|پیام ما | شهریور قبل را با کمبود داروهایی در داروخانه‌ها و نبود آنتی‌بیوتیک پشت سر گذاشتیم و اینک خبر از آن می‌رسد که بخش‌های آی.سی.یو در بیمارستان‌های کشور با کمبود داروهای مخصوص این بخش مواجهند. دولت و مجلس همسو با هم تلاش داشتند تا با طرح دارویار و حذف ارز ترجیحی از بخش دارو به ساماندهی در این بخش بپردازند. شهرام غفاری، مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی گفته است حتی یک نسخه ۱۰ صفحه‌ای از طرح دارویاری نداریم که هدف طرح، مراحل اجرا، موانع و زمان در آن مکتوب باشد.
در چنین شرایطی شاید ساده از کنار این اظهارنظر «محمد رئیس‌زاده»، رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور بتوان گذشت که گفته شیب مهاجرت پزشکان رو به افزایش و باعث نگرانی است. فقدان پزشک نیازمند طی یک دوره آموزش چندین ساله است و خلا آن به فوریت دامن کشور را نمی‌گیرد. اما پرسش اینجاست که کمبود داروی مخصوص بخش‌های آی.سی.یو کشور را چگونه باید جبران کرد؟

محمدرضا هاشمیان، نایب رئیس انجمن مراقبت‌های ویژه ایران با اشاره به نیاز دارویی و کمبود آن در بخش‌های ویژه بیمارستانی، گفت: نیاز دارویی در ICU بیمارستان‌های کشور، منطبق با استانداردهای جهانی نیست. این در حالی است که دولت سیزدهم با اجرای طرح دارویار و حذف ارز ترجیحی برای خرید دارو وضعیتی رقم زد که در شهریور گذشته آنتی‌بیوتیک در کشور نایاب شد. اینک در شرایطی که گفته می‌شود کشور در آستانه موج هشتم از شیوع کرونا قرار گرفته است سجاد اسماعیلی، مشاور رسانه‌ای سازمان غذا و دارو، نیز گفته است: با توجه به اینکه موج هشتم کرونا را در پیش داریم، مسیر واردات همچنان باز است و مجوزهای واردات هم برای آنتی‌بیوتیک‌ها و هم برای سرم صادر می‌شود. بر این اساس اگر در زمان موج کرونا این داروها تجویز شوند، مشکلی برای مردم ایجاد نمی‌شود.

محمدرضا هاشمیان، نایب رئیس انجمن مراقبت‌های ویژه ایران: متاسفانه نیاز دارویی که در بخش‌های ویژه دنیا به صورت استاندارد تعریف شده و وجود دارد در کشور ما درصد بالایی از آن وجود ندارد و قسمت موجود هم با کسری مواجه است

با این حال این اظهارنظرها در حالی مطرح می‌شود که تامین داروهای خاص نیز از مدت‌ها قبل با محدودیت واردات مواجه بوده است.
آی.سی.یو ها مطابق استاندارد دارو ندارند
محمدرضا هاشمیان، نایب رئیس انجمن مراقبت‌های ویژه ایران با اشاره به برگزاری هشتمین کنگره بین‌المللی مراقبت‌های ویژه ایران در روزهای ۲۱ الی ۲۳ دی‌ماه در مرکز همایش‌های رازی، بیان کرد: در سه سال گذشته با شیوع بیماری کرونا بخش‌های ویژه بیمارستانی با درگیری بیشتری مواجه بودند که این امر باعث توجه بیشتر گروه‌های پزشکی، مردم عادی و دولتمردان به این بخش‌ها شد و نیاز بیشتر جامعه درمانی به بخش‌های ویژه بیمارستانی را نمایان کرد.
استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این نکته که متاسفانه ما هنوز سیستم نظام‌مند دقیقی در کشور برای بخش‌های ویژه بیمارستانی نداریم، گفت: قطعاً معیار پیشرفت یک کشور در افزایش طول عمر و کاهش مرگ و میر است و قاعدتاً جایی که می‌توان مرگ و میر را کاهش داد بخش‌های مراقبت‌های ویژه خواهد بود.
نایب رئیس انجمن مراقبت‌های ویژه ایران با اشاره به کارنامه موفق بخش‌های ویژه بیمارستانی کشور در دوران کرونا، افزود: با اینکه یکسری از تکنولوژی‌های موجود در کشورهای پیشرفته را در اختیار نداریم اما با وجود پزشکان و پرستاران متعهد در اوج بیماری و حجم بالای مبتلایان به کرونا شاهد مرگ و میر قابل قبول‌تری نسبت به کل دنیا در کشور بودیم.
هاشمیان در بخش دیگری از توضیحات خود درباره بخش مراقبت‌های ویژه گفت: باید اذعان داشت در بیمارستان‌هایی که از متخصصان مراقبت‌های ویژه استفاده شد، میزان مرگ و میر کرونا کاملاً کاهشی بود، اما متاسفانه وزارت بهداشت هنوز برنامه منظمی برای استفاده از فارغ‌التحصیلان این رشته در کشور نهادینه نکرده و این بزرگ‌ترین فاصله ما با دنیا در مورد استفاده و بهره‌مندی بخش‌های ویژه از فوق تخصص‌های مراقبت‌های ویژه است.
او با اشاره به نیاز دارویی و کمبود آن در بخش‌های ویژه بیمارستانی، گفت: متاسفانه نیاز دارویی که در بخش‌های ویژه دنیا به صورت استاندارد تعریف شده و وجود دارد، در کشور ما درصد بالایی از آن وجود ندارد و قسمتی موجود هم با کسری مواجه است. در همین رابطه از وزارت بهداشت برای مهیا کردن آنها در خواست شده که در صورت رفع آن مراحل درمان و بهبودی بیماران سریع‌تر انجام خواهد شد و بار هزینه‌ای بر سیستم درمان را کاهش خواهد داد.
این فوق تخصص مراقبت‌های ویژه با اعلام وجود آمادگی بخش‌های ویژه بیمارستانی در مواجهه با موج جدید کرونا، بیان داشت: در صورت آمادگی و برآورده کردن دارویی به روز و بر اساس نیازهای بخش‌های ویژه توسط وزارت بهداشت، قاعدتاً و به خوبی از این پاندمی نیز گذر خواهیم کرد.
آنتی‌بیوتیک، سرم و داروهای کرونا را تامین کردیم
سجاد اسماعیلی، مشاور رسانه‌ای رئیس سازمان غذا و دارو درباره وضعیت تامین داروهای اختصاصی کرونا، آنتی‌بیوتیک و سرم برای مقابله با موج هشتم کووید۱۹ در کشور، گفت: تا پایان آذر سال ۱۴۰۱، حدود ۱۱ میلیون شربت آزیترومایسین، ۹ میلیون شربت آموکسی‌سیلین و ۱۰ میلیون شربت کواموکسی‌کلاو تامین کردیم. در حالی که شربتی مانند کواموکسی‌کلاو در کل سال ۱۴۰۰، دو میلیون عدد توزیع شده است، اما در ۹ ماهه ۱۴۰۱ حدود ۱۰ میلیون از این شربت تامین و توزیع شده که نسبت به ۱۲ ماهه ۱۴۰۰، بالغ بر پنج برابر بیشتر بوده است.
او همچنین درباره این میزان تولید و توزیع دارو افزود: تا پایان آذرماه امسال حدود ۹ میلیون عدد هم شربت سفکسیم تامین و توزیع شده که این رقم در کل ۱۲ ماهه ۱۴۰۰، سه میلیون و ۵۰۰ هزار عدد بوده است. این افزایش‌ها در تامین و توزیع آنتی‌بیوتیک‌ها، نشان می‌دهد که سرعت تامین و توزیع محصولات و فرآورده‌های دارویی که برای فصول سرد سال و برای بیماری‌هایی چون سرماخوردگی، بعضا در آنفلوآنزا، کرونا و نظایر آن در موارد سرپایی تجویز می‌شود، افزایش پیدا کرده است.
مشاور رسانه‌ای رئیس سازمان غذا و دارو با بیان اینکه طبق بازدیدهای میدانی از داروخانه‌ها، خوشبختانه مشکل داروخانه‌های خصوصی و شهری بابت تأمین این داروها رفع شده است، گفت: در زمینه سرم هم همین اتفاق رخ داد. به طوریکه حدود ۱۲۵ میلیون واحد سرم تا پایان آذر ۱۴۰۱ توزیع کردیم که این رقم در کل سال ۱۴۰۰، حدود ۱۱۵ میلیون عدد بود. بر این اساس در ۹ ماهه اول ۱۴۰۱، میزان تامین سرم بیش از ۱۲ ماهه سال گذشته بوده که به دلیل افزایش سرعت تامین در سه ماهه اخیر بوده است و همچنان این روند افزایشی ادامه دارد.
اسماعیلی با اشاره به اینکه واردات سرم همچنان بر اساس نیاز کشور و پیش‌بینی‌هایی که درباره کرونا انجام می‌شود، ادامه دارد، گفت: بر این اساس کار واردات سرم را ادامه می‌دهیم تا ذخایر دانشگاه‌های علوم پزشکی و بیمارستان‌های ما و همچنین بیمارستان‌های خصوصی و مراکز سرپایی افزایش یابد تا بتوانیم مانند موج‌های قبلی بدون کمترین مشکلی تامین داروهای مورد نیاز را داشته باشیم.
او درباره نحوه توزیع آنتی‌بیوتیک‌ها و سرم در داروخانه‌ها، گفت: پیش از این توزیع آنتی‌بیوتیک‌ها و سرم را هدفمند کردیم تا تجویز آن کنترل شود؛ زیرا این داروها عمدتا در بیمارستان‌ها و موارد بستری تجویز می‌شوند، اما متاسفانه تجویز این داروها در موارد سرپایی بی‌رویه بود. به همین دلیل طی چند ماه گذشته عمدتا توزیع را در بیمارستان‌ها و داروخانه‌های دولتی متمرکز کردیم، اما اکنون این محدودیت بسیار کم شده و سرم در داروخانه‌های خصوصی هم توزیع می‌شود.
اسماعیلی درباره وضعیت تامین داروهای اختصاصی کرونا نیز گفت: برای داروهای اختصاصی کرونا هم برنامه‌ریزی لازم انجام شده و از قبل دپوهایی وجود دارد و مشکلی نداریم. در ادامه هم بر حسب صلاح‌دید کشور و نیازهای احتمالی آینده، بابت تأمین این داروها تصمیم‌گیری‌ می‌شود. اکنون مشکلی در زمینه داروهای اختصاصی کرونا نداریم. برای همه این موارد برنامه‌ریزی و پیش‌بینی‌های لازم در حال انجام است.
خبرگزاری مهر در گزارشی به طرح دارویار پرداخت و درباره آن نوشت: طرح دارویاری با هدف حمایت از صنعت داروسازی کشور و حذف رانت ارز ترجیحی، از اواسط تابستان ۱۴۰۱ کلید خورد؛ اما هنوز در مسیر اجرا با کاستی‌هایی مواجه است. طرح دارویاری به عنوان یکی از مهم‌ترین طرح‌های دولت سیزدهم در حوزه سلامت شناخته می‌شود.
در همین راستا، هسته سلامت مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) با همکاری مرکز تحقیقات مدیریت و اقتصاد داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران و مرکز تحقیقات ثریای بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در یک نشست کارشناسی به تبیین زمینه‌های طراحی، میزان پیشرفت و موانع اجرای طرح دارویاری پرداختند.
این نشست با حضور سجاد اسماعیلی مشاور رسانه‌ای سازمان غذا و دارو، میثم سیدی‌فر دبیر کمیته دارو و غذای مجلس شورای اسلامی، شهرام غفاری مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تأمین اجتماعی و حمید ایزدبخش دبیر علمی نشست و پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد.
بر اساس گزارش خبرگزاری مهر سیدی‌فر، دبیر کمیته دارو و غذای مجلس شورای اسلامی با تاکید بر وجود مسائل مختلف ارز ترجیحی درباره طرح دارویار گفت: به دلیل کم بودن منابع ارز ترجیحی، پروسه نظارت بعضاً تا سه ماه طول می‌کشید و ماده اولیه صنعت دیر به دست تولیدکننده می‌رسید و لذا شاهد کمبود دارویی در بازار بودیم. حاشیه سود پایین ناشی از ارز ۴۲۰۰ تومانی، منجر به خروج سرمایه از حوزه تولید دارو شده بود و بعضاً داروهای برند بیولوژیک وارداتی از تولید داخل ارزان‌تر تمام می‌شد و این یک چالش برای صنعت تولید شده بود؛ لذا برای تأمین کافی دارو لازم است قیمت آن برای صنعت داروسازی منطقی شود و ارز را به شیوه‌ای درست و با قیمت مناسب تخصیص دهیم تا صنعت بتواند این دارو را تولید بکند.
سیدی‌فر همچنین در زمینه وجود فاصله میان طراحی و اجرای طرح دارویار توضیح داد: یکی از نقایص طرح این بود که گزارش‌های آن بیشتر بر اساس محاسبات صرفا اقتصادی ارائه می‌شد و به نظر بیشترین آسیبی که به طرح وارد شده، در بحث مدیریت کلان و اجرا است که عوامل مختلفی در آن نقش داشته است.
هیچ نسخه‌ای برای اجرا در درست نیست
همچنین خبرگزاری مهر در گزارش خود به سخنان شهرام غفاری، مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی درباره برخی نواقص در طراحی طرح دارویار پرداخته است. غفاری در این‌ باره گفت: ما در اجرای اکثر طرح‌های حوزه سلامت (نه صرفا این طرح) با چالش‌ها و موانعی روبه‌رو می‌شویم؛ چراکه طرح‌های ما الزامات مورد نیاز را در نظر نمی‌گیرند. وقتی سخن از «طرح» در میان است باید اقتضائات آن را نیز لحاظ کنیم و حداقل انتظار آن است که مکتوبات را مدنظر قرار دهیم، نه گفتارهای شفاهی را.
او همچنین درباره نواقص این طرح افزود: اگرچه این طرح کارشناسی شده، زمان زیادی برای آن صرف شده و بر ضرورت آن شکی نیست؛ اما حتی یک نسخه ۱۰ صفحه‌ای از طرح دارویاری نداریم که هدف طرح، مراحل اجرا، موانع و زمان در آن مکتوب باشد. ادعا شده طرح دارویاری حداقل ۷۰ هزار میلیارد گردش مالی دارد؛ مجلس ما چطور راضی می‌شود برای چنین طرحی بدون هیچ نوشته‌ای جلسه بگذارد و تصمیم بگیرد.
مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی افزود: پاسخی که با آن مواجه هستیم این است که زمان کم داریم و دولت قبل زمان را از دست داده است؛ ما فرصت نوشتن سند پشتیبان نداریم. به همین دلیل است که ما با تصورات ذهنی وارد طرح می‌شویم و در زمان نقد هم گوش شنوایی نیست و بعد در اجرا همدیگر را متهم می‌کنیم. به نظر می‌رسد هرچند زحمت زیادی برای طرح کشیده شد اما طرح خوب نوشته نشد و در اجرا هماهنگی خوبی صورت نگرفت.
غفاری در زمینه عدم پرداخت به موقع مطالبات داروخانه‌ها از سوی سازمان‌های بیمه‌گر عنوان کرد: سازمان برنامه و بودجه مکلف شده بود مبلغ ۷هزار میلیارد تومان در اختیار بیمه‌ها و مبلغ ۵ هزار میلیارد تومان هم فقط در اختیار سازمان تامین اجتماعی قرار بدهد. تا امروز، کل مبلغی که سازمان برنامه و بودجه به ما داده ۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است.
او همچنین افزود: ما از اول هم گفته بودیم که معوقات داریم و پول پرداخت مابه‌التفاوت قیمت داروها را نداریم؛ اتفاقی که افتاد این بود که بیمه سلامت کل هم بدهی داروخانه‌ها و بیمه تأمین اجتماعی و هم بدهی دو ماه مهر و آبان داروخانه‌ها را از سهم طرح دارویاری دادند.