آغاز نخستین همایش ملی فرهنگ، گردشگری و هویت شهری در کرمان

پیام ما- نخستین همایش ملی فرهنگ گردشگری و هویت شهری به همت موسسه علمی، پژوهشی مهر اندیشان ارفع و با مشارکت تعدادی از ارگان ها و موسسات آموزش عالی و حامیان معنوی و رسانه ای این طرح از صبح روز گذشته با حضور جمعی از اساتید ، برجستگان، محققان و اهل فرهنگ و هنر کشوری و استانی در محل تالار گردشگری پالیز شروع به کار کرد.
رییس ستاد برگزاری همایش: این همایش بر پایه عشق به کرمان برگزار می شود
در مراسم افتتاحیه این همایش،مرجان موسوی رییس ستاد برگزاری این مراسم،ضمن خوشامدگویی به حضار و مدعوین گفت:بنده به کرمانی بودن خودم خرسندم و بعنوان کوچکترین عضو استان کرمان با افتخار اعلام میکنم که این کنفرانس بر پایه همین خواسته اهالی کرمان و با همکاری موسسات و ارگانها و دوستانی که به مدت 4 ماه زحمات فراوانی را متقبل شدند و همپنین حمید قنبری؛مدیراجرائی این پروژه به مرحله آخرو نهائی خود رسیده است.
دبیر علمی همایش:
برای این همایش از نهاد ریاست جمهوری با من تماس گرفتند
سپس دکتر محمد عارف دبیر علمی کنفرانس به ایراد سخنانی پرداخت و گفت: در ابتدا گمان کردم مانند خیلی از مراسم ها، این مراسم هم فرمالیته است اما از نهاد ریاست جمهوری با من تماس گرفتند، متوجه جدی و با ارزش بودن آن شدم و پذیرفتم در خدمت استانی باشم که 230هزار شهید دارد که در دل تاریخ چند هزار ساله خود جای داده است. وی ادامه داد:وقتی قرار است زندگی کنیم و برویم،چه بهتر که باخوبی برویم،آدمهای بزرگ در اتاقهای کوچک متولد شده اند و مسیر سختی را طی کرده اند تا نامشان بماند. ما همه برای خدا و بخاطر مردم کار میکنیم .هرکس در هر زمینه ای به مردم خدمت کند، بزرگ است و نخواهد مرد. بنده با افتخار اعلام میکنم که وقتی فراخوان این همایش منتشر شد نزدیک به 180 نفر در بیش از 100 شاخه درخواست شرکت کردند .جالب است بگویم که بیش از 18 مقاله از نقاط مختلف ایران به دست ما رسید که حتی یک مقاله از هموطنان ارمنی ما بود.
رییس مرکز کرمان شناسی: به داشتن سرزمینی چون کرمان می نازیم
پس از وی محمد علی گلاب زاده رییس مرکز کرمانشناسی به مروری از تاریخچه چند هزار ساله کرمان پرداخت و گفت:در باب معرفی کرمان در وقت کم بسان همان ریختن بحری درون کوزه است اما همین بس آثاری از خط مردم کرمان در هلیل کشف شده که تاریخ آنرا به 350 سال قبل از سومری ها بر میگرداند.به داشتن چنین سرزمینی مینازیم.نیاکان ما هرآنچه در توان داشتند برای این مرز و بوم اجرا کردند و امروزه وظیفه ماست که در سایه همت و تلاش به این خواسته برسیم.
مدیر کل میراث فرهنگی کرمان:
گردشگری رکن اصلی صنعت و اقتصاد است
محمود وفائی مدیر کل میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری سخنران بعدی مراسم افتتاحیه بود که با اشاره به نقش گردشگری در پیشرفت اقتصادی و فرهنگی یک منطقه ابراز کرد:در بحث گردشگری خوشبختانه ایران و کرمان به دلیل اینکه هم از نظر ابنیه و هم قدمت از تاریخچه خوبی برخوردار است و به تازگی هم از تحریم ها رهایی یافته ایم،این می تواند شرایط موجود کشور را از اقتصاد تک قطبی که همان نفت می باشد را جدا کرد و به صنعت گردشگری به عنوان رکن اصلی صنعت و اقتصاد روی آورد.
حسین تنهایی مدیر گروه جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران بزرگ یکی دیگر از سخنرانان بود که در زصف کرمان و کرمانی چنین گفت: بهتر ازمردم استان کرمان نمی توان پیدا کرد مردمی مهربان،صمیمی و با وفا که از نظر معنویت تمدن و عرفان در جایگاه بالایی قرار دارند اما متاسفانه رنجی که مردم کرمان از نظر محرومیت دارند در چروک دست و صورت آنها دیده می شود به امید روزی که مردم کرمان دیگر این محرومیتها را نبینند . وی افزود :جامعه شناسان ما گردشگر بودند که در سرتاسر دنیا به مطالعه پرداخته و درباره مردم و فرهنگ ها و طایفه ها مطالعه کرده اند پس گردشگران اولین دانشمندان ما در پژوهشهای طبیعت بوده اند .جهانگردی یعنی تغییر اجتماعی و دگرگونی و عوض کردن سنت ها و کج فهمی ها.مخترعین،فلاسفه و حتی انبیاء و پیامبران در زمان حیات خود بیشترین تغییر را در دوران خود ابجاد کرده اند.همه چیز قابل عوض شدن و تغییر است جز ذات لا یزال احدی که ثابت و پابرجاست. این تغییر باید یک نسبیت متناسب داشته باشد،اگر تعصب به طرف سنت باشد،مدرن گرایی عقب می ماند .اگر به طرف دنیای مدرن باشیم ،اصل و پیشینه ما فراموش میشود.بادد در نگهداری هویت خود کوشا باشیم اما به نظرات و هویت های دیگران نیز احترام بگذاریم.
پس از سخنرانی محمد علی گلاب زاده رئیس مرکز کرمان شناسی، محمود وفایی مدیرکل میراث فرهنگی، مرجان موسوی رئیس ستاد همایش، دکتر عارف دبیر علمی همایش و دکتر حسین تنهایی مدیرگروه جامعه شناسی دانشگاه ازاد تهران و رئیس گروه داوری همایش ملی فرهنگ، گردشگری و هویت شهری، پنل های علمی این همایش با ارائه ناصر شجاعی آغاز به کار کرد.
تاق علی؛ میراث رستم
عنوان پژوهش ناصر شجاعی پژوهش مردم شناسانه «تاق علی» از منظر گردشگری بود. این پژوهشگر گفت: دست‌کَند کرمان با بلندی 300 متر و پهنای 200 متر بسیار گسترده ‌است و در دل صخره‌های سِتَبر کوه‌های خاورکرمان جای دارد. سالیان سال در پی یادداشتی از این دست‌کَند در کتاب های باستانی، تاریخی و زبان شناسی بودم، ولی چیزی نیافتم. وی افزود: آیین‌هایی از گذشته‌های بسیار دوردر میان زرتشتیان و مسلمان در دست‌کَند «تاق علی» انجام شده مانند، افروختن شمع و نذری دادن. با این‌ که«تاق‌علی» در دل کرمان است، ولی کسی ازدیرینگی آن آگاهی ندارد و پژوهش‌های ویژه‌ای دراین ‌باره انجام نگرفته‌ است، مردم تنها آن‌جا را به نام «تاق‌علی» می‌شناسند. شجاعی ادامه داد: پس از پیگیری‌های بسیار متوجه درویشی به ‌نام «مشتاق‌علی‌شاه» شدم که بیش از دویست سال پیش به کرمان می‌آید و در«تاق‌علی» چله نشسته و مدام «علی علی» می‌گفته ‌است . از آن زمان این جایگاه به«تاق‌علی» معروف شده است. اما در نکتاب«تذکره‌ اولیاء»، مِهرابی از این جایگاه به «شیون‌کوه»،«شیراش‌کوه» و«شیوَشگان»، یاد شده ‌است که«شیوَشگان» کهن‌ترین نامی است که از این کوه به ثبت رسیده است. وی با اشاره به اینکه «شیوَشگان» را با دیگر نیایشگاه‌های صخره‌ای در ایران و جهان مانند، بیستون، تاق بستان و نیایشگاه ایزدخواست برابری دادم و نزدیک به ده سال به شیوَشگان می‌رفتم اظهار داشت: ولی در یک سال گذشته زمان بسیاری را در آن‌جا سپری ‌کردم تا سرانجام متوجه سایۀ نیم ‌رخ انسانی در میانۀ روز بر روی کوه شدم. از این یافتۀ شگفتانگیز بسیار به هیجان آمدم و این در صورتی است که در باستان شناسی سرمنشایی به نام «سایه نگاری» وجود ندارد. یافته ها گواه آن است که با تمدنی بسیار پیچیده و شگفت انگیز برخورد کرده‌ام که نامی از این تمدن در کتاب‌های تاریخی برجای نمانده ‌است.
شجاعی اظهار داشت: پس از پژوهش های فراوان متوجه اشکالی شدم که در سه سطح شکل می‌بندد: 1-اشکالی که تنها به گونۀ کامل از سایه است. 2- اشکالی که با دست‌کَند شکل می‌یابد. 3 – اشکالی که با ترکیبی از سایه و دست کَند، شکل می‌یابد. شکل اسکلت که از ترکیب سایه و دست کند است. یک چشم باز بسیار بزرگ «تاق» که از دست‌کند است. یک سری خط مبهم در پایین چشم دیده می‌شود. زمانی که از نزدیک نگاه کنیم اتاق خراب شده‌ای وجود دارد در نزدیکی آن، آب از دل کوه همیشه روان است و کرمانی‌ها از دیرباز نذرهای خود را به این‌جا می‌آورند و این جایگاه «انجیرو» نام دارد. نیم رخ مینیاتوری انسانی بسیار بزرگ که همۀ آن از سایه است آشکار است ، همۀ این اَشکال یک چرخه زندگی را به نمایش می گذارد. وی اضافه کرد: یکی دیگر از نشانه‌هایی که در زمان کشتن گاو به وسیلۀ «ایزد مهر»، انجام گرفته‌ است، سگی به همراه وی به گونه گچ‌بری، تندیس یا نقاشی‌هایی در نیایشگاه های کیش مهر در اروپا وجود دارد. یکی از قله های نزدیک، به شکل سردیس یک سگ را نشان می‌دهد که با دست کَنده شده ‌است. هرچند، کندن کوه و سنگ در آن زمان برای آنان سخت نبوده، چنانچه کانال سوئز را هم ایرانیان کنده بودند. وی تصریح کرد: سپس متوجه دست‌کند دیگری در نزدیکی دست‌کند پیشین شدم و سای دیگری هم‌ زمان با دست‌کند پیشین بیرون می‌آمد که نمایی از کلاغ به بلندای 30 و درازی 70 متر بود. با این‌که این نهاده را با باستان‌شناسان بسیاری درمیان گذاشتم، ولی در پایان بیشترین کمک را به من کتاب های دکتر برومند سعید کرد. هرچند در مورد سایه نگاری، در باستان‌شناسی جُستاری وجود ندارد.
این پژوهشگردر بخش دیگری از سخنانش گفت: متوجه شدم هر چه از روزهای سال می‌گذرد سایه کوه همه دامنه کوه را می‌پوشاند و تنها در آغاز مهر و نوروز سایه ‌ها کامل هستند. همان‌گونه که می‌دانیم مهر نماد دادگری و برابری بوده و در دو زمان از سال نیز با اعتدال طبیعت روبرو هستیم، در نوروز و مهرگان. با برابری میان شب و روز، گرما و سرما، خشک ‌سالی و پرباری، که با باور مهری برابری دارد. این مربی دانشگاه با اشاره به البرز کوه که در کتب تاریخی آمده است هم اشاره کرد و گفت: البرز کوه در کرمان است. از جبال بارز و پاریز شروع می شود و در کرمان قرار دارد.
