|پیام ما| سازمان حفاظت محیط زیست مخالفت رسمی خود را با آبگیری سد چم شیر اعلام کرده است اما مناقشه بر سر این سد همچنان ادامه دارد. رئیس این سازمان که پیش از این هم گفته بود اجازه تکرار گتوندی دیگر را نخواهد داد، در روزهای گذشته در نامه‌ای به رئیس جمهور گفته است که نظر سازمان محیط زیست بر آبگیری نکردن چم‌شیر است. با این همه استاندار کهگیلویه و بویراحمد دیروز مخالفت‌ها با این سد را غیرتخصصی و غیرعلمی و عده‌ای از مخالفان را «بیمار»، «معاند» و «حقوق‌بگیر برای تخریب نظام» خوانده و گفته است: «سد آبگیری خواهد شد و به چرخه توسعه کشور و استان خواهد آمد.» آبگیری این سد که قرار بود اواخر آذر انجام شود، به دلیل طرح موضوعاتی از قبیل وجود منابع شوری در مخزن و دریاچه سد و همچنین واقع شدن دریاچه سد در یک میدان نفتی با چندین چاه نفت، عقب افتاد اما حالا با وجود مخالفت رسمی علی سلاجقه به عنوان رئیس سازمان متولی محیط زیست کشور، مناقشات درباره این سد و اصرار به آبگیری زودهنگام آن ادامه دارد.

چم شیر که مخالفان آن را گتوند دوم می‌نامند، بزرگ‌ترین پروژه برقابی در حال ساخت روی رودخانه زهره است که در ۲۵ کیلومتری گچساران واقع شده و با حجم ۱.۳ میلیون متر مکعب بزرگ‌ترین سد RCC خاورمیانه خوانده می‌شود. با توجه به پیشرفت حدود ۹۴ درصدی سد چم‌شیر، مسئولان اجرایی در روزهای گذشته، از آمادگی آبگیری سد در دی‌ماه خبر داده‌اند و گفته می‌شود احتمال آبگیری سد در اواسط دی‌ماه بسیار زیاد است.
محیط زیست: با آبگیری مخالفیم
در حالی که وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به دلیل غرق شدن محوطه‌های باستانی، مخالفت با آبگیری سد «چم‌شیر» را اعلام کرده و سازمان حفاظت محیط زیست هم پیشتر عنوان کرده بود که تا تایید نتایج ارزیابی سد چم‌شیر اجازه آبگیری را نخواهد داد، نامه تازه علی سلاجقه به ابراهیم رئیسی حاکی از اعلام مخالفت رسمی با آبگیری این سد در گچساران است.
در این نامه که پنجم دی‌ماه امسال خطاب به رئیس جمهوری نوشته شده، آمده است: «آبگیری سد چم‌شیر واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد به دلیل مطرح شدن تردیدهایی در خصوص وجود منابع شوری در مخزن و دریاچه سد و احتمال شوری آب، به دغدغه نهادهای علمی و تخصصی و سازمان‌های مردم‌نهاد و فعالان محیط زیست کشور تبدیل شده است. بررسی‌های این سازمان که حاصل مطالعات کارشناسی درون‌سازمانی و تعامل با دانشگاه‌ها و نهادهای علمی تخصصی این حوزه بوده، نیز موید نگرانی‌ها و ابهام‌های جدی در این خصوص می‌باشد.»

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست: بررسی‌های کارشناسی نشان‌دهنده لزوم بازنگری در مطالعات کیفی مخزن به دلیل تغییر داده‌های هیدرولوژیکی زمان احداث سد و کاهش بارندگی در 13 سال منتهی به زمان آبگیری، مطالعات تکمیلی زمین‌شناسی به دلیل وجود گسل در مخزن و وجود منابع شوری متعدد در دریاچه مخزن، انجام مطالعات عواقب و پیامدهای اجتماعی، محیط زیستی، اقتصادی و امنیتی ناشی از آبگیری و شوری آب و … در پایین‌دست حوزه، شهرها، روستاها، مراتع و اراضی کشاورزی تحت تاثیر و برآورد میزان خسارت‌های احتمالی است

سلاجقه در ادامه این نامه همچنین به بررسی‌های کارشناسی اشاره می‌کند که بر اساس آن بازنگری در مطالعات کیفی مخزن به دلیل تغییر داده‌های هیدرولوژیکی زمان احداث سد و کاهش بارندگی در 13 سال منتهی به زمان آبگیری ضروری است. بر این اساس همچنین به دلیل وجود گسل در مخزن و وجود منابع شوری متعدد در دریاچه مخزن انجام مطالعات تکمیلی زمین‌شناسی مهم شمرده شده و علاوه بر اینها انجام مطالعات عواقب و پیامدهای اجتماعی، محیط زیستی، اقتصادی و امنیتی ناشی از آبگیری و شوری آب و… در پایین‌دست حوزه، شهرها، روستاها، مراتع و اراضی کشاورزی تحت تاثیر را ضروری دانسته و می‌گوید باید میزان خسارت‌های احتمالی هم برآورد شود.
نامه معاون رئیس‌جمهوری که مکاتبه با معاون آب و آبفای وزارت نیرو برای طرح ابهامات و درخواست مطالعات و مستندات تکمیلی جهت تصمیم‌گیری نهایی ضمیمه شده، اینطور به پایان می‌رسد: «پیرو دستور جنابعالی در جلسه مورخ 4/10/1401 هیئت دولت در خصوص این سد و بر اساس جمیع مطالعات، مستندات و همچنین ابهامات موجود، تا انجام و تکمیل موارد درخواستی بالاخص حفر گمانه‌ها تا عمق صدمتری به روش RCC و کسب اطمینان خاطر از مدیریت عواقب و پیامدهای محیط زیستی، اجتماعی و امنیتی نظر سازمان بر عدم آبگیری این سد می‌باشد.»
عده‌ای «بیمار»، «معاند» و «حقوق‌بگیر»
مخالفت سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی محیط زیست کشور در حالی است که دیروز استاندار کهگیلویه و بویراحمد از آبگیری سد چم‌شیر خبر داده و با بیمار خواندن بعضی مخالفان گفت: «این سد بدون هیچ مشکلی آبگیری می‌شود.» اینطور که تسنیم گزارش داده، سید علی احمدزاده پیش از ظهر دیروز در حاشیه نشست شورای آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد گفت: «همه مطالعات و کارهای مطالعاتی در چند فاز در سد چمشیر انجام شده دریاچه و بستر آن مورد مطالعات علمی قرار گرفته و وضعیت جدیدی برای این سد رخ نداده است.»

استاندار کهگیلویه و بویراحمد: اینکه عده‌ای راه می‌افتند و کارهای بزرگ نظام را کوچک و یا وارونه جلوه می‌دهند به چه معناست؟ وقتی دلیل علمی ندارند و تنها جنجال به پا می‌کنند تا کارهای کشور کمرنگ جلوه داده شود کاری که برای کشور تحول‌زاست آن را آسیب جلوه می‌دهند. سد هیچ مشکلی برای آبگیری ندارد اگر قرار است کسی درباره آن حرف بزند باید وزارت نیرو بگوید که مشکل دارد. بعضی‌ها می‌خواهند مصالح و منافع کشور و مردم را فدای منافع خودشان کنند

او با بیان اینکه درباره این سد حرف‌های «غیرعلمی» و «غیرتخصصی» و «مسئله‌دار» مطرح می‌شود، گفت: «چرا باید کسی که در مورد سد تنگ سرخ هیچگونه شناخت علمی ندارد نظر بدهد؟ چرا باید کارشناس کامپیوتر یا روانشناسی در مورد سد حرف بزند که هیچ مبنای علمی ندارد. ممکن است که برخی از آدم‌های علمی هم در خصوص سد اظهار نظرهایی کرده باشند اما این سوالات در گذشته همه پاسخ داده شده است. در سد چم‌شیر همه چیز دیده شده است و چیز زیادی در آن وجود ندارد. این سد هیچ مشکلی ندارد و در حال آبگیری است.»
استاندار کهگیلویه و بویر احمد همچنین با بیان اینکه در جلسه هیئت دولت چند روز پیش با وزیر نیرو در این مورد صحبت کرده است، گفت: «قبل از آن هم با رئیس جمهور در مورد سد صحبت کرده بودم وزیر نیرو به من گفت همان نظری که شما در خصوص سد دارید همان نظر را هم ما داریم.»
او اضافه کرد: «اینکه عده‌ای راه می‌افتند و کارهای بزرگ نظام را کوچک و یا وارونه جلوه می‌دهند به چه معناست؟ وقتی دلیل علمی ندارند و تنها جنجال به پا می‌کنند تا کارهای کشور کمرنگ جلوه داده شود کاری که برای کشور تحول‌زاست آن را آسیب جلوه می‌دهند. سد هیچ مشکلی برای آبگیری ندارد اگر قرار است کسی درباره آن حرف بزند باید وزارت نیرو بگوید که مشکل دارد. بعضی‌ها می‌خواهند مصالح و منافع کشور و مردم را فدای منافع خودشان کنند. سد چم‌شیر یک سد بسیار مهم و تحول‌ساز در کشور است.»
احمدزاده با بیان اینکه «سد آبریز بیشتر از سد چم‌شیر سهمیه آبی برای ما دارد و آن را هم باید بسازیم» گفت: «سد چم‌شیر در جایی ساخته می‌شود که صنایع بزرگ نفت و گاز و پتروشیمی را داریم و برای پیشرفت در این حوزه نیاز به سهمیه آب داریم. الان فاز اول پالایشگاه گچساران را در سفر دوم خواهیم داشت که در کل و در همه فازهای آن 105 هزار بشکه در روز ظرفیت آن است و در فاز اول 35 هزار بشکه خواهد بود در حالی که کل پالایشگاه شیراز 32 هزار بشکه ظرفیت دارد برای این کارهای بزرگ به آب پایدار نیاز داریم. سد چم‌شیر هیچ گونه مشکل علمی ندارد یک کار بزرگ را نظام آغاز کرده و به نتیجه رسیده، ما به غیر از آب به برق آن نیاز داریم. برقی که تولید می‌کند کل هزینه‌های سد را بر خواهد گرداند. در حالی که اکنون مشکل برق در کشور داریم و تاسیسات تولید برق سد توسط سرمایه‌گذار خارجی آماده شده است.»
او تصریح کرد: «هیچ‌گونه تغییری در پی‌سی آب ایجاد نخواهد شد. جلسه‌ای برای سد آبریز و چم‌شیر در وزارت نیرو داشتیم. از متخصصان و مهندسان وزارت سوال کردم که موضوع فاجعه گتوند چیست مگر مطالعه درستی انجام نشده که یکی از بهترین متخصصان سدسازی گفت: پی‌سی آبی که به پشت سد می‌ریخت 1100 بود که برای کشاورزی خوب است اما اکنون پ‌سی آن 950 شده. پس چرا دروغ برای کارهای بزرگ گفته می‌شود تا این کارها زیر سئوال برود. مدیر آب استان کهگیلویه و بویراحمد از قوی‌ترین نیروهای کارشناس آب و زمین شناسی در کشور است و باید بگوید مشکلی وجود دارد یا نه؛ نباید کسی که هیچ گونه علمی درباره سد ندارد جریان‌سازی کند.»
استاندار با ادای احترام به کسانی که درباره پروژه‌های کشور و استان نظرات علمی دارند با ذکر اینکه «یک عده‌ای بیمار و یک عده‌ای هم معاند نظام و یک عده‌ای دیگر حقوق‌بگیر برای تخریب نظام و کارهای بزرگ صورت گرفته در آن هستند» یادآور شد:‌ «این سد را از سال گذشته تاکنون به صورت جد برای تحول استان در دستور کار قرار دادیم. سد آبگیری خواهد شد و به چرخه توسعه کشور و استان خواهد آمد زیرا مطالعات آن نشان داده که خلاف این دروغ‌ها است.»
وزیر نیرو مسئول است
در همین حال در روزهای گذشته نصراله پژمان‌فر، رئیس کمیسیون اصل نود مجلس تاکید کرده بود که وزارت نیرو تا روشن شدن ابهامات سد چم‌شیر، حق آبگیری این سد را ندارد. طبق گزارش خانه ملت، او با اشاره به بررسی ابعاد مختلف این پروژه با مسئولان بخش‌های مختلف گفته بود: «اگر وزارت نیرو اقدامی انجام دهد با مسئولیت خودش است و باید پاسخگو باشند و هر اتفاقی رخ دهد مسئولیت آن بر عهده کسانی است که با وجود تذکرات، تصمیم‌گیری کرده‌اند. وزیر نیرو اعلام آمادگی کرد در کمیته‌ای به کارشناسان پاسخگو باشند.
نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس یازدهم با بیان اینکه نباید هیچ اقدام غیرقابل بازگشتی انجام شود گفت: «ما به گزارش‌هایی رسیدیم که خطر و آسیب‌های آبگیری این سد بیش از منافع آن است که باید مقداری تامل و پس از جمع‌بندی اقدام کنیم.» به گفته او در مورد این پروژه «عدم‌النفع‌هایی» مطرح است که متوجه میادین نفتی بوده و اشکالاتی به طرح توجیهی سد هم وارد است و در نهایت ابراز امیدواری کرده که وزارت نیرو دقت لازم را در اقدامات قانونی داشته باشد و هر اقدامی در صورتی انجام شود که نگرانی‌ها رفع شده باشد.