|پیام ما| تالاب هورالعظیم در بخش عراقی‌اش چند روزی است که می‌سوزد و حالا دود این ‌‌آتش‌سوزی به چشم ایران هم رفته. آسمان شهر رفیع از توابع هویزه تیره شده و خاکستر ناشی از آتش‌سوزی به شهر رسیده است. در دو روز گذشته، با آتش گرفتن سه نقطه از هورالعظیم، حدود 300 هکتار از این تالاب در خاک عراق سوخت و خشک بودن بخشی از تالاب و گرمای شدید منطقه دلیل این اتفاق عنوان شد.

اینطور که حبیب عفری‌فرد، فرماندار هویزه می‌گویند فاصله حریق با بخش ایرانی زیاد و حدود سه تا چهار کیلومتر است. به همین دلیل است که آنها هنوز امیدوارند آتش بخش ایرانی را مورد تعرض و خطر قرار ندهد. هرچند با افزایش سرعت باد، دود ناشی از این حریق، با آلوده کردن هوا شهر رفیع را تحت تاثیر قرار داده است. فرماندار هویزه به دنبال این رخداد گفت که همه ارگان‌های خدماتی و اورژانس به حالت آماده‌باش درآمده‌اند.
محمد ساکی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان هویزه دیروز درباره این آتش‌سوزی گفت: «طی ۲ شبانه روز آتش‌سوزی در هورالعظیم ۳۰۰ هکتار از این تالاب در خاک عراق در آتش سوخت. دود ناشی از آتش‌سوزی بخش عراقی تالاب هورالعظیم به رفیع رسید.» به گفته او آتش‌سوزی در این تالاب معمولا در بخشی از آن که در خاک عراق واقع است رخ می‌دهد و حالا آتشی که روز‌های چهارشنبه و پنجشنبه هفته گذشته به جان هور افتاد، خاموش شده است. در حالی که بر اساس توضیح ساکی حریق «به دلیل خشک بودن بخشی از تالاب و گرمای شدید منطقه رخ داده»، او گفته در صورت گرم شدن دوباره هوا امکان آتش سوزی دوباره در تالاب هورالعظیم وجود دارد.
هرچند آتش به جان تالاب در آن سوی مرزها افتاد، اما هور در داخل ایران هم وضع خوبی در ماه‌های گذشته نداشت. پیش از این وقتی در خرداد ماه امسال مخازن 1 و ۲ تالاب گرفتار آتش شد، محمدجواد اشرفی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت که «‌‌آتش‌سوزی ابتدا سه هزار هکتار برآورد شده بود اما تصاویر ماهواره‌ای وسعت آن را کمتر و در حدود یک هزار و ۵۰۰ هکتار نشان داد». به گفته او برخی از این ‌‌آتش‌سوزی‌ها طبیعی و به دلیل گرمی هوا، خشک شدن نی‌ها و انتشار گاز متان است و بعضی دیگر از حریق‌ها نیز عمدی و به دلیل اقدام صیادان و دامداران برای آتش زدن نیزار.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان هویزه گفته است که در حال حاضر حدود ۶۵ درصد از مساحت تالاب در سمت ایران آب دارد، اما وضعیت مخازن چهار و پنج هورالعظیم بحرانی است و نیاز به آبگیری دارند. او البته ابراز امیدواری کرده است که با شروع بارندگی وضعیت آب‌رسانی به این تالاب بهبود یابد. اما سازمان آب و برق خوزستان، بر اساس آخرین اعلام وضعیتش از منطقه، رودخانه کرخه (منبع تغذیه هورالعظیم) را از نظر آبی در شرایط نامطلوبی دانسته و اعلام کرده که آورد این رودخانه نسبت به سال‌های نرمال ۴۷ درصد کاهش داشته است همچنین سد کرخه با حجم مفید یک میلیارد مترمکعب، ۷۲ درصد کمتر از نرمال ذخیره آبی دارد. بر همین اساس و با کاهش ورود آب به تالاب هورالعظیم، سطح خیس این تالاب نسبت به ماه گذشته ۱۰ درصد کاهش یافت اما اشرفی دلیل ‌‌آتش‌سوزی‌های خرداد ماه را خشکی تالاب ندانسته و گفته بود که این ‌‌آتش‌سوزی در مناطق خیس رخ داده و به همین دلیل دسترسی به آن‌ها وجود نداشته و تنها راه اطفای حریق استفاده از بالگرد است. «متاسفانه امکانات کافی برای اطفای حریق در این شرایط وجود ندارد و بالگرد‌های موجود کارایی لازم را برای خاموش کردن آتش در تالاب ندارند و بر اساس یک توافق ملی، منابع طبیعی باید درخواست بالگرد را به وزارت دفاع اعلام کند.»
در ‌‌آتش‌سوزی خرداد ماه این تالاب هم یکی از اصلی‌ترین دلایل آتش، سرایت آن از بخش عراقی تالاب عنوان شد و البته از جمله دیگر دلایل ‌‌آتش‌سوزی را هم انسانی عنوان کردند که باعث سوختن سه هزار هکتار از اراضی تالاب شد. دلایلی که در سال 97 هم هفته‌ها باعث سوختن هورالعظیم شد.
سال 97، بحران چند ماهه
تیر ماه سال 97، آتش بار دیگر به جان هورالعظیم افتاد و این تالاب یکی از سخت‌ترین دوران‌هایش را تجربه کرد. طولانی شدن ‌‌آتش‌سوزی به مدت چند ماه باعث شد این بحران، بحرانی ملی تلقی شود. دود بسیاری از شهرهای خوزستان را در بر گرفت و آسمان هویزه، سوسنگرد، رفیع، بستان و اهواز تیره شد. تا جایی که نیمه مرداد 97 ناظم ثبوتی، فرماندار وقت هویزه اعلام کرد که ادارات، دستگاه‌های دولتی و بانک‌های شهرستان هویزه به علت دود ناشی از سوختن نیزارهای هورالعظیم تعطیل می‌شوند.این ‌‌آتش‌سوزی هم که عمده آن در بخش عراقی هورالعظیم رخ داد یکی از طولانی‌ترین ‌‌آتش‌سوزی‌‌‌های تالاب بود که اوایل تیر ماه 97 شروع شد و تا نیمه مرداد ماه همچنان آتش زبانه می‌کشید. ایران هم هلیکوپترهای آبپاشی را بعد از 10 روز هماهنگی با عراق به آنجا فرستاد اما همچنان حریق ادامه داشت و احمدرضا لاهیجان‌زاده که آن زمان مدیرکل محیط زیست استان خوزستان بود اعلام کرد: «ایران در سه مرحله وارد عملیات اطفای حریق تالاب هورالعظیم شد و برای این عملیات از بالگردهای آب‌پاش و هواپیما استفاده کرد به نحوی که در عملیات اول به مدت شش روز متوالی، در عملیات دوم به مدت پنج روز متوالی و در مرحله سوم نهایت به مدت سه روز متوالی برای اطفای حریق تالاب هورالعظیم اقدام کرد. در عملیات اطفای حریق تالاب هورالعظیم از سوی ایران، آتش کنترل می‌شد اما اطفای کامل اتفاق نیفتاده است چرا که وسعت آتش‌سوزی زیاد است و از توان دو بالگرد و یک هواپیما خارج است.» این ‌‌آتش‌سوزی در 28 هزار هکتار از خاک عراق اتفاق افتاد و البته حدود سه هکتار از خاک ایران را هم درگیر کرد و آسیب‌هایش کم نبود. 50 روز بعد از شروع ‌‌آتش‌سوزی‌ها در سال 97، فرماندار هویزه اعلام کرد که ۲۳۵ نفر از شهروندان بر اثر مشکلات تنفسی به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کرده‌اند.
سال گذشته اما محمدجواد اشرفی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان احتمال وقوع حریق گسترده در تالاب هورالعظیم را به دلیل وضعیت مطلوب آبی فعلی این تالاب، کم دانست و با اشاره آتش‌سوزی‌های اخیر در عرصه‌های جنگلی و زیست محیطی، درباره وضعیت هورالعظیم به ایسنا گفت: «هر چند تالاب هورالعظیم در سال ۹۷ دچار آتش‌سوزی شده بود اما با توجه به وضعیت مطلوب آبی این تالاب در موقعیت کنونی، احتمال وقوع مجدد حریق و شانس وقوع آتش‌سوزی خودبه‌خودی کم است.»
به گفته او حتی اگر آتش‌سوزی عمدی نیز در تالاب هورالعظیم رخ دهد؛ باز هم به دلیل شرایط مطلوب آبی، گستردگی آتش‌سوزی در هورالعظیم مانند دو سال پیش نخواهد بود. «در حال حاضر حدود ۹۰ درصد تالاب هورالعظیم آبگیری شده است، هر چند با توجه به گرمای هوا و تبخیر آب، این میزان آب تالاب کاهش خواهد داشت.»
امسال اما وضعیت سخت‌تر شد. خشکی هور باعث تلف شدن ماهیان بسیاری شد و گاومیش‌های تشنه و سوخته از گرما در خرداد ماه امسال تصاویر تلخی از تالاب به جا گذاشتند. با این وجود اشرفی همچنان معتقد است علت مرگ و میر بزرگ ماهیان کاهش آورد آب، کاهش اکسیژن در بخش عراقی به علت ‌‌آتش‌سوزی‌های اخیر، گرمای شدید و کمبود اکسیژن محلول آب است اما مجتبی یوسفی، نماینده اهواز و عضو هیات رئیسه مجلس گذشته، مقصر بحران کم‌آبی تالاب هورالعظیم و تامین نشدن حقابه را سازمان محیط زیست معرفی کرد. حالا هورالعظیم در شرایطی که خشکی‌اش از سال گذشته بیشتر شده، در معرض آتش هم قرار دارد و با وجود دور بودن هسته آتش در بخش عراقی هور، در صورت شدت گرفتن گرما، همچنان نگرانی از وقوع آتش‌سوزی و سرایت آتش به هورالعظیم بالاست.