سایت خبری پیام ما آنلاین | پروفسور پرویز کردوانی پدر کویر شناسی ایران در گفت و گو با پیام ما: تالاب جازموریان را فراموش کنید

پروفسور پرویز کردوانی پدر کویر شناسی ایران در گفت و گو با پیام ما: تالاب جازموریان را فراموش کنید





۱۳ بهمن ۱۳۹۴، ۲۳:۵۰

پروفسور پرویز کردوانی پدر کویر شناسی ایران در گفت و گو با پیام ما:
تالاب جازموریان را فراموش کنید

نکیسا خدیشی- نام گذاری جازموریان به علت وجود گیاه جاز در این منطقه بوده است . من برای اولین بار از سمت ایرانشهر به این منطقه سفر کردم. پروفسور کردوانی با توضیح در مورد شرایط منطقه جازموریان گفت:آب ریزمناطق «رود بم پور» از شرق ، «بزمان»از شمال،«ایرانشهر» و َ«هلیل رود» از جنوب غرب وارد چاله جازموریان می شد.از طرفی کف چاله جازموریان را خاک رس خالص تشکیل می دهد. وی ادامه داد: جازموریان به حیات خود ادامه می داد تا اینکه سد بافت ساخته شد و آب هلیل رود مسدود شد. در زمان پهلوی از دهه پنجاه آقای مهندس هومن فرزاد پیشنهاد داد از خلیج فارس آب را به چاله جازموریان و سپس به بیابان لوت ببندیم و از آنجا به دشت کویر برسانیم و با انجام این کار این منطقه شبیه دریا خواهد شد و دریا که شد برای رفتن از تهران به قم با ماشین نرویم و با کشتی بریم. که این پیشنهاد ها را من در کتاب«خشکسالی و راههای مقابله با آن در ایران» رد کردم.لذا من آب بستن به چاله جازموریان را سال 55 رد کردم.
کردوانی در مورد تاثیر خشک شدن تالاب جازموریان بر اقلیم منطقه اضافه کرد: دریاچه و تالاب روی اقلیم تاثیر ندارند ، تاثیر آنها بر روی میکروکلیم ها است. هوای منطقه پرفشار است.بر خلاف مناطق کم فشار که آب یک فنجان روی هوایش تاثیر دارد. در حالی که در مناطق پرفشارمانند جازموریان رطوبت پخش می شود.
لذا طرح هایی که مطرح می شود مبنی بر آبرسانی یا بارورکردن ابرها امکان تغییر در شرایط جازموریان را ندارند. این استاد دانشگاه در خصوص «حق آبه» هلیل رود و سدهای بالادستی به جازموریان تشریح کرد:هلیل رود مگر آب دارد که بخواهد «حق آبه» به جازموریان بدهد؟مناطق کشاورزی که از هلیل رود استفاده می کنند خودشان کمبود آب دارند.یک زمانی و در گذشته آب همه این مناطق به جازموریان می ریخت. امروز انسان همه این آب ها را گرفته است .
آبی وجود ندارد که به جازموریان «حق آبه ای» تعلق بگیرد.شاید در زمستان میزان بارندگی بالا برود و سدها سرریز داشته باشند و این اتفاق بیفتد. پروفسور کردوانی ادامه داد:تالاب جازموریان را فراموش کنید. مگر اینکه تمام کشاورزی منطقه و کارخانه ها را تعطیل کنید و تمام آب را به جازموریان بریزیم. این امکان پذیر است؟ متاسفانه عده ای از حامیان محیط زیست افراطی هستند. اگرشدنی هست طرفداران محیط زیست نامه بنویسند به استاندار که ما آب نمی خواهیم همه را به جازموریان بدهید.
ایشان افزود: آب نیست. استاندار شما مصاحبه کرده که از 700 کیلومتری می خواهد آب را به کرمان منتقل کند.حالا چطور به فکر«حق آبه» دادن به جازموریان هستند؟که چی بشه؟ جازموریان چیزی ندارد. در ارایه طرح ها باید فکر کنند. کردوانی در پایان گفت:برای جلوگیری از ایجاد ریزگرد هم تا آنجا که می توانند باید منطقه را پوشش بدهند.
با پوشش شن و ماسه می توان با همین بارندگی حداقلی جلوی ایجاد ریزگرد را گرفت. حتی می شود تخم گیاه را در این ریگ وماسه ها قاطی کرد و به دلیل خاک شیرین جازموریان پوشش گیاهی ایجاد نمود و اکوسیستم آبی را به اکو سیستم گیاهی تبدیل کرد. خودبه خود حیوان به آن اضافه می شود و به یک پارک گیاهی حیوانی تبدیل خواهد شد و راهی غیر این در شرایط فعلی کم آبی وجود ندارد.
رضا عبادی زاده – وقتی خبر از خشک شدن تالاب و دریاچه در کشورمان می شود ناخودآگاه به یاد دریاچه ارومیه می افتیم. دریاچه ای که خبر خشک شدنش چنان تاثیری بر افکار عمومی گذاشت که کمپین های مختلفی برای احیای این دریاچه در سطح کشور شکل گرفت و بسیاری از فعالان زیست محیطی هم نسبت به آن واکنش نشان دادند. اما در همین نزدیکی ها، تالابی که دو برابر دریاچه ارومیه و یکی از مهم‌ترین حوضه‌های آبریز جنوب شرق کشور است خشک شده است. خشک شدنی که اگرچه برخی رسانه ها به آن پرداختند اما توجه چندانی به آن نشد.
هشدارهایی درباره خشک شدن جازموریان
اواخر سال 91 بود که هشدارهایی مبنی بر خشک شدن جازموریان منتشر شد. در آن زمان صحبت از تبدیل شدن تالاب جازموریان به کویری تشنه بود. اتفاقی که چند سال قبلش برای دریاچه ارومیه رخ داده بود و این ترس وجود داشت که جازموریان هم بیابان شود. این در حالی بود که تا زمانی که این تالاب هنوز خشک نشده بود تنها حوزه آبریز بزرگ استان کرمان محسوب می شد و یکی از دست نخورده ترین و بکرترین اکوسیستمهای طبیعی کشور محسوب می شدد بطوریکه در برخی قسمتهای آن هنوز پای انسان باز نشده بود.
اوایل سال 93 هم مجددا خبرهایی در این ارتباط منتشر شد. روزنامه جام جم درباره جازموریان نوشت: تالاب جازموریان که به عنوان یکی از بکرترین عرصه های طبیعی، در جنوب استان کرمان و هم مرز با استان سیستان و بلوچستان واقع شده است، تنها حوضه آبریز استان کرمان محسوب می شود که به جهت قرار گرفتن در منطقه ای کم آب به عنوان یکی از مهم ترین منابع آبی استان کویری کرمان به شمار می رود و عرصه های مجاور آبادی های این تالاب نیز به ذخیره گاه استراتژیک علوفه دامی تبدیل شده است. آنچه باعث شده امروز دیگر خبری از عرصه سرسبز و زیبای تالاب جازموریان نباشد، خشکسالی های 17 سال اخیر استان های کرمان و سیستان و بلوچستان از یک سو و احداث سدهای متعدد روی رودخانه های این حوضه آبریز از جمله هلیل رود از سوی دیگر است که راه گلوی جازموریان را بسته است. اکنون بزرگ ترین سد جنوب شرق کشور در شهرستان جیرفت استان کرمان روی رودخانه هلیل رود احداث شده و در مسیر این رودخانه چند سد خاکی نیز وجود دارد که در نهایت میزان آبدهی به تالاب جازموریان را محدود کرده است. این درحالی است که روی سرشاخه های هلیل رود نیز چند سد در حال احداث است که ادامه این امر نابودی کامل جازموریان را در پی دارد.
این خبرها در زمانی منتشر می شد که هنوز جازموریان به طور کامل خشک نشده بود و امیدهایی برای نجات این تالاب وجود داشت.
تالاب جازموریان بیابان شد
اما اواخر سال 93 تراژدی جازموریان کامل شد. تالاب جازموریان به بیابان تبدیل شد. بدون اینکه مثل خشک شدن دریاچه ارومیه افکار عمومی را تحت تاثیر قرار دهد. بیابان شدن جازموریان در حالی اتفاق افتاد که مسئولان محلی هم توجه چندانی به این موضوع نکردند. دلیل اصلی بروز خشکسالی در باتلاق جازموریان عدم رعایت حق السهم آب این اکوسیستم منطقه ای است در واقع به دلیل احداث سد در بالادست این تالاب، آبی برای تغذیه جازموریان وارد این عرصه نمی شود. هلیل رود اسیر سد جیرفت و سد بافت است و چندین سد نیز هم اکنون بر روی سر شاخه های هلیل در حال احداث است و بم پور نیز چنین سرنوشتی دارد و برخی سدهای فصلی نیز شاهد احداث سدهای کوچک آبخیزداری حوزه کشاورزی هستند. برآیند تمام این نمودارهای ترسیم شده به سمت خشکیدگی و فاجعه زیست محیطی در جنوب کرمان پیش می رود به طوری که بخش قابل توجهی از جنگل های حاشیه هلیل رود نیز در کنار علوفه زارها و عرصه های گیاهی اطراف جازموریان خشکیده است.
راهکار استاندار برای احیای جازموریان
استاندار کرمان حدود شش ماه پس از خشک شدن جازموریان در سفری به جنوب کرمان گفت: احیای تالاب جازموریان به عزم ملی نیاز دارد و فقط در استان قابل حل نیست. رزم حسینی ادامه داد: تالاب جازموریان یکی تالاب های مهم کشور است که در سالهای قبل علوفه دام های منطقه و استان های همجوار را تامین می کرده و امروز به دلیل خشکسالی های چندین ساله خشک شده است. استاندار کرمان همچنین گفت: یکی دیگر از راهکارهای نجات تالاب جازموریان طرح موضوع در هیات دولت است که با برنامه ریزی و تدبیر آن را در هیات دولت مطرح و بتوانیم کار را دنبال کنیم.
به نظر می رسد رزم حسینی قصد دارد اهمیت تالاب جازموریان را به هیات دولت یادآوری کند تا بلکه همانند دریاچه ارومیه، هیاتی هم در هیات دولت برای احیای تالاب جازموریان تشکیل شود. گرچه به نظر می رسد کمی برای این کار دیر شده است.
45 درصد ریزگردهای جنوب شرق کشور از جازموریان بلند می شود
فرماندار رودبار جنوب که در هفته های اخیر بارها از نابودی تالاب جازموریان صحبت کرده بود به پیام ما گفت: متاسفانه بدلیل احداث سدهای مختلف، تالاب جازموریان به طور کامل نابود شده است. عطا ناوکی افزود: در این سال ها سدها حق آبه را ندادند و این تالاب خشک شد و طبق نظر کارشناسان جهاد کشاورزی که به این منطقه سفر کردند 45 درصد ریزگردهای استان های کرمان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان از همین جازموریان بلند می شوند.
وی با اشاره به اینکه در جریان سفر اخیر استاندار قرار شد مسئله خشک شدن این تالاب در هیات دولت پیگیری شود تصریح کرد: شخص استاندار پیگیر کار است و کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی به منطقه سفر کردند و اطلاعاتی را در این باره جمع آوری کردند.
ناوکی اظهار داشت: امیدواریم اعتباری برای احیای تالاب جازموریان اختصاص داده شود. چرا که این تالاب 2 برابر دریاچه ارومیه می باشد و زمانی تامین کننده علوفه هرمزگان و کرمان بوده است و 13 هزار نفر شتر در این تالاب پرورش می‌یافته است. فرماندار رودبار جنوب در پایان گفت: در اولین گام باید حداقل تالاب جازموریان نمناک شود تا از عوارض خشک شدن این تالاب کاسته شود.
مسئله جازموریان مثل دریاچه ارومیه
باید پررنگ شود
گفتنی ست هامون جازموریان از مناطق مهم در رونق حیات، اقتصاد و کشاورزی جنوب شرق کشور است که سالهاست دست تقدیر روزگار و کم توجهی به آن، جز زمینی خشک از آن باقی نگذاشته و احیای آن عزم ملی را می طلبد.که متاسفانه هیچ توجهی به آن نشده است و روز به روزخشک ترمی شود. علی ادهمی، فعال محیط زیست در این باره معتقد است: اگر بخشی از حق آبه جازموریان نیز تعلق می گرفت شاهد این وضعیت تاسف بار در جنوب کرمان در باتلاق جازموریان نبودیم. وی که با مهر صحبت کرده بود گفت: مسئولان سازمان محیط زیست دریاچه نمکی ارومیه را پر رنگ کرده اند و اعتبارات فراوانی را به این دریاچه نمکی در جایی می دهند که بیشترین میزان آب جاری و میزان بارندگی را دارد و تعداد قابل توجهی رودخانه نیز در این منطقه وجود دارد اما در استان کرمان که در خط قرمز بی آبی قرار دارد این تالاب آب شیرین فرصتی قابل توجه برای منطقه محسوب می شد که متاسفانه در حال حاضر به کانون طوفان های شن تبدیل شده است. ادهمی از مسئولان استان کرمان خواست همچون مسئولان آذربایجان مسئله جازموریان را پر رنگ کنند و چاره ای برای حل این مشکل بیندیشند.

به اشتراک بگذارید:

برچسب ها:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *