|پیام ما|کیفیت هوای مشهد بار دیگر در آستانه هشدار قرار گرفت، هوای فردیس و کرج برای تمام گروه‌ها ناسالم شد، آلودگی در تهران ادامه یافت و شمار روزهای آلوده اراک به 120 روز رسید. دیروز، روز آلوده دیگری برای کلان‌شهرها بود. آلودگی هوا پاک تداوم یافته و پیش‌بینی‌ها از ادامه این وضع حکایت دارد و در حالی که انتقاداتی درباره اجرای قانون هوای پاک مطرح است، وزارت کشور کمیته‌ای برای تدوین نقشه راه ارتقای کیفیت هوا و مبارزه با آلودگی هوای کلان‌شهرها تعیین کرده است که پیدا نیست به کجا می‌رسد. همزمان در حالی که پنج ایستگاه سنجش کیفیت هوای اصفهان، وضعیت را قرمز نشان می‌دادند، مدیر کل حفاظت محیط زیست این استان در جلسه شورای شهر حاضر شد و به صراحت گفت: «در اصفهان می‌شود زنده ماند، اما نمی‌شود زندگی کرد.»

تصمیم به تشکیل کمیته‌ای برای تدوین برنامه مبارزه با آلودگی هوای تهران و کلان‌شهرها عصر شنبه در جلسه بررسی راهکارهای کاهش آلودگی هوا به ریاست معاون اول رئیس جمهور مطرح شد. محمد مخبر از اجرای وظایف و تکالیف مشخص شده در قانون هوای پاک از سوی دستگاه‌های اجرایی در سال‌های اخیر انتقاد و ابراز تاسف کرد که «گزارش‌ها نشان می‌دهد که دستگاه‌های اجرایی و نظارتی نسبت به وظایف و تکالیف خود توجه جدی نداشته‌اند». پیش از این نیز در بهمن‌ماه 99، گزارش حسابرسی محیط زیستی دیوان محاسبات نشان داده بود که از ۱۱۲ حکم مندرج در قانون هوای پاک فقط ۱۰ حکم عملیاتی شده و با وجود تصویب قانون هوای پاک در سال ۱۳۹۶، مقایسه شاخص‌های آلودگی هوا در سال‌های اخیر، نمایانگر رشد نزولی کیفیت هوا بوده بوده است. این گزارش همچنین ترک فعل و کم‌کاری در عملکرد دستگاه‌های مربوطه درباره اجرای این قانون را محرز دانسته بود.
معاون اول رئیس‌جمهور در جلسه عصر شنبه بر این تأکید کرد که مقابله با آلودگی هوا نیازمند متولی مشخصی در کشور است؛ موضوعی که در زمان انتشار گزارش دیوان محاسبات کشور، از سوی کیومرث داوودی، معاون فنی و حسابرسی دیوان نیز مطرح شده بود. داوودی گفته بود که «مدیریت محیط زیست کشور به طور عام و آلودگی هوا به طور خاص، نیازمند متولی واحد، مقتدر و مستقل و همچنین داده‌های متمرکز، یکپارچه و قابل اتکا هستند تا بر مبنای آن‌ها، تصمیمات مناسب و اثربخش اتخاذ شود».
مخبر نیز در جلسه اخیر گفته است: «‌تأمین اعتبار، سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی، سیاست‌گذاری و اجرای برنامه‌های مختلف برای کاهش آلودگی هوا نیازمند سازماندهی، مدیریت و پیگیری مستمر است که باید توسط متولی مشخص و با همکاری سایر دستگاه‌ها و نهادها دنبال شود.»
او البته آلودگی هوای پایتخت را هم قابل بهبود دانسته است و گفته «می‌توانیم با برنامه‌ریزی‌های دقیق و پیگیری مستمر اوضاع تهران را به وضعیت بهتری برسانیم که این امر نیازمند کمیته‌ای متشکل از دستگاه‌های ذی‌ربط و اهتمام جدی مسئولان مربوطه است».تشکیل کارگروه جدید و امیدواری به بهبود آلودگی هوای تهران در حالی است که پیش از این عیسی کلانتری، رئیس پیشین سازمان حفاظت محیط زیست همین یک سال پیش درباره اجرا نشدن قانون هوای پاک چنین گفته بود: «واقعیت این است که اگر قانون هوای پاک اجرایی شود ۷۰ درصد اقتصاد تعطیل می‌شود. علت آلایندگی ۹۹ درصد کلان‌شهرها انسان‌محور است. نمی‌توانیم بگوییم سه میلیون موتورسوار کاربراتوری وارد شهر نشوند یا این‌که برق نداشته باشیم.»
در این شهر نمی‌شود زندگی کرد
دیروز ایرج حشمتی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان به بیستمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر اصفهان رفت و از آلودگی هوا اینطور گله کرد: «همیشه به مسئولان می‌گویم آیا می‌خواهید مردم در اصفهان زنده بمانند یا در این شهر زندگی کنند؟! اگر پاسخ این است که مردم زنده بمانند، بله امکان دارد، اما در این شهر نمی‌توان زندگی کرد.» اینطور که او گفت شمار روزهای آلوده در هشت ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال 99، افزایشی ۴۵ درصدی داشته است.حشمتی آب، آلودگی هوا و تخریب خاک را اصلی‌ترین مشکل استان اصفهان دانست، مشکلاتی که «تبعات آن را به عینه می‌توان دید» و گفت که در این استان الزامات حرکت در مسیر توسعه پایدار رعایت نشده است. او در ادامه به مصادیق این بی‌توجهی اشاره کرد: «۷۰ درصد صنایع استان در حالی در ۶ درصد مساحت جغرافیایی یا شعاع ۵۰ کیلومتری مستقر شده‌اند که ۷۵ درصد جمعیت هم در همین شعاع زندگی می‌کنند. ۵۵۰ صنعت آلاینده در استان اصفهان وجود دارد که ۴۵۰ صنعت آن در شعاع ۵۰ کیلومتری و به عبارت دیگر ۶ درصد از مساحت استان است. در این مساحت، ۱۰۰ واحد تولید گچ، ۵۰ واحد تولید قیر سنتی، ۳۵۰ واحد تولید آجر و ۵۰۰ واحد ریخته‌گری سنتی فعالیت می‌کنند. از مجموع ۱۲ هزار هکتار شهرک صنعتی، ۶ هزار هکتار در همین شعاع قرار دارد و ۸۰ درصد از صنایع در همین مساحت فعالیت می‌کنند.»
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با بیان این موارد اضافه کرد: «این آمارها نشان می‌دهد در محیطی اندک و کوچک، هم زیست می‌کنیم و هم اشتغال داریم. این آمار نشان‌دهنده توزیع نامتوازن صنایع در اصفهان است، در حالی که در برخی از شهرهای استان اصلا توسعه صنعتی نداریم و بیشتر بارگذاری صنایع در کلان‌شهر اصفهان بوده است. در همین حال با توجه به منابع انسانی، بودجه و امکاناتی که در اختیار است، نمی‌توان پایش مدون داشت.»
حشمتی با بیان اینکه تمام صنایع آلاینده بر اساس قانون باید یک درصد از درآمد سالیانه خود را به عنوان عوارض آلایندگی پرداخت کنند، اضافه کرد: «آمار سال ۹۷ که از سازمان بازرسی دریافت کردیم ما را متحیر کرد. ما کارخانه‌های گچی داریم که ۱۰۰ هزار تومان یا ۵۰۰ هزار تومان عوارض آلایندگی پرداخت می‌کنند و این به ضرر مردم است. عوارض آلایندگی از دانه درشت‌ها گرفته می‌شود، در حالی که واحدهای کوچک عوارض خود را طبق قانون پرداخت نمی‌کنند.»