یکی از داوران همایش:
این دست کند از میراث رستم است
پس از صحبت های شجاعی، دکتر همایون سپهر یکی از داوران این همایش با اشاره به پژوهش شجاعی گفت: در عرض ده سال تحقیق ارزشمندی را آقای شجاعی انجام داده اند. باعث خوشحالی است که این دست کند ها در استان کرمان است. این دست کند از آثار ملی است. از میراث رستم است. این تحقیق فتح بابی برای پژوهش های آینده در رابطه با آیین های ملی باشد.
مخالفت با ساخت هتل در بام کرمان
آریا خبرنگار نشریه امرداد در تهران و دبیر انجمنی زیست محیطی در شیراز با اشاره به صحبت های شجاعی گفت: بخشی از البرزکوه در کرمان است. مهم نیست البرز کوه در کرمان باشد. مهم این است که این دست کند ارزش گردشگری دارد. اگر میراث فرهنگی از آقای شجاعی حمایت کند و این سایه نگاری را اثبات کند به نفع گردشگری کرمان است. این دست کند بسیار مهم است. وی افزود: نزدیک همین کوه دارد هتل ساخته می شود. نگذارید این هتل که هیچ توجیه اقتصادی ندارد و کوه خواری است در این منطقه ساخته شود.
در ادامه این همایش سعید حبیبی از تبریز به ارائه پژوهشی با عنوان رابطه نحوه گذران اوقات فراغت و هویت ملی دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز پرداخت. البته به دلیل اینکه حبیبی تصور می کرد همایش به صورت ارائه پوستر باشد از حضار عذرخواهی کرد و فقط در چند دقیقه به کلیاتی از پژوهش خود پرداخت. پس از حبیبی، حمیدرضا امیری کمال آبادی پژوهش خود با عنوان نقش نظام الدین کرمانی در آبادانی مسجد جامع یزد ارائه کرد.
نقش پررنگ شاه نظام الدین کرمانی
در آبادانی مسجد جامع یزد
امیری کمال آبادی گفت: مسجد جامع یزد بنا نوشته صاحب نظران بر جایگاه آتشکده ای متعلق به دوران ساسانی بنا شده است. بنابراین ویژگی های معماری ساسانی و اسلامی را دارد. وی افزود: در ادوار تاریخی سعی برآن بوده در توسعه مسجد آثار پیشینیان حفظ شود البته ناگفته نماند این شیوه نگرش در دوره قاجار رو به افول گذاشته می شود. این پژوهشگر اضافه کرد: تا اوایل قرن دهم هجری تیموریان بر ایرانحکومت می کردند و یزد دوران سختی را می گذراند. تعدادی از سلاطین تیموری اما در یزد آبادانی کردند. شاه نظام الدین کرمانی در دوره ای که حاکم یزد بود در آبادانی مسجد جامع یزد تاثیر داشت. او برای رسیدی به امور مالیاتی در 819 هجری به یزد رفت. در کتاب های تاریخ محلی یزد به نام شاه نظام الدین کرمانی اشاره شده است. کمال آبادی سپس به نقش شاه کمال الدین در مسجد آبادانی یزد پرداخت و این آثار را به این شرح عنوان کرد: پایاب قنات محمود آباد، حوض جلوخان، چاه خانه آب سرد، سردر مسجد، ایوان مسجد جامع یزد
جدال حق و باطل در معماری
بحث برانگیزترین پژوهش ارائه شده در روز نخست، پژوهشی با عنوان جدال حق و باطل در معماری بود. مرتضی حسنی کبوترخانی ارائه دهنده این پژوهش بود و گفت: نفوذ نمادهای مذهبی در معماری جهان دلیل این مقاله است. وی افزود: انسان فترتا خداجو است و دوست دارد بپرستد. بعضی در جهت حق پیش میروند و بعضی از نمادها در جهت غیرحق. دلیل ارائه این مقاله شیوع نمادهای ماسونی در معماری جهان و ایران است و در معماری معاصر ایران هم معماری ضد مذهبی شیوع پیدا کرده است. وی ادامه داد: نمادهای مذهبی از نظر دین اسلام مثل در که نماد ملکوت، محراب نماد جهاد و جدال حق و باطل، نماد مقرنس که تمثیل نور در عالم مخلوق، گنبد نماد یکتایی خالق، دیگر نمادها مثل قوس، مناره، منبر و ایوان که هرکدام توضیحات خاصی دارند. در مسیحیت هم نمادهایی وجود دارند. اما یک سری نماد شیطانی هم داریم. یک گروهی به اسم فراماسونری یا بنده های آزاد جهان شکل گرفته است. این ها می گویند هیچ مانعی برای ساختن جهان دلخواه وجود ندارد. به هیچ خدایی اعتقاد ندارند. شیطان را مقدس می دانند و نمادها بر این اساس است. این ها هم نمادهایی دارند. یک سری نمادها را از قدرت و تکبر مصر باستان الهام گرفته اند. مثل نقوش اهرام. مثلا نماد اهدام مصر نوعی نماد ماسونی است. بزرگ ترین نماد این گروه نماد چشم جهان بین است. این یعنی جهان را از چشم ما باید ببینید. نماد دیگر ستاره شش گوش می باشد که به عنوان نماد مقدس یهودیان است. اعداد 9، 11 و 33 اعداد مقدسی برای این ماسون بودند. حسنی اظهار داشت: ما خواسته یا ناخواسته از این نمادها در کشورمان استفاده می کنیم. این پژوهشگر در ادامه به بیان نمونه هایی که به زعم وی از نمادهای ماسونی در معماری ایرانی استفاده شده پرداخت.
پژوهش حسنی با واکنش منفی اکثر حضار روبرو شد. آریا خبرنگار امرداد گفت: اعداد 9، 11، 33 و نمادهای مصر باستان، دو تا سه هزار سال پیش در معماری ایران کار شده است.بیشتر نمادهایی که گفتید اول در ایران بوده و سپس مصر از ما گرفته و بعد آن ها از ما گرفته است. دکتر تنهایی رئیس گروه داوری هم گفت: من هم موافق نیستم. در مطالعاتی که در بحث فراماسونی کار کردم، بی خدایی در فراماسون ها ندیدم. ممکن است بعضی از گرایش های جدید آن ها به سمت شیطان پرستی رفته باشد. وی افزود: مثلا چشم جهان بین را در ادبیات عرفانی کم نداریم. بر این که فراماسونی در میان برخی روشنفکران و متفکران ما وجود دارد، تردیدی نیست اما ادله ای که آورده شد من را قانع نکرد. مثلا عدد 9 در ادبیات عرفانی ما به افلاک 9 گانه اشاره دارد. آیا این فراماسونی است؟ در ادامه دکتر عارف دبیر علمی همایش گفت: نماد با نشانه و تمثیل فرق دارد. هرکسی برداشتی از یک نماد دارد. مثل کوزه. نشانه را اما انسان ساخته است.
مرتضی حسنی پاسخ داد: آیا ما به عنوان غنی ترین فرهنگ، نشانه کم داریم که ار نشانه غربی ها استفاده می کنیم؟ دکتر تنهایی هم گفت: وقتی در این مملکت دوش وارد شد گفتند دوش نماد غرب است. آسفالت هم همین وضع را داشت. مرتضی حسنی صحبت های دکتر تنهایی را قطع کرد و گفت: در جهت فرهنگ دیگران پیش رفتن غلط است.تنهایی در این لحظه با طرح این سوال که این کاپشنی که شما پوشیده اید امریکایی است. این الان غرب گرایی است؟ به صحبت های حسنی واکنش نشان داد.