انتقادات به اجرای طرح اصلاح روشنایی معابر و خاموشی شهرها بالا گرفت 

شهرها در سیطره تاریکی

رئیس کمیسیون حمل و‌نقل شورای شهر تهران: در بعضی از بزرگراه‌ها به خاطر قطع شدن برق متاسفانه دوربین‌های کنترل ترافیک هم قطع می‌شود

مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک شهر تهران: آمار سرقت تجهیزات هوشمند شهری پس از این خاموشی‌ها افزایش پیدا کرده است

|پیام ما| تاریک کردن شهرها، نسخه تازه مسئولان برای اصلاح الگوی مصرف و صرفه جویی در انرژی است. جام ظلمانی که بسیاری از شهرها آن را نوشیدند قرار بود از ساعت 21 آغاز شود اما به نظر می‌رسد که به مذاق بسیاری از شهرها خوش آمده و ساعت‌ بیشتری خودش را تحمیل تن خیابان‌ها و معابر کرده است. الگوی ایجاد شب‌های تاریک از یک سو با مخالفت‌های برخی مدیران شهری و پلیس مواجهه شده و از سوی دیگر گمان بد شهروندان را به همراه داشته است.

مسئولان وزارت نیرو از اصطلاح نیمه خاموش شدن بزرگراه‌ها استفاده می‌کنند و دلیل اصلی را صرفه‌جویی می‌دانند. الگویی که در برخی کشورهای غربی نیز دنبال می‌شود اما به نظر می‌رسد که در تهران و سایر شهرهای ایران به صورت سراسری در بیشتر معابر اجرا شده است. شرکت توانیر هفته گذشته اوج مصرف برق در زمستان را از ۱۱ صبح تا ۱۳ و پس از آن از ۱۷ تا ۲۳ اعلام کرد. هدف از خاموشی صرفه جویی اعلام شده است. 

مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور به مهر گفته است که علت نیمه خاموش شدن بزرگراه‌ها در روزهای گذشته، اولویت دادن به تامین گاز برای تولید برق بیمارستان‌ها و مراکز حساس پایتخت است. مساله‌ای که به نظر سخنگوی صنعت برق تنها برای امروز نیست و در گذشته هم انجام می‌شده است. رجبی مشهدی می‌گوید: با توجه به محدودیت تردد شبانه در بسیاری از شهرها، روشن بودن تابلوهای بانک‌ها یا بیلبوردهای تبلیغاتی غیرضروری است و نتیجه‌ای جز هدررفت سرمایه ملی ندارد، بنابراین صنعت برق این اقدام صرفه جویانه را از هفته قبل آغاز کرده و با یکی در میان کردن روشنایی معابر و حذف روشنایی غیرضروری در جاده‌ها حداقل ۵۰۰ مگاوات صرفه‌جویی کرده است. یحیی شکری، معاون بهره‌برداری و دیسپاچینگ شرکت توزیع برق استان تهران نیز از لزوم صرفه‌جویی در مصرف گاز و برق به ایرنا گفته است و شرط بهره‌مندی از برق پایدار را همکاری مردم و صرفه‌جویی اعلام می‌کند.

 افزایش فضاهای بی‌دفاع شهری

از همان روزهایی که طرح اصلاح روشنایی معابر مطرح شد، انتقادات از سوی شهروندان در فضای مجازی بالا گرفت. بسیاری از ناامن شدن خیابان‌ها به وقت تاریکی شهر گفتند. زنانی که پیش‌تر نسبت به تاریکی پل‌های عابر پیاده انتقاد کرده بودند و بارها پویش‌هایی برای روشنایی این معابر راه‌انداخته بودند، اکنون از تاریکی خیابان‌ها احساس ترس می‌کردند. مساله‌ای که فعالان حقوق زنان و تعدادی از متولیان امر شهری هم بر آن صحه می‌گذاشتند. کاربران در توییتر نوشته بودند که «اگر مجبور به تردد در خیابان باشند ترجیح می‌دهند از خیابان عبور کنند تا دست کم نور ماشین باعث شود آن‌ها مقابل خود را ببینند.» زهرا نژاد‌بهرام، عضو هیات رئیسه شورای شهر تهران پیش از این به اعتماد گفته بود که مهم‌ترین عامل در شکل گیری در فضای بی‌دفاع شهری، کاهش روشنایی است: «وجود چراغ معیوب یا شکسته، کمبود چراغ و خرابی آن‌ها در برخی نقاط تهران فضای بی‌دفاع شهری ایجاد می‌کند که امنیت شهروندان را به خطر می‌اندازد. خصوصا زنان و کودکان.» او البته این طرح وزارت نیرو را عاملی برای ایجاد این فضای بی‌دفاع شهری نمی‌داند و تاریکی را تنها متوجه بزرگراه‌ها می‌داند: «وزارت نیرو برای رفع این مساله و کاهش فضاهای بی‌دفاع شهری پیش از این با شهرداری همکاری خوبی داشته است و بنابراین هدف از این طرح، اصلاح مصرف انرژی در بزرگراه‌ها و اتوبان‌هاست، نه دامن ‌زدن به فضاهای بی‌دفاع شهری.» مجید فراهانی، دیگر عضو شورای شهر تهران اما در تذکری برخلاف نژاد بهرام، عدم تامین روشنایی معابر شهری را زمینه‌ساز حوادث ترافیکی دانست: «عدم تامین روشنایی معابر شهری زمینه‌ساز حوادث ترافیکی، فراهم شدن بستر مناسب برای بزهکاری و بدل ساختن معابر امن شهر به فضای بی‌دفاع شهری و کاهش احساس امنیت شهروندان عزیز است.» او همچنین با اشاره به تبصره 2 ماده 11 قانون سازمان برق ایران، در تذکر کتبی خود نوشت که «هزینه روشنایی معابر توسط شرکت‌های برق منطقه‌ای راساً از محل عوارض مقرر بر مصرف برق تامین و برداشت می‌شود.» او همچنین تاکید کرد که تامین روشنایی معابر و پرداخت هزینه‌های آن بر اساس نص صریح قانون برعهده وزارت نیرو و شرکت‌های برق منطقه‌ای است.

مخالفت سرسخت پلیس

پلیس را شاید بتوان اصلی‌ترین مخالف ماجرا دانست، محمد حسین حمیدی، رئیس پلیس راهور پایتخت چندی پیش در نشست خبری اعلام کرده بود که پلیس با خاموشی‌های شبانه مخالفت صد‌در‌صدی دارد: «جریان برق بزرگراه‌ها در دست پلیس نیست و این موضوع با شرکت توانیر است، ما مخالفت خودمان را با این موضوع اعلام کردیم اما آن‌ها به ما گفتند که یک‌سری مشکلات دارند و باید زیرساخت‌های خود را تعمیر کنند. طبیعی است در شرایط عدم نور کافی، مشکلاتی ایجاد می‌شود و ما هم مخالفت خود را اعلام کرده‌ایم؛ همچنین پیگیر تامین نور در دیگر معابر و گذرگاه‌ها نیز بوده و پیگیری‌های لازم  را انجام داده‌ایم تا این موضوعات حل‌و‌فصل شود.» در آن سوی ماجرا کوروش جدی ثانی مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک شهر تهران است که از افزایش تصادفات پس از خاموشی چراغ معابر خبر داده است. او گفته است که خاموشی‌های اخیر باعث کاهش دید دوربین‌های نصب شده در معابر شهری و کاهش کنترل خودروهای متخلف شده و متاسفانه آمار سرقت تجهیزات هوشمند شهری هم پس از این خاموشی‌ها با افزایش چشمگیری مواجه بوده است. رئیس کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران هم آمار دیگری از خاموشی بزرگراه‌ها می‌دهد او به میزان گفته است: «در بعضی از بزرگراه‌ها به خاطر قطع شدن برق متاسفانه دوربین‌های کنترل ترافیک هم قطع می‌شود. این مساله هم می‌تواند باعث افزایش تصادفات شود و هم به ناامنی در محیط شهری بینجامد. این مساله باید از طریق اداره برق تهران و مسئولان وزارت نیرو پیگیری شود که هرچه سریع‌تر این مشکل برطرف شود. البته دوستان در شهرداری پیگیر این مسئله هستند که انشاالله این مساله هرچه زودتر حل می‌شود.» مخالفان و موافقان هنوز نتوانستند یکدیگر را قانع کنند اما تهران و شهرهایی نظیر کرمانشاه و اصفهان و کرج شب‌ها تاریک‌تر از پیش شدند.