پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | در اهمیت تحصیل و مذمت خرافه‌پرستی

زنان در اولین روزنامه‌های مخصوص خود چه می‌خواندند

در اهمیت تحصیل و مذمت خرافه‌پرستی

روزنامه «شکوفه»، روزنامه‌ای پیشگام بود که به مسائل اساسی زنان ورود کرد، سراغ مباحث متنوع رفت و از سیاست نوشت





در اهمیت تحصیل و مذمت خرافه‌پرستی

۱۴ اسفند ۱۴۰۱، ۱۰:۱۴

اتفاق‌های تلخ این روزها که در برخی مدارس دخترانه ایران افتاده (و به‌نظر می‌رسد در صورت عدم توانایی تشخیص و کنترل آن، به مشکلی جدی در راه تحصیل دختران دانش‌آموز تبدیل شود) آدم را یاد مسیر پر فراز و نشیب حق ساده تحصیل دختران در دوره‌هایی مختلف از تاریخ معاصر ایران می‌اندازد. مسیری که با کمی دقت و رصد تاریخ مطبوعات، به‌ویژه در حوزه‌ جراید مربوط به زنان، پیش چشم مخاطب تیزبین خودنمایی می‌کند.
پیش از این بررسی روزنامه‌های مخصوص زنان را با روزنامه «دانش»، به مدیریت خانم دکتر کحال شروع کردیم و در این شماره به بررسی روزنامه‌ «شکوفه» می‌پردازیم. ماجرا را از آنجا شروع می‌کنیم که سال ۱۲۹۱ خورشیدی دومین روزنامه مخصوص زنان به نام «شکوفه» آغاز به کار کرد. به‌گواه تاریخ، وضعیت این روزنامه نسبت به روزنامه «دانش» امیدوارکننده‌تر نشان می‌داد و توانست در حوزه‌هایی مهم‌تر، اساسی‌تر و مفیدتر مرتبط با زنان ورود کند که قطعا در این میان باید به نقش مهم خانم مریم عمید (مزین‌السلطنه) به عنوان صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول این جریده اشاره کرد. مزین‌السلطنه به‌عنوان زنی پیشرو، روشنفکر و عمل‌گرا علاوه بر تاسیس روزنامه، مدرسه‌ دخترانه‌ای به نام «دارالعلم و صنایع مزینیه» را هم احداث کرد و چیزی حدود چهار سال هم در روزنامه «شکوفه» از اهمیت و حق تحصیل دختران نوشت و در کنار اینها، او به‌عنوان عضوی از اعضای تشکیل‌دهنده «انجمن همت خواتین» سعی داشت به زنان نحوه تبلیغ و فروش صنایع‌ دستی‌ برای رسیدن به استقلال مالی را آموزش دهد.
روزنامه «شکوفه» چهار سال، دو هفته یک‌بار منتشر شد که البته این توالی و استمرار، سال چهارم به دلیل وقوع جنگ جهانی اول و گرانی و کمبود کاغذ به‌مشکل خورد. در شناسنامه این روزنامه می‌خوانیم: «روزنامه‌ای است اخلاقی، ادبی، حفظ‌الصحه اطفال، خانه‌داری، بچه‌داری، مسلک مستقیم‌اش تربیت دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان و راجع به مدارس نسوان.» تا سال دوم هم اصولا مطالب به همین مشی و منش نوشته می‌شد اما بعد از آن تعارف را کنار گذاشت و به سیاست ورود کرد و از استقلال ملی و مبارزه با نفوذ بیگانه و مباحث انتقادی نوشت. در این بحث‌ها اغلب نویسنده‌ها به تحلیل علل برخی مشکلات اقتصادی، اجتماعی و عقب‌ماندگی‌های جامعه ایرانی پرداختند و عملکرد مسئولان وقت را نقد کردند. مریم عمید در سلسله مقاله‌هایی به نام «معارف زن‌های ایران یکی از سرچشمه‌های بدبختی ما» مشکلات زنان را در خرافه‌پرستی و تقلید از زنان فرنگی می‌دانست و چاره برون‌رفت از این بلا را تحصیل علم و دانش و داشتن اعتقادات درست مذهبی عنوان می‌کرد. او اختلاط زن و مرد را غلط می‌شمرد و از آرایش و خودنمایی زن‌ها و بی‌شرمی و بی‌حیایی مردان انتقاد می‌کرد. زن‌ها را به اندازه مردان در سعادت و فلاکت مملکت سهیم می‌دانست و خواتین محترمه را به خروج از خانه و تشکیل گروه‌های زنانه برای شروع کار و کسب درآمد تشویق می‌کرد. پس بی‌راه نیست اگر عمید را در لیست اولین زنانی بیاوریم که در یک روزنامه و به‌صورت عمومی از تبعیض‌های اجتماعی زنان سخن گفت و در مقالات متعدد از نسوان و خدمات عمومی، حقوق معلم و معلمه، در آسایش زندگانی خواتین و مسائلی از این دست نوشت. این روزنامه مورد تایید وزارت معارف بود و به دلیل چاپ ابلاغیه‌ها و دستورالعمل‌های مربوط به مدارس دخترانه، در این مدارس توزیع و در دسترس دختران دانش‌آموز قرار می‌گرفت و از این جهت بسیار تاثیرگذار بود. تقریبا تمام اعلان‌های روزنامه «شکوفه» مربوط به زمان و مکان برگزاری امتحانات مدارس، روند ثبت‌نام و استخدام معلم بود و به ندرت در آن آگهی‌ها تجاری دیده می‌شد. در بعضی شماره‌ها در صفحه آخر کاریکاتوری مربوط به موضوعات روز نسوان نقش می‌بست که از این لحاظ «شکوفه» را باید اولین روزنامه مصور زنان هم به‌حساب آورد.
در مجموع روزنامه «شکوفه»، روزنامه‌ای پیشگام بود که به مسائل اساسی زنان ورود کرد، سراغ مباحث متنوع رفت و از سیاست نوشت؛ اما در این روزنامه هم می‌توان همچنان نگاه سنتی به زن را دید که هر چند او را به بیرون از خانه می‌کشید اما از تقلید از آزادی‌های زنان فرنگی بر حذر و به لزوم حفظ سنت ملی و دینی تاکید داشت. در نهایت روزنامه «شکوفه» پس از چهار سال فعالیت و چاپ ۷۰ شماره تعطیل شد.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بیشترین بازنشر