پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | گورستان‌سازی روی آبخوان مشهد

ساخت آرامستان شهر جدید گلبهار، با وجود آسیب به قنات‌ها و رودها ادامه دارد

گورستان‌سازی روی آبخوان مشهد

علی خانی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان چناران: ضوابط ساخت آرامستان رعایت نشده است، فرمانداری باید مکانی جدید معرفی کند تا بررسی‌هایمان را دوباره انجام دهیم، اما آرامستان فعلی از طرف ما مجوز ندارد





گورستان‌سازی روی آبخوان مشهد

۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۲، ۰:۰۰

هنوز جلساتی برای ساخت آرامستان «گلبهار» برگزار می‌شود و همچنان پاسخ‌ها قانع‌کننده نیست. سه دهه از اختصاص صد هکتار زمین بر روی آبخوان شهر مشهد برای ساخت آرامستان گذشته است و همچنان هیچ اراده‌ای نتوانسته مسئولان استان را برای جابه‌جایی راضی کند. این زمین‌ روی آبخوان مشهد قرار دارد و رودخانۀ «جمعاب» هم در نزدیکی ساختمانی است که سال ۹۸ برای غسالخانه ساخته شده. قنات‌ها و رودهای فصلی بسیاری در اطرافند و همۀ اینها گواهی است بر جانمایی اشتباه این گورستان. قرار است این آرامستان روی زمین‌هایی ساخته شود که بیش از هفتصد معارض شخصی دارد؛ افرادی که در سال‌های گذشته این زمین را خریده‌اند و حالا با ساختمانی سیمانی و خبر قطعه‌بندی زمین‌ها برای فروش قبر روبه‌رویند.

 

دو روز پیش «علی وطن‌دوست»، فعال محیط زیست، به‌همراه تعدادی دیگر از فعالان در جلسه‌ای شرکت کرد و از شرکت عمران منطقه خواست تا مجوزهای مربوط به گورستان را ببیند. آنچه به آنها نشان دادند دستوری بود از کارگروه شورای‌عالی استان؛ بدون سایر مجوزهای لازم. این فعال محیط زیست حالا به «پیام‌ ما» می‌گوید هیچ‌یک از حرف‌های آن جلسه آنها را قانع نکرده است: «آنها صرفاً دستوری از سوی مرکز استان دارند. هرچه می‌گوییم مجوزها را نشان دهید می‌گویند دستور است. ما مطالعات و نظرات کارشناسی را می‌خواهیم و می‌پرسیم چرا برای ساخت چنین چیزی پیوست محیط زیستی و بهداشتی لحاظ نشده است؟ آنها اما فقط به دستور موجود برمی‌گردند و می‌گویند نیمۀ مهرماه سال ۹۶ از سوی استانداری دستور ساخت این آرامستان داده شده است.»

یک فعال محیط زیست: روستاهای نوبهار، کمال‌آباد، سرآسیاب، چشمه‌ده و بسیاری دیگر از روستاها پایین‌‌دست این منطقه قرار دارند و با این اتفاق آب‌های سطحی و غیرسطحی آنها آلوده خواهد شد. برای همین هم نقطه‌ای در پایین‌دست را پیشنهاد دادیم که شوره‌زار است و خاکش نفوذناپذیر، محصول کشاورزی ندارد و تأسیسات آب و برق هم تا آنجا رفته و جادۀ آسفالت دارد

از سی سال پیش صد هکتار زمین برای ساخت گورستان در دشت چناران -حدفاصل گلبهار و چناران- اختصاص داده شد. این زمین‌ها اما روی بهترین آبخوان مشهد قرار دارند؛ نقطه‌ای مهم که آب استان را تأمین می‌کند و علاوه‌بر آن رودخانه «جمعاب» که از جبهۀ شمالی «بینالود» سرچشمه می‌گیرد، در فاصلۀ بسیار نزدیکی با این آرامستان قرار گرفته است. وطن‌دوست می‌گوید علاوه‌بر این موارد، در طرفین زمینی که برای گورستان در نظر گرفته شده است، چندین رودخانه فصلی قرار دارد و در فصول بارندگی، آب این رودها دشت‌های پایین‌دست را سیراب می‌کند. همۀ این موارد اما باعث نشد که جانمایی اشتباه این آرامستان مورد تجدید نظر قرار گیرد. روستاهای پایین‌دست که سالیان سال از آب چشمه‌ها و قنات‌ها سیراب شده‌اند، حالا دل‌نگران وضعیت پیش رو هستند. آنطور که وطن‌دوست می‌گوید راه‌اندازی این آرامستان می‌تواند آب کل مشهد را تحت‌تأثیر قرار دهد و زمین شنی این منطقه هم دلیلی است تا با اولین سیلاب، بقای اجساد در آب‌های زیرزمینی حل شود: «روستاهای نوبهار، کمال‌آباد، سرآسیاب، چشمه‌ده و بسیاری دیگر از روستاها در پایین‌دست این منطقه قرار دارند و با این اتفاق آب‌های سطحی و غیرسطحی آنها آلوده خواهد شد. ساکنان این روستاها کشاورزند و آب و خاک برایشان اهمیت بسیاری دارد. گورستان باید در نقطه‌ای باشد که کشاورزی و سلامت مردم نابود نشود. برای همین هم نقطه‌ای در پایین‌دست را پیشنهاد دادیم که شوره‌زار است و خاکش نفوذناپذیر. محصول کشاورزی ندارد و تأسیسات آب و برق هم تا آنجا رفته و جادۀ آسفالت دارد و فاصله‌اش تا مرکز شهر گلبهار فقط ۱۷ کیلومتر است. با این‌همه نمی‌خواهند از تصمیم نادرست خود برگردند. این درحالی‌است که مکان گورستان فعلی نه آب و برق دارد، نه گاز و تلفن و همۀ این امکانات در این شرایط سخت باید با هزینه‌ای گزاف به این منطقه بیاید.»

علاوه‌بر تمام مشکلات محیط زیستی یادشده، بیش از هفتصد نفر در سال‌های گذشته زمین این منطقه را خریداری کرده‌اند. تعاونی گلدوزان، این زمین‌ها را برای اعضایش خریداری کرد و آنها حالا با سند تک‌برگی خواهان بازپس‌گیری زمین‌هایشان هستند

علاوه‌بر تمام مشکلات محیط زیستی یادشده وطن‌دوست از بیش از هفتصد نفری نام می‌برد که در سال‌های گذشته زمین این منطقه را خریداری کرده‌اند. تعاونی گلدوزان، این زمین‌ها را برای اعضایش خریداری کرد و آنها حالا با سند تک‌برگی خواهان بازپس‌گیری زمین‌هایشان هستند. «شرکت عمران می‌گوید در روزنامۀ محلی آگهی زده است و کسی برای این زمین‌ها اعلام مالکیت نکرده. اما مالکان می‌گویند این آگهی را ندیده‌اند. سؤال اینجاست که با وجود سند تک‌برگی چطور از سازمان‌های مختلف استعلام نشده است؟» به گفتۀ این فعال محیط زیست چناران، بسیاری از مسئولان در سال‌های گذشته تحت فشار قرار گرفته‌اند تا دربارۀ این ساخت‌وساز و واگذاری صحبت نکنند و همۀ این موارد نگرانی فعالان محیط زیست منطقه را بیش از پیش افزایش داده است.
مخالفت‌های بی‌اثر
اردیبهشت سال ۹۸، در یکی از جلسات شهرداری چناران با عنوان «کارگروه مکان‌یابی آرامستان گلبهار»، «حسین سپهری»، ریاست شورای شهر چناران، گزارش کاملی از اقدامات قبلی داد و خواستار تصمیم‌گیری جدی دستگاه‌های اجرایی مرتبط با مکان‌یابی محل جدید گورستان شد. او در آن جلسه گفت: به‌رغم اعلام نظرات کارشناسی ادارات ذیربط، از جمله موقوفات ملک، جهاد کشاورزی، دانشگاه آزاد، آب منطقه‌ای و علی‌الخصوص مردم شهرستان چناران، گلبهار و همچنین برخی از شهروندان مرکز استان، متأسفانه شاهد هستیم که از سوی شرکت عمران گلبهار نسبت به جانمایی احداث محلی که پیشنهاد کردند، اصرار می‌ورزند… درصورت عدم جابه‌جایی از مکان پیشنهاد‌شدۀ فعلی به محل دیگر، قطعاً شاهد بروز پیامدهای زیست محیطی و بهداشتی خواهیم بود و این امر علاوه‌بر ایجاد نارضایتی عمومی، باعث می‌شود تبعات این تصمیم اشتباه گریبانگر نسل آیندۀ منطقه شود.»
این جلسه درحالی بود که فروردین‌ماه ۹۸ هم «احمدرضا رجب‌پور»، مدیر شبکۀ بهداشت و درمان چناران در نامه‌ای خطاب به معاون امور بهداشتی دانشگاه و رئیس مرکز بهداشت استان خراسان رضوی نوشت: «عطف به نامۀ شماره ۸۰۳۹/۹۸ تاریخ ۱۹/۱/۹۸ مبنی‌بر احداث آرامستان در شهر جدید گلبهار، به استحضار می‌رساند تاکنون هیچ استعلامی از طرف شهرداری و یا شرکت عمران شهر گلبهار درخصوص موضوع مذکور به این شبکه ارسال نشده است و طبق استعلام صورت‌گرفته از سازمان حفاظت از محیط زیست شهرستان، ایشان نیز اعلام نمودند که در سال ۱۳۹۲ دراین‌خصوص از این اداره استعلام شده و مورد تأیید قرار نگرفته است. لذا مراتب جهت هرگونه اقدام مقتضی ایفاد می‌گردد.»
مخالفت سازمان حفاظت از محیط زیست با این ساخت‌وساز در سال ۹۲ و به‌دنبال آن در سال ۹۸ درحالی‌است که «علی خانی»، رئیس ادارۀ حفاظت محیط زیست شهرستان چناران، به «پیام ما» می‌گوید که این اداره همچنان به گورستان مجوز نداده است: «ما ضوابطی برای ساخت‌وساز در این زمینه داریم که در این آرامستان رعایت نشده است. فرمانداری باید مکان جدید به ما معرفی کند و ما براساس آن دوباره بررسی‌هایمان را انجام دهیم. در حال حاضر آرامستان فعلی از طرف ما مجوز ندارد.»
ضوابط سازمان حفاظت محیط زیست در حالی ساخت آرامستان روی آبخوان را اشتباه فاحش می‌داند که پیش از این «محمدعلی نعمت‌نژاد»، معاون حفاظت و بهره برداری شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی، هم با تأکید بر اینکه این زمین در دامنۀ ورودی آبخوان است و محل مناسبی برای ساخت آرامستان نیست به شهرآرا گفته بود: «ماده 3 آیین نامۀ مقررات بهداشتی آرامستان ها تأکید می‌کند قبرستان گلبهار در محدودۀ آب شرب شهرهای مشهد، گلبهار و چناران است و این اصلاً تصمیم درستی نیست که آرامستان در این مکان احداث شود. چهار پیشنهاد دیگر برای جانمایی آرامستان گلبهار از شهرداری چناران به شرکت آب منطقه ای رسیده است که ما آن ها را بررسی و پاسخ روشنمان برای بهترین جانمایی را به آنها اعلام کرده ایم. زمینی که در شمال کشف‌رود در 12 کیلومتری گلبهار  پیشنهاد شده، گزینه منطقی و تأیید شدۀ ما است.» این گفته‌ها درحالی‌است که «هومن گریوانی»، مدیر عامل شرکت عمران گلبهار، در سال ۹۹ دربارۀ این ساخت‌وساز به فارس گفته بود: «شرکت عمران زمین آرامستان را در تاریخ ۵ آبان ۱۳۹۷ به شهرداری گلبهار طی صورتجلسه‌ای تحویل داده است. مکان‌یابی آرامستان مورد تأیید مراجع ذیربط است و طرح اجراشده نیز به تأیید سازمان فردوس‌های شهرداری مشهد نیز رسیده است. همچنین مکان آرامستان در بازنگری طرح جامع گلبهار به تأیید شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران رسیده است.»
با وجود اعتراضات چندین ساله، ساختمان غسالخانه تکمیل شده و قرار است برای قبرها تعیین و تکلیف صورت گیرد. حتی مخالفت محیط زیست سبب نشده است که گورستان به مکان مناسبی منتقل شود تا آب‌های سطحی و زیرزمینی در امان باشند، جایی که روی بستر آبخوان نباشد و رودخانه‌های دائمی و فصلی تنه به تنه‌اش نزنند.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بیشترین بازنشر