او سپس به تردد یک میلیون انواع خودرو و ۶۰۰ هزار دستگاه موتورسیکلت در اصفهان اشاره کرد و گفت که «اصفهان رکورددار مصرف گازوئیل در کشور است و همه اینها عوارض آلایندگی را تشدید می‌کند».
حشمتی ایجاد ۴۸۳ هکتار واحد کارگاهی غیرمجاز را از دلایل عمده آلودگی هوا برشمرد و افزود: «بخشی از این مجموعه کارگاهی را محیط زیست برای سازماندهی صنوف به شهرداری‌ها واگذار کرده است، اما تغییر خودخوانده و غیرمجاز سبب ایجاد مشکلاتی شده است. به عنوان مثال، ما زمین‌هایی را در خمینی‌شهر واگذار کردیم تا صنوف مزاحم به آنجا منتقل شوند، اما تمام این مساحت، به سنگ‌بری تبدیل شده و آلودگی‌های ناشی از سنگ را به اصفهان تحمیل می‌کند. نامه‌ای به سازمان بازرسی نوشتیم تا بررسی شود کدام دستگاه در این میان ترک فعل کرده است.»
حشمتی در ادامه سخنانش استفاده از سوخت دوم یا مازوت را از دیگر دلایل آلودگی هوا دانست. به گفته او در حالی که میزان بارندگی در استان اصفهان ۷۲ میلیمتر، در کرج ۳۸۲ و تهران ۳۱۷ میلیمتر است، وقتی می‌خواهند نسخه مازوت را مطرح کنند می‌گویند همه کلان‌شهرها باید بسوزانند. «در وزارت نیرو می‌گویند اصفهان تافته جدا بافته است، می‌گویند چرا اصفهانی‌ها پلمب‌ها را باز نمی‌کنند، مگر خون آنها از مردم تهران و کرج رنگین‌تر است؟» مدیرکل محیط زیست اصفهان ادامه داد: «اگر اصفهان بخواهد طبق قانون با این صنایع برخورد کند تولید کشور با مشکل مواجه می‌شود. نگفته‌ایم که میزان آلودگی در استان اصفهان به مراتب بیشتر از سایر استان‌هاست، شاید هم گفته‌ایم و صدایمان نرسیده. باید بگوییم که در دهه‌های گذشته برخی مسائل را لاپوشانی کرده‌ایم، بنابراین تصور می‌کنند اصفهانی‌ها زیاده‌خواه هستند.»به گفته او هم اقلیم در این میان تاثیرگذار است و هم اقدامات انجام شده در راستای کاهش آلودگی هوا مناسب و اثرگذار نبوده است. حشمتی در آخر لازم دانست که ترک فعل دستگاه‌ها بررسی شود، چرا که «حقوق شهروندی و نسل‌های آتی در این استان پایمال شده است».
مجوز مازوت‌سوزی در اهواز از سر ناچاری
در حالی که نیروگاه حرارتی تبریز در حال مازوت‌سوزی است، دیروز محمدجواد اشرفی، مدیرکل محیط زیست خوزستان هم خبر داد که به دلیل برودت هوا در مناطق مختلف کشور و در اولویت قرار گرفتن مصرف گاز در بخش خانگی، «از سر ناچاری» مجوز مصرف محدود مازوت در نیروگاه رامین صادر شده است. اینطور که ایرنا خبر داده، او بر این تاکید کرده که به طور قطع مازوت سوختی پاک نیست و صنایع و نیروگاه‌های خوزستان فقط در مواقع ضروری و آن هم به صورت محدود و کنترل شده می‌توانند از مازوت به عنوان سوخت استفاده کنند. «مازوتی که مورد استفاده صنایع استان است به دلیل گوگرد بالا در آلودگی هوا اثر مخربی دارد و مجوز استفاده محدود از مازوت به ناچار صادر شده است.» او البته از نصب نکردن فیلترهای لازم برای کاهش آلودگی در نیروگاه رامین انتقاد کرد و توضیح داد که از ۶ واحد این نیروگاه که می‌توانند وارد مدار باشند، فقط یک واحد از سوخت مازوت استفاده می‌کند.