بررسی آخرین وضعیت شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان و فعالیت بازار فریدون‌کنار در گفت‌وگو با مدیرکل محیط زیست مازندران 

سرما برسد، فاجعه رخ می‌دهد

ابراهیمی کارنامی: به دلیل شیوع ویروس آنفلوانزا در شرایط همه‌گیری کرونا، بازار پرنده‌فروشی باید تعطیل شود.

مهتاب جودکی | به مردم گفته‌اند که از میقان فاصله بگیرند و به پرندگان مرده دست نزنند. از این تالابِ استان مرکزی بیشتر از 1200 لاشه جمع و در خاک دفن کرده‌اند. بیماری در حال گسترش است و هشدارها پررنگ‌تر شده است. تست آنفولانزای فوق حاد پرندگان در لاشه‌های پیدا شده در ازباران فریدون‌کنار مثبت شده و در سواحل بابلسر 12 باکلان مرده پیدا کرده‌اند. موج سرما در راه است و سرما در مناطق تالابی که بیماری در آن‌ها دیده شده، یعنی مردن پرنده‌های بیشتر. پرندگان مهاجر در حال مردن‌‌هستند اما پرنده‌فروشی در بازار فریدون‌کنار همچنان رونق دارد، مثل هر سال و همیشه. دو ماه پیش فرمانداری فریدون‌کنار وعده داده بود که طرحی برای محدودیت این بازار ریخته و می‌خواهد خریداران پرندگان مهاجر را هم جریمه کنند. این وعده‌ها عملی نشدند و حالا حسینعلی ابراهیمی کارنامی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران می‌گوید در شرایط همه‌گیری کرونا و تایید بیماری پرندگان، محدودیت کافی نیست و این بازار باید تعطیل شود. او در گفت‌وگو با «پیام ما» از آخرین وضعیت بازاری می‌گوید که تعطیلی آن مسئله مهم محیط‌زیست مازندران بوده اما هیچ‌وقت اتفاق نیفتاده است.

آقای ابراهیمی! از آخرین وضعیت شیوع آنفولانزای فوق حاد پرندگان بگویید. 

قبل از این لاشه دو، سه پرنده در محمودآباد و فریدون‌کنار پیدا شده بود و دامپزشکی تست آنفلوانزای فوق حاد پرندگان را در قوی تلف شده تالاب «ازباران» فریدون‌کنار تایید کرد. دو روز پیش هم نیروهای یگان محیط‌زیست بابلسر لاشه 12 باکلان را در سواحل پیدا کرده‌اند. این لاشه‌ها را هم به اداره دامپزشکی تحویل داده‌ایم. بنابراین در شرایط خاصی قرار داریم و همین که سرما برسد، بیماری در پرندگان خودش را نشان می‌دهد و چون شعاع پروازی پرنذگان مهاجر گسترده است، احتمال آلوده‌شدن استان‌های دیگر هم وجود دارد.

در روزهای ابتدایی پیدا شدن لاشه‌ها در مازندران معاون بهداشتی و پیش‌گیری سازمان دامپزشکی کشور به «پیام ما» گفته بود که انتقال آنفولانزای فوق حاد پرندگان به انسان‌ها دور از انتظار نیست، هرچند تا امروز در ایران گزارش نشده. در کنار این همزمان جهان درگیر ویروس کروناست که خود برآمده از عامل حیوانی بود. این موارد به نظر شما شرایط را برای هشدار جدی درباره بیماری ویروسی پرنده‌ها جدی‌تر نکرده؟

ما هم شرایط را خاص می‌بینیم. با این‌که تلفات آنفولانزای پرندگان را در این دوره فقط در پرنده‌های مهاجر دیده‌ایم، مدام هشدار می‌دهیم که مردم و صاحبان طیور بومی مسئله را جدی بگیرند چون دست کم احتمال ابتلای ماکیان وجود دارد. از طرف دیگر بیماری آنفلوانزای فوق‌حاد پرندگان ناگهانی بروز پیدا می‌کند و اگر واقعا پیشگیری نشود، می‌تواند بسیار خسارت‌بار باشد. در کنار این‌ها متاسفانه هر چقدر پیگیری می‌کنیم باز هم این بازار فریدون‌کنار که می‌تواند محل اصلی شیوع این بیماری باشد، جمع نمی‌شود و تا الان موفق نشده‌ایم.

 خب چه کاری باید کرد؟ شما مدام می‌گویید غیرقانونی است، مسئولان مختلف هم همین را می‌گویند.  مگر فرماندار طرح نداشت؟ چرا اجرا نشد؟ فشار چه گروه‌هایی باعث شده این بازار همچنان پررونق باشد؟

فرماندار مکلف شده بود که این کار را انجام دهد. در روزهای گذشته هم با معاون سیاسی استاندار صحبت کردم و ایشان همراه است و خیلی محکم. این مرکز فریدون‌کنار هم غیربهداشتی است، هم قاچاق پرندگان در آن اتفاق می‌افتد و خیلی از ارگان‌های مرتبط بهداشتی و نظارتی باید پای کار بیایند.

الان دو تا موضوع اساسی داریم؛ یکی آنفلوانزای فوق حاد پرندگان که خیلی برای ما مهم است، چون قدرت انتقال بیماری در پرندگان مهاجر خیلی بیشتر است.

 این پرنده‌ها مدام در رفت و آمدند و در بازار فریدون‌کنار هم خرید و فروش می‌شوند. این بازار شرایط را بدتر می‌کند. یکی هم مسئله ویروس کروناست. تمام کشور را به خاطر این همه‌گیری تعطیل کردند اما ببینید چطور است که برای بازار فریدون‌کنار که می‌تواند کانون بالقوه انتشار کرونا باشد، هیچ کاری نمی‌کنند. ما حرفمان را شفاف می‌زنیم اما خیلی‌ها گوش نمی‌کنند. واقعیت این است که اگر استاندار و فرماندار بیاید پای کار اوضاع عوض می‌شود.

 خب مگر قرار به محدودیت بازار نبود؟ مگر فرماندار برنامه نداشت؟

در آن برنامه فرماندار که یک ماه و نیم پیش قرار بود اجرا شود، باید برنامه محدود کردن بازار را می‌دادند اما الان دیگر داستان عوض شده. شیوع آنفلوانزای فوق حاد پرندگان در کنار کرونا شرایط ویژه‌ای ایجاد کرده و بازار باید تعطیل شود. دیگر فقط محدود کردن مد نظر ما نیست. اصلا ما نباید بگوییم. خود آقای فرماندار باید تعطیل کند.

برای زمانی که سرما برسد و بیماری شایع شود، چه برنامه‌ای دارید؟

هنوز بیماری پرندگان را نینداخته است. اما اگر شرایط کمی تغییر کند و هوا سردتر شود، بیماری خودش را نشان می‌دهد و اگر رعایت نشود، یک فاجعه اتفاق می‌افتد. ما الان بیشتر توصیه می‌کنیم چون هنوز تلفات گسترده نشده اما باید خیلی مراقب باشیم، چون بالاخره سرما می‌رسد. البته امسال در دامگاه‌ها محدودیت حداقلی را ایجاد کرده‌ایم و فقط یک کرست و یک گذر به اضافه خود دوما فعال است. دامگاه‌ها مدام برپا می‌شود و بچه‌های ما در این شرایط کرونا واقعا گرفتار شده‌اند. اگر تلفات گسترده به هر دلیلی رخ دهد، باز هم محیط‌زیست باید جلو برود و در این شرایط بحرانی وارد عمل شود. باز هم ما باید تقبل کنیم و از آن طرف کلی از پرنده‌ها را از دست بدهیم. بیشتر پرنده‌ها را که صیادهای قاچاقچی می‌کشند و بخشی هم اینطوری با بیماری تلف می‌شود. این‌ها اتفاقاتی نیست که به آن بی‌تفاوت باشیم و دست روی دست بگذاریم. ما هشدارها را داده‌ایم.

چرا آقای ابراهیمی؟ گرفتاری محیط‌بانان چیست؟

من واقعا متاسفم که تا این حد به محیط‌زیست بی‌توجهی