انتقاد دبیر کمیته ملی حافظه جهانی از مصوبه امحای لنج‌های چوبی:آنها نمی‌دانستند این میراث جهانی استدبیر کمیته ملی حافظه جهانی کمیسیون ملی یونسکو ایران، مصوبه امحای لنج‌های چوبی را سبب دوری نسل جوان از آموزش دانش بومی دانست.
با وجود ثبت جهانی «دانش سنتی لنج‌سازی و دریانوردی ایرانیان در خلیج فارس» در فهرست میراث جهانی یونسکو در سال 90، آذرماه امسال، هیات وزیران «برنامه جایگزینی شناورهای سنتی تجاری با ظرفیت کمتر از ۵۰ تن (لنج تجاری) را با هدف حذف ابزار قاچاق کالا از دریا، انتقال فعالیت‌های غیررسمی به رسمی و تجاری، رونق فعالیت‌های کشتی‌سازی داخلی و خدمات تعمیر و نگهداری آنها و نیز افزایش ایمنی دریایی» به تصویب رساند. این در حالی است که وزیر میراث‌فرهنگی در این جلسه حضور نداشت و مسئولان این دستگاه تا امروز درباره این موضوع به رسانه‌ها توضیحی نداده‌اند.
فرهاد نظری که مدیر پیشین دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث طبیعی و معنوی نیز است، در این رابطه به ایسنا گفت: «وقتی ساخت، تعمیر و فعالیت لنج‌های سنتی با محدودیت یا ممنوعیت مواجه شود، نسل جوان رغبتی به فراگیری این دانش‌ها و مهارت‌های سنتی پیدا نمی‌کند و این میراث چندهزارساله به نسل‌های جوان منتقل نمی‌شود.»
اکنون مدیرکل پیشین دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث طبیعی و معنوی با بیان این‌که یونسکو در سال ۲۰۱۱ «دانش سنتی ساخت لنج و دریانوردی در خلیج فارس» را به نام ایران در فهرست میراث ناملموس بشریِ آن هم به صورت میراث در خطر و نیازمند پاسداری فوری ثبت کرد، گفته است: «ثبت میراث ناملموسِ «دانش سنتی ساخت لنج و دریانوردی در خلیج فارس» در فهرست یونسکو باعث افتخار و مباهات ما ایرانیان است. این پرونده از مهم‌ترین اسناد بین‌المللی است که گواهی می‌دهد ایرانی‌ها در ساخت شناورهای دریایی و دریانوردی سابقه چند هزارساله دارند.»
او با اشاره به این‌که گفته می‌شود تعداد قابل توجهی از شناورهای مردم که در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان کار می‌کنند مشمول این مصوبه می‌شوند، اضافه کرد: «آن‌چه برای ما از منظر میراث فرهنگی حائز اهمیت است فعالیت لنج‌های چوبی است که با تکنیک سنتی ساخته شده‌اند.»
نظری تصمیمات یا اقداماتی را که باعث کاهش فعالیت یا بیکار شدنِ احتمالی استادکارانِ ساخت و تعمیر لنج‌های سنتی و دریانوردان می‌شود عاملی دانست که می‌تواند هم‌سو با اهداف پاسدارانه پرونده میراث دریانوردی نباشد و گفت: «وقتی ساخت و تعمیر و فعالیت لنج‌های سنتی با محدودیت یا ممنوعیت مواجه شود، نسل جوان رغبتی به فراگیری این دانش‌ها و مهارت‌های سنتی پیدا نمی‌کنند و این میراث چند هزار ساله به نسل‌های جوان منتقل نمی‌شوند.»
به گفته او امروزه کارگاه‌های متعددی در کرانه خلیج‌فارس در شهرها و مناطقی مانند بندرکنگ، قشم، بوشهر و سواحل دریای عمان به ساخت و تعمیر برنج‌های سنتی مشغول‌اند. این پرونده در یونسکو، به صورت میراث در معرض خطر و نیازمند پاسداری فوری ثبت شد و تعهدات دولت در زمان ثبت آن شامل «انجام اقدامات پاسدارانه مناسب برای درآمدن این پرونده از فهرست میراث در خطر و عادی شدن وضعیت آن» مانند دیگر مصادیق میراث ناملموس است تا دانش و مهارت سنتی لنج‌سازی و دریانوردی به مرور رونق یابد و این میراث کهن زنده بماند.
مدیرکل سابق دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث طبیعی و معنوی تاکید کرد: «از سوی دیگر اما باید این احتمال را نیز در نظر داشت که زمانی‌که این مصوبه در حال بررسی و تصویب بوده، افراد حاضر در آن جلسه از جهانی بودن این میراث خبر نداشته‌اند. در این شرایط، وزارت میراث‌فرهنگی باید این موضوع را به اطلاع هیات وزیران برساند.»
لنج‌سازیمیراث جهانی یونسکومیراث فرهنگی
فروغ فکری
ارسال پاسخ