران کودکی، می‌توان زندگی‌های بسیاری را نجات داد. 

 

نجات جان کودکان از مرگ،‌ مستلزم سرمایه‌گذاری در نظام سلامت

بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی باکیفیت و نجات جان کودکان از مرگ‌های قابل پیشگیری مستلزم سرمایه‌گذاری در نظام سلامت از جمله بخش آموزش و ایجاد شرایط کاری مناسب برای کارکنان بهداشتی برای ارائهٔ مراقبت‌های اولیه است. پرسنل نظام سلامت و درمان باید مورد اعتماد جامعه باشند؛ چراکه آنها می‌توانند نقش مهمی در دسترسی کودکان و خانواده‌ها به خدمات نجات‌بخش بهداشتی مانند واکسیناسیون، آزمایش و دارو برای بیماری‌های کشنده و قابل درمان و حمایت از رژیم تغذیهٔ آنها ایفا کنند. آنها باید در سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی اولیه ادغام شوند و دستمزدهای منصفانه‌ای داشته باشند. همچنین، باید به‌خوبی آموزش ببینند و مجهز به ابزارهای لازم برای ارائهٔ بالاترین کیفیت مراقبت باشند. 

 

«خوان پابلو اوریبه»، مدیر جهانی بهداشت، تغذیه و جمعیت، بانک جهانی و مدیر تسهیلات مالی جهانی برای زنان، کودکان و نوجوانان، در این راستا می‌گوید: «هرچند طبق گزارش امسال، کودکان کمتری قبل از پنج‌سالگی می‌میرند، اما این کافی نیست و ما باید با سرمایه‌‌گذاری و همکاری با سایر نهادها، پیشرفت را تسریع کنیم تا به مرگ‌و‌میرهای قابل‌پیشگیری کودکان پایان دهیم. در غیر این‌صورت ما مدیون همهٔ کودکان هستیم که محل تولدشان بر حق دسترسی آنها به مراقبت‌های بهداشتی تأثیر داشته است.»

 

نابرابری، بقای کودکان را به خطر می‌اندازد

درحالی‌که برآوردهای جهانی از پیشرفت‌هایی در زمینه‌های بهداشت و درمان می‌گویند، در مقابل نابرابری‌های جدی که بقای کودکان را در بسیاری از نقاط جهان به خطر می‌اندازد، همچنان تهدیدی بزرگ برای آیندهٔ کودکان به‌حساب می‌آیند. از جمله این تهدیدها می‌توان به افزایش بی‌عدالتی و بی‌ثباتی اقتصادی، درگیری‌های جدید و طولانی‌مدت، تأثیر تشدید تغییر‌اقلیم و پیامدهای همه‌گیری کووید-۱۹ اشاره کرد. سازمان‌های جهانی معتقدند که اگر فکری به‌ حال این پیامدها نشود، همهٔ دستاوردهای نظام بهداشت و درمان به چشم‌بر‌هم‌زدنی به باد می‌روند و حتی ممکن است روند کاهشی فعلی مرگ‌ومیر کودکان را معکوس کند. 

 

گزارش‌های جهانی تخمین‌ می‌زنند کودکانی که در فقیرترین خانواده‌ها متولد می‌شوند، در مقایسه با ثروتمندترین‌ها دو برابر بیشتر در معرض خطر مرگ قبل از پنج‌سالگی هستند. ازاین‌رو، کسانی که در محیط‌های شکننده یا متأثر از تعارض زندگی‌ می‌کنند، تقریباً سه برابر بیشتر از کودکان دیگر در معرض خطر مرگ قبل از پنج‌سالگی هستند. «لی جون‌هوا»، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور اقتصادی و اجتماعی، در این راستا می‌گوید: «تخمین‌های جدید نشان می‌دهد تقویت دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی با‌کیفیت بالا، به‌ویژه در زمان تولد، به کاهش مرگ‌و‌میر بین کودکان زیر پنج سال کمک می‌کند. بنابراین، پیشرفت‌های امروز باید به ما یادآوری کنند که تلاش‌ها و سرمایه‌گذاری‌های بیشتری باید برای کاهش نابرابری و پایان دادن به مرگ‌های قابل‌پیشگیری بین نوزادان، کودکان و جوانان در سراسر جهان انجام شود.»

 

این گزارش از شکاف بزرگ آماری در داده‌های به‌دست‌آمده از مرگ‌ومیر کودکان انتقاد کرده و توصیه می‌کند کشورهای جنوب صحرای آفریقا و جنوب آسیا برای ردیابی و نظارت بهتر بقا و سلامت کودکان از سیستم‌های آماری بهتر استفاده کنند و شاخص‌های مرگ‌و‌میر و سلامت را از طریق پایش خانگی، ثبت تولد و مرگ از طریق سیستم‌های اطلاعات مدیریت سلامت و ثبت احوال و آمار حیاتی بهبود دهند.