روزنامهنگاری حرفه ای در تنگنا
نیلوفر قدیری، روزنامهنگار: وقتی روزنامهنگاری با همهٔ سختیها به امید اثرگذاری اجتماعی به دنبال سوژهای میرود، بسیار پیش میآید که مصلحت، اجازهٔ چاپ و انتشار مطلب او را نده
![روزنامهنگاری حرفه ای در تنگنا](https://payamema.ir/pubfiles/2023/09/مازندران-۳-jpeg.webp)
۱۷ مرداد ۱۴۰۲، ۲۱:۰۰
کمتر از 50 روز دیگر، یک سال میشود که «نیلوفر حامدی» و «الهه محمدی» دو روزنامهنگار روزنامه شرق و هممیهن از پشت دیوارهای بلند اوین، منتظر صدور حکمشان در بلاتکلیفی بازداشت «موقت» هستند. اینکه تبریک روز خبرنگار، وقتی روزنامهنگاران در حبس هستند، چه محلی از اعراب دارد، سوالی است که این روزها خبرنگاران و روزنامهنگاران بسیار از یکدیگر میپرسند. اما چهارمین نشست «روزنامهنگاری و جامعه مدنی» موسسه رحمان با «سعید ارکانزاده یزدی»، روزنامهنگار و پژوهشگر رسانه و «نیلوفر قدیری»، روزنامهنگار برگزار شد تا شاید با پیشنهادهایی که در زمینه همکاری جامعه مدنی و روزنامهنگاری مطرح شد، امید به ادامه روزنامهنگاری حرفهای وجود داشته باشد.
«آیا مانع اصلی روزنامهنگاری در ایران فقط سانسور است؟» این سوالی است که پاسخ کوتاهش «نه» و پاسخ بلندش «آری» است. میپرسید چطور؟ نیلوفر قدیری، روزنامهنگار با مطرح کردن این پرسش در ابتدای نشست «روزنامهنگاری و جامعه مدنی» به واکاوی آن پرداخت و گفت که اقتصاد رسانه و معیشت روزنامهنگاران بحرانی است: «درآمد روزنامهنگارانی حتی با بیست سال تجربهٔ کار در رسانهها به اندازهٔ پایهٔ حقوق حداقلی وزرات کار است.» او با اشاره به این نکته ادامه داد که ایرادات ساختار معیوب سیاسی و اجتماعی در طول همهٔ این سالها، روزنامهنگاران را به ناچار به سمت و سوی کنشگری اجتماعی، محلی، محیطزیستی و حتی سیاسی سوق داده است: «شاید به نظر بیاید ذات روزنامهنگاری به دغدغهمندی کنشگری گره خورده اما در کشوری مثل ما که نگاه حاکمیت به روزنامهنگاران و کنشگران همراه با بیاعتمادی و سوءظن است، ورود روزنامهنگاران به این حوزه، آنها را هدف پرداخت رسانههای خارجی قرار میدهد و آنها را به منبع خبر بدل میکند. این رویه همهٔ نیروها را برای خنثی کردن کنشگری روزنامهنگار بسیج میکند و در آخر، او نه میتواند در حرفهٔ خود باقی بماند و نه میتواند مسیر کنشگریاش را ادامه دهد.»
سعید ارکانزاده، پژوهشگر رسانه و روزنامهنگار: روزنامهنگاری حرفهای به رغم همهٔ موانع و سختیها وارد فاز تازهای شده و به روح روزنامهنگاری حرفهای انسجام تازهای بخشیده است
قدیری مدیریت مصلحتی رسانهها را عامل اصلی کاهش انگیزهٔ ادامه فعالیت روزنامهنگاران دانست: «مدیران رسانهای ما عموماً با نگاه سیاسی در گعدهها و به صورت رفاقتی و ارادتی انتخاب میشوند. این نحوهٔ مدیریت رسانه به نگاه و سوگیریهای مصلحتی در رسانهها میانجامد. در این نقطه است که وقتی روزنامهنگاری با همهٔ سختیها به امید اثرگذاری اجتماعی به دنبال سوژهای میرود، بسیار پیش میآید که مصلحت، اجازهٔ چاپ و انتشار مطلب او را ندهد. به این ترتیب مدیریتهای مصلحتی، انگیزهٔ ادامهٔ فعالیت را از روزنامهنگار میگیرد.» همهٔ این موارد پوستهٔ دیگری از سانسوری است که در دههٔ ۱۳۷۰ با توقیف و لغو مجوز روزنامهها شناخته میشد و امروز به شکل دیگری خود را برای مهار روزنامهنگاران نشان میدهد.
این روزنامهنگار یکی از زمینههای همکاری و همافزایی جامعهٔ مدنی و روزنامهنگاری مستقل را مشارکت در تهیهٔ گزارشهای تحقیقی دانست. به عقیدهٔ قدیری، تقویت روزنامهنگاری محلی میتواند یکی دیگر از فاکتورهای پیوند بین جامعهٔ مدنی و رسانه باشد، چراکه آنها در زمینهٔ توسعه و بازنمایی بحرانهای خارج از مرکز نقش پررنگی بازی میکنند: «جامعهٔ مدنی و روزنامهنگاران محلی میتوانند با پروژههای روزنامهنگاری تحقیقی این پیوند را ایجاد کنند.» بهعلاوه همکاری در زمینهٔ جاانداختن فرهنگ تشکلسازی میتواند زمینهٔ فعالیت مشترک جامعه مدنی و رسانه باشد: «با اینکه در سالهای اخیر به دلیل مشکلات اقتصادی بیشتر، صدای اصناف بلندتر شد و اما هنوز راه بسیاری برای تقویت فرهنگ تشکلسازی باقی است که نهادهای مدنی میتوانند با همکاری روزنامهنگاران این زمینه را فراهم کنند.»
نیلوفر قدیری، روزنامهنگار: وقتی روزنامهنگاری با همهٔ سختیها به امید اثرگذاری اجتماعی به دنبال سوژهای میرود، بسیار پیش میآید که مصلحت، اجازهٔ چاپ و انتشار مطلب او را ندهد. به این ترتیب مدیریتهای مصلحتی، انگیزه ادامه فعالیت را از روزنامهنگار میگیرد
ورود روزنامهنگاری حرفهای به فازی جدید
در ادامهٔ این نشست «سعید ارکانزاده یزدی»، پژوهشگر رسانه و روزنامهنگار، منشأ تحولات اجتماعی ایران از مشروطه تا امروز را روزنامهنگاری حرفهای معرفی کرد: «از دورهٔ مشروطه، مدارس و مطبوعات دو رکن اصلی تغییرات فرهنگی و اجتماعی بودهاند. از دورهٔ مصدق و سپس دههٔ ۱۳۴۰ و اوایل انقلاب، روزنامهنگاری و بهویژه روزنامهنگاری حرفهای همیشه در تحولات اجتماعی تاثیرگذار بوده اما از سال 96 و بهویژه از شهریور سال گذشته، روزنامهنگاری حرفهای بهرغم همهٔ موانع و سختیها وارد فاز تازهای شده و به روح روزنامهنگاری حرفهای انسجام تازهای بخشیده است.»
به گفتهٔ این پژوهشگر رسانه، نامشخص بودن حدود مرزها و خطوط قرمز سانسور که از جانب سیاستگذار ناظر بر رسانهها تعیین میشود، واضحترین مانع روزنامهنگاری حرفهای در ایران است: «سنت روزنامهنگاری حرفهای ما به نحوی است که اصلاً مشخص نیست چه چیزی خط قرمز است. یک روز چیزی خط قرمز است که روز دیگر نیست و برعکس. این وضعیت دقیقاً خلاف وضعیتی است که روزنامهنگاران پیش از انقلاب با خط قرمزهای روشن با آن روبهرو بودهاند و درواقع فضایی مبهم برای روزنامهنگار ساخته است.» او مانع دیگر روبهروی روزنامهنگاری حرفهای را «مهندسی فرهنگی» سمّی برای شکلگیری روزنامهنگاری حرفهای دانست.
به گفتهٔ ارکانزاده، مرکزگرایی شدید رسانهها و شکاف خواستههای مردم با آنچه دغدغهٔ روزنامهنگاران است، از پا گرفتن کار حرفهای جلوگیری کرده است. به عقیدهٔ ارکانزاده یزدی، ضعفهای فنی و حرفهای خود روزنامهنگاران در کنار کاستیهای آمورش روزنامهنگاری در دانشگاهها از دیگر موانع جدی فعالیت حرفهای است. او انتظارهای نادرست از این حرفه را نیز از دیگر موانع پاگرفتن روزنامهنگاری حرفهای معرفی کرد: «در نظام مطبوعات ما نگاه ابزاری به روزنامهنگاری و رسانه و تصور اینکه روزنامهنگاری در قالب یک حزب میگنجد یا روزنامهنگار تاجر و… رایج بوده و است. تصور این بوده که مطبوعات در گذشته و رسانه امروزی بناست به همه انتظارات سیاستمداران پاسخ دهد. گو اینکه رسانه همه چیز و ستارالعیوب کم و کاستیهای سیاستگذاران است.»
او در جمعبندی، نتیجهٔ این وضعیت را «رسانهٔ عقبمانده» دانست و توضیح داد: «به این ترتیب مرجعیت خبری به خارج از کشور منتقل شده و عینیگرایی روزنامهنگاری حرفهای کاهش پیدا کرده و به جای شکلگیری روزنامهنگاری حرفهای در بستر رسانهٔ رسمی، آن را به بستر شبکههای اجتماعی و کار غیرحرفهای هدایت کرده است. از آنجایی که چنین روزنامهنگاری نمیتواند به نفع خیر جمعی فعالیت کند، به روزنامهنگاری تبلیغاتی و به نفع یک حزب خاص تبدیل میشود.»
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
مطالب مرتبط
![گشادهدستی از جیب «آب» کشور](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/دیجیتال.jpg)
«پیام ما» وعدههای «سعید جلیلی» در حوزۀ آب و کشاورزی را بررسی کرد
گشادهدستی از جیب «آب» کشور
![چراغ سبز به تولید بنزین بیکیفیت؟](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/بنزین.jpg)
هیئت وزیران برای افزایش میزان تولید بنزین، «تولید بنزین با کیفیت معمولی» را تصویب کرد
چراغ سبز به تولید بنزین بیکیفیت؟
![آیا خشکسالی دو سال دیگر تمام میشود؟](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/4115189-jpg.webp)
آیا خشکسالی دو سال دیگر تمام میشود؟
![در جستوجوی نسخه شفابخش آلودگی هوا](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/آلودگی-هوا-2.jpg)
نگاهی به یک مقاله علمی دربارهٔ آلودگی هوای کلانشهر تهران
در جستوجوی نسخه شفابخش آلودگی هوا
![افزایش سهم صنعت از آب](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/ایران-اکونومیست.jpg)
سخنگوی صنعت آب کشور، نقشۀ راه آب را تشریح کرد
افزایش سهم صنعت از آب
![تخریب گَهَر، ویرانی اشترانکوه](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/اشترانکوه-دریاچه-گهر.jpg)
فعالان محیطزیست لرستان از بیجوابماندن نامهشان دربارۀ توقف جادهکشی در اشترانکوه از سوی سازمان محیطزیست گلایه دارند
تخریب گَهَر، ویرانی اشترانکوه
![صدای اکثریت چراغ راهنمای اصلاح](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/تسنیم-2.jpg)
صدای اکثریت چراغ راهنمای اصلاح
![مرگ خاموش دریاچۀ گهر و اشترانکوه](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/اشترانکوه-دریاچه-گهر.jpg)
مرگ خاموش دریاچۀ گهر و اشترانکوه
![رودخانه سن برای شنا آلوده است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/پاریس.jpg)
ناکامی پاریس در آمادهسازیهای المپیک ۲۰۲۴
رودخانه سن برای شنا آلوده است
![سالِ حادثهخیزِ سیستانوبلوچستان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/سیل-سیستان.jpg)
پژوهشگاه سوانح طبیعی گزارشی از حوادث غیرمترقبه منتشر کرد
سالِ حادثهخیزِ سیستانوبلوچستان
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما
- حضور خوشبخت در نمایشگاه آگروفود ۱۴۰۳ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید