ورود فاضلاب و آلودگیهای نفتی به دریا جنگلهای مانگرو را تهدید میکند
تخریب بیش از ۴۰ درصد جنگلهای دریایی
مانگروها با فراهم کردن شرایط رشد ماهیها، ذخیره کربن و مقابله با سیل، از کره زمین حفاظت میکند
۵ مرداد ۱۴۰۱، ۰:۰۰
جنگلهای مانگرو میتوانند حجم عظیمی از گازهای گلخانهای را به دام بیندازند، از جان آدمها در برابر خطرات سیل حفاظت میکنند و آب را تصفیه میکنند اما جان خودشان در خطر است. گزارش یونسکو میگوید بعضی کشورها در سالهای 1980 تا 2005 بیش از 40 درصد جنگلهای مانگرو خود را از دست دادهاند؛ جنگلهایی که در ایران، در آبهای ساحلی و جزایر خلیج فارس و دریای عمان جای گرفتهاند و ورود فاضلابهای شهری، پسماندهای صنعتی و مواد نفتی از مشکلات پیش روی آنهاست.
26 ژوئیه هر سال (مصادف با چهارم مرداد) که «روز جهانی حفاظت از اکوسیستم مانگرو» است، وقت صحبت از این جنگلهای شگفتانگیز است. این روز در سال 2015 از سوی کنفرانس عمومی یونسکو تصویب شد تا برای افزایش آگاهی در مورد اهمیت جنگلهای مانگرو به عنوان «اکوسیستمی منحصربهفرد، ویژه و آسیبپذیر» و ترویج راهحلهایی برای مدیریت، حفاظت و استفاده پایدار از آنها تلاش شود. داستان این جنگلها که در جنوب ایران با دو گونه حرا و چندل پراکنده شدهاند، در این سالها با تشدید گرمایش جهانی بیشتر برجسته شده؛ مجموعهای از درختان ساحلی که شاهد جزر و مد دریا هستند، دیاکسید کربی که سبب گرمایش زمین شده را از هوا میگیرند و کاری میکنند تا موجهای طوفان قبل از رسیدن به دریا آرام بگیرند.
اما در 50 سال گذشته گذشته وسعت این جنگلها در جهان به نیم رسیده است. در آخرین آمار هم ایسنا با انتشار گزارشی از یونسکو نوشته است: جنگلهای مانگرو در حال حاضر مساحتی بالغ بر ۱۴.۸ میلیون هکتار را پوشش میدهند. همچنین تخمین زده میشود که برخی از کشورها بیش از ۴۰ درصد از جنگلهای مانگرو خود را بین سالهای ۱۹۸۰ تا ۲۰۰۵ میلادی از دست دادهاند. این پوشش گیاهی شامل درختان و بوتههایی است که در زیستگاههای آبرفتی و آب شور ساحلی مناطق گرمسیری و نیمهگرمسیری میرویند. در میان گیاهان، پوشش گیاهی مانگرو منحصر به فرد است. ریشههای آنها در زمین غرقابی و تقریباً فاقد اکسیژن است. همچنین برگها و تنه آنها نیز برای تنظیم میزان شوری مهندسی شده است. آنها برای تولید مثل بذر افشانی نمیکنند بلکه نهال بذری (نهال بذری اسپوروفیت جوان گیاه است که از رویان یک بذر ایجاد میشود) خود را پخش میکنند.
تالاب خوربردستان دیّر و جنگلهای حرّای آن بهدلیل جادهکشی و راهاندازی سایت پرورش میگو با خطری جدی مواجه هستند و محیط زیست با احداث جاده و سایت پرورش میگو مخالف است. فعالان محیط زیست منطقه میگویند که چنین اقدامی و ایجاد هرگونه سازه مانع رسیدن آب شیرین به جنگلهای حرّا میشود و تخریب و نابودی آن را به دنبال دارد
حرا در خطر است
در جنوب ایران، حرا مکان مناسبی برای زیستگاه پرندگان آبی مهاجر، حفظ تنوع زیستی و تقویت زیستگاه پرندگان و حشرات است و حفاظت از آن تاثیر بهسزایی در حفاظت از خاک، پایداری رسوبات، جلوگیری از تخریب و خوردگی سواحل دارد.
در حالی که بر اساس قوانین موجود در کشور هرگونه تخریب و آلودگی تالاب ممنوع است و عرصههای جنگلی کشور غیر قابل واگذاری به اشخاص حقیقی و حقوقی هستند که تالاب خوربردستان دیّر و جنگلهای حرّای آن بهدلیل جادهکشی و راهاندازی سایت پرورش میگو با خطری جدی مواجه هستند و محیط زیست با احداث جاده و سایت پرورش میگو مخالف است. فعالان محیط زیست منطقه میگویند که چنین اقدامی و ایجاد هرگونه سازه مانع رسیدن آب شیرین به جنگلهای حرّا میشود و تخریب و نابودی آن را به دنبال دارد. ساخت و ساز در محدوده جزر و مدی پهنه جنگل حرّا باید متوقف شود و نباید باعث کوچ پرندگان تالابی برای همیشه از منطقه شویم.
در کنار این خطرات، ورود آبهای آلوده حاصل از فاضلابهای شهری، پسماندهای صنعتی و مواد نفتی، سرشاخه زنی برای تامین غذای دام و … بقای این جنگلها را در معرض تهدید قرار داده و سبب کاهش حجم زیادی از وسعت آنها شده است.
مانگروی ایران
جنگلهای مانگرو ایران در سواحل و جزایر خلیج فارس و دریای عمان واقع شدهاند که از خلیج گواتر در شرق (دریای عمان) شروع شده و تا خلیج نایبند در غرب خلیج فارس گستردهاند. مانگروها در ایران از دو گونه انحصاری حرا (Avicenia marina) و چندل (Rhizophora mucronata) تشکیل شدهاند. این گیاهان برای رشد و توسعه در محیط ویژه خود که بهطور مداوم تحت تأثیر جزر و مد دریا و غرقاب قرار دارد، اقدام به تولید ریشههای هوایی، بذرهای زندهزا و تغییر در آناتومی برگ کردهاند. همچنین با بسیاری از اراضی و پدیدههای طبیعی که بر توسعه آنها اثر دارند، در ارتباط بوده و سازگاری دارند. بیش از ۲۰ هزار هکتار جنگل حرا در جزیره قشم وجود دارد که سه هزار هکتار از آن طی ۱۵ سال اخیر با مشارکت جامعه محلی کشت شده است. مهمترین عامل ثبت جهانی ژئوپارک قشم وجود همین جنگلهاست. به همین دلیل است که احیای و توسعه جنگلهای حرا از مهمترین اهداف تولید و کاشت نهال حرا توسط بومیان جزیره قشم به شمار میرود.
از طرف دیگر خلیج گواتر در بخش ایرانی خود دارای دو خور واجد درختان مانگرو به نامهای خور گواتر و باهو است. خور باهو در مرز ایران و پاکستان قرار گرفته است. با این همه حرای قشم و بندر خمیر هسته بیشترین مساحت این جنگلها را تشکیل داده است. طبق گزارش ایسنا، در این ذخیرهگاه، رطوبت نسبی هوا زیاد است بهطوریکه متوسط سالانه آن بیش از ۶۵ درصد محاسبه شده که بین ۶۰ تا ۶۸ درصد در ماههای مختلف سال نوسان دارد. جریان بادهای منطقه بهطور عمده دارای جهت شمال غربی – جنوب شرقی و فصل وزش آنها زمستان است و بادهای محلی نیز با شدت کمتر وجود دارند.
درسال ۱۳۵۱ اراضی پوشیده از مانگرو در سطح ملی بهعنوان منطقه حفاظت شده تحت مدیریت قرار گرفت و در سال ۱۳۵۴ بهعنوان ذخـیرهگاه زیستکـره پذیرفته و ثبت شد همچنین در سال ۱۳۵۵ نواحی بکر جنگلهای مانگرو، گلزارها و نهرها در تنگه خـوران به عنوان تالاب مهم با ارزش بینالمللی در کنوانسیون بینالمللی رامسر به ثبت رسید.
زیستگاه امن آبزیان و پرندگان
جنگلهای «مانگرو» اکوسیستمهای غنی هستند که به شکلهای منحصربهفردی از کره زمین و بشر حمایت میکنند. مانگروها مشابه با جنگلهای خشک هستند اما این اکوسیستم با فراهم کردن شرایط و زمینه برای رشد ماهیها، ذخیره کربن و مقابله با سیل از کره زمین با تاثیرات چندگانه حفاظت میکند.
با وجود اهمیت حفاظت از جنگلهای مانگرو، این اکوسیستم در معرض خطر قرار دارد. بیش از یک سوم از آنها از بین رفتهاند و در مناطقی از قبیل آمریکا جنگلهای مانگرو نسبت به جنگلهای استوایی با سرعت بیشتری در حال از بین رفتن هستند. بیشتر این جنگلها به منظور توسعه پروژههای زیرساختی، صنعتی و کشاورزی نابود شدهاند. از بین رفتن این جنگلها علاوه بر اثرگذاری در تغییرات اقلیمی و آلودگی، تهدیدات بومی را نیز به همراه دارد. استفاده بیش از حد از چوب برای تامین سوخت، ساخت و ساز، سدسازی و آبیاری که موجب کاهش جریان آب به جنگلها میشود و صید بیرویه ماهی که زنجیره غذایی را مختل میکند از جمله این تهدیدها به حساب میآیند.
Weforum در گزارشی نوشته است که از جمله دلایلی که بر ضرورت حفظ جنگلهای مانگرو برای نجات زمین تاکید دارد میتوان به قدرت دفاعی طبیعی جنگلهای مانگرو در سواحل، منابع مهم برای ذخیره کربن، فراهم کردن وسیله امرار معاش توسط این جنگلها، گسترش اکوتوریسم توسط جنگلهای مانگرو و برخورداری این جنگلها از تنوع زیستی غنی اشاره کرد.
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی
- مقاصد جذاب و معروف برای کمپ زدن در طبیعت بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید