|پیام ما| این بار هشدار مربوط به بلندترین فلات زمین است؛ آثار تغییر اقلیم به این نقطه هم رسیده و ذخایر آب این جغرافیا را دستخوش تغییرات جدی کرده است. یک مطالعه جامع در مورد ذخیره‌سازی آب در فلات تبت، پیش‌بینی می‌کند که تا اواسط قرن تلفات چشمگیر ذخیره‌سازی آب شیرین، بخش‌هایی از آسیا را ​​تحت تاثیر قرار دهد. فلات تبت که «برج آب» آسیا شناخته می‌شود، بزرگ‌ترین و بلندترین فلات زمین است و آب شیرین را برای حدود دو میلیارد نفری که در پایین‌دست این فلات زندگی می‌کنند، تامین می‌کند. حالا خطر همین دو میلیارد نفر را تهدید می‌کند؛ از آسیای مرکزی و افغانستان تا شمال هند و کشمیر و پاکستان.

مطالعات تازه از تلفات بیش از حد آب در حوضه‌های آمودریا و رود سند (ایندوس) می‌گوید که بحرانی‌ترین تهدیدات کمبود آب در این منطقه است. این تحقیقات با هدایت دانشمندان ایالت پن، دانشگاه چینهوا و همینطور دانشگاه تگزاس در آستن نشان می‌دهد که تغییر اقلیم، تحت سیاست‌های ضعیف اقلیم، باعث کاهش غیرقابل بازگشت ذخیره آب شیرین در فلات تبت خواهد شد. بر این اساس تا اواسط قرن مشکل جدی در تامین آب نقاط مرکزی آسیا و افغانستان و فروپاشی در شمال هند، کشمیر و پاکستان قابل پیش‌بینی است. محققان می‌گویند نتایج این تحقیقات می‌تواند راهبردهای سازگاری تحت تغییرات آب و هوایی آینده را ارائه دهد. دانشمندان پس از بررسی ذخایر آب زمینی (TWS)، که شامل منابع سطحی و زیرزمینی است، به این نتایج رسیده‌اند و می‌گویند اگر سیاست‌های تهاجمی آب ‌و هوایی تدوین نشود، ظرف 40 سال آینده 100 درصد آب در دسترس در برخی مناطق از بین می‌رود.

پیش‌بینی این محققان برای آینده ذخیره آب زمینی طبق سناریوی انتشار متعادل کربن (به ویژه مسیر SSP 2-4.5 که یکی از پنج مسیر مورد انتظار گزارش ارزیابی هیئت بینادولتی تغییر اقلیم برای کاهش انتشار کربن) نشان می‌دهد که سراسر فلات تبت می‌تواند تا اواسط قرن بیست و یکم (۲۰۶۰-۲۰۳۱) حدود 230 گیگاتن زیان خالص را در مقایسه با اوایل قرن 21 تجربه کند

مایکل مان، استاد برجسته علوم جوی در ایالت پن می‌گوید:‌ «این پیش‌بینی اصلا خوب نیست. در یک سناریوی «تجارت به‌صورت معمول» (BAU) (اجرای معمولی عملکردها)، که طبق اجرای آن نمی‌توانیم استفاده از سوخت‌های فسیلی را به‌طور معناداری در دهه‌های آینده محدود کنیم، کاهش قابل‌توجه دسترسی به آب در مناطق پایین‌دست فلات تبت دیگر دور از انتظار نیست؛ این یعنی نزدیک به صد درصد ضرر. من از اینکه کاهش پیش‌بینی‌شده حتی بر اساس سیاست‌های اقلیمی متوسط ​​چقدر است، شگفت‌زده شدم.»
به گفته محققان، با وجود اهمیت این موضوع، تاثیرات تغییر اقلیم بر وضعیت ذخیره آب زمینی (TWS) در گذشته و آینده (که شامل همه آب‌های سطحی و زیرزمینی می‌شود) چندان در فلات تبت بررسی نشده است.
دی لانگ، دانشیار مهندسی هیدرولوژی در دانشگاه چینهوا هم می‌گوید: «فلات تبت بخش قابل توجهی از آب مورد نیاز دو میلیارد نفر را تامین می‌کند.» او ادامه می‌دهد: «وضعیت ذخیره آب زمینی در سراسر این ناحیه، در تعیین میزان دسترسی به آب بسیار مهم و البته نسبت به تغییر اقلیم هم بسیار حساس است.»
مان هم اضافه می‌کند که برای تغییرات ذخیره آب زمینی که در حال حاضر در فلات تبت رخ داده است، معیار محکمی وجود ندارد. علاوه بر این او می‌گوید: «نبود پیش‌بینی‌های قابل اعتماد درباره ذخیره آب زمین، هرگونه راهنمایی درباره سیاست‌گذاری‌ را محدود می‌کند، این در حالی است که فلات تبت از دیرباز به عنوان کانون تغییرات آب و هوایی در نظر گرفته شده است.»
گروه محققان برای پر کردن این شکاف اطلاعاتی، از پیشمایش‌های مبتنی بر ماهواره و سنجش‌های زمینی از توده‌ آب در یخچال‌های طبیعی، دریاچه‌ها و آب‌های زیرزمینی همراه با روش‌های فراگیری ماشین استفاده کردند تا معیاری از تغییرات مشاهده‌شده ذخیره آب زمینی (TWS) در طول دو دهه گذشته (2002 تا 2020) و پیش‌بینی‌هایی درباره چهار دهه آینده (2021 تا 2060) ارائه دهند.
مان همچنین توضیح می‌دهد که پیشرفت‌هایی که در ماموریت‌ ماهواره‌ای بازیابی گرانش و آزمایش اقلیم (GRACE) انجام شده، فرصت بی‌سابقه‌ای برای تعیین کمیت تغییرات ذخیره آب‌های زمینی در مقیاس‌های بزرگ فراهم کرده است. اشاره او به پروژه مشترک ناسا و مرکز هوافضای آلمان برای اندازه‌گیری دقیق ناهنجاری گرانشی در میدان گرانش زمین است که داده‌های آن ابزار مهمی در مطالعه اقیانوس‌ها، زمین‌شناسی و اقلیم‌شناسی به شمار می‌رود. به گفته این استاد علوم جوی مطالعات قبلی حساسیت راه‌حل‌های GRACE را با استفاده از منابع داده مستقل و مبتنی بر زمین مورد بررسی قرار نداده‌اند و همین سبب شده که درباره تغییرات ذخیره آب‌های زمینی در منطقه توافقی وجود نداشته باشد. مان خود توضیح می‌دهد:‌ «در مقایسه با مطالعات پیشین، ایجاد سازگاری بین رویکردهای بالا به پایین و پایین به بالا مسئله‌ای است که در این مطالعه به ما اطمینان می‌دهد که می‌توانیم کاهش ذخیره آب زمینی را که پیش‌تر در این منطقه بحرانی رخ داده، به دقت اندازه‌گیری کنیم.»
محققان در مرحله بعد از یک تکنیک جدید فراگیری ماشین مبتنی بر شبکه عصبی استفاده کردند تا تغییرات مشاهده شده در ذخیره کل آب را با متغیرهای کلیدی آب‌ و هوا، از جمله دمای هوا، بارش، رطوبت، پوشش ابر و نور دریافتی خورشید ارتباط دهند. آنها پس از تربیت این مدل شبکه عصبی مصنوعی، توانستند ببینند که چگونه تغییرات پیش‌بینی‌شده آب و هوایی در آینده احتمالا بر ذخیره آب در این منطقه تاثیر می‌گذارد.

دی لانگ، دانشیار مهندسی هیدرولوژی در دانشگاه چینهوا می‌گوید: فلات تبت بخش قابل توجهی از آب مورد نیاز دو میلیارد نفر را تامین می‌کند. وضعیت ذخیره آب زمینی در سراسر این ناحیه، در تعیین میزان دسترسی به آب بسیار مهم و البته نسبت به تغییر اقلیم هم بسیار حساس است

در بین نتایج به‌دست آمده که در نشریه علمی Nature Climate Change منتشر شده است، گروه تحقیقات دریافتند که تغییر اقلیم در دهه‌های اخیر منجبر به کاهش شدید میزان ذخیره آب زمینی TWS)) شده است؛ کاهشی به میزان 15.8 گیگاتن در سال در مناطق خاصی از فلات تبت و همینطور افزایش قابل توجه TWS به میزان 5.6 گیگاتن در سال در مناطق دیگر. این گزارش می‌گوید این تغییرات شدید احتمالا به دلیل اثرات رقابتی عقب‌نشینی یخچال‌های طبیعی، تخریب زمین‌های یخ‌زده فصلی و گسترش دریاچه است.
پیش‌بینی این محققان برای آینده ذخیره آب زمینی طبق سناریوی انتشار متعادل کربن (به ویژه مسیر SSP 2-4.5 که یکی از پنج مسیر مورد انتظار گزارش ارزیابی هیئت بینادولتی تغییر اقلیم برای کاهش انتشار کربن) نشان می‌دهد که سراسر فلات تبت می‌تواند تا اواسط قرن بیست و یکم (۲۰۶۰-۲۰۳۱) حدود 230 گیگاتن زیان خالص را در مقایسه با اوایل قرن 21 تجربه کند.
به طور خاص، پیش‌بینی تلفات بیشتر آب در حوضه آمودریا -که آب مورد نیاز آسیای مرکزی و افغانستان را تامین می‌کند- و همچنین حوضه سند -که تامین‌کننده آب شمال هند، کشمیر و پاکستان است-، حاکی از کاهش 119 درصدی و 79 درصدی ظرفیت تامین آب است.
مان در آخر تاکید می‌کند که با وجود این پیش‌بینی‌ها، جایگزینی منابع دیگر برای تامین آب مانند پروژه‌های استخراج آب‌های زیرزمینی و انتقال آب، ممکن است برای رفع کمبود‌های آتی ضروری باشد. طبق گزارشی که در nature climate change منتشر شده، دانشمندان می‌گویند که پیش‌بینی‌های آنها حاکی از عواقب جدی است، حتی اگر تلاش‌هایی برای کاهش انتشار کربن انجام شود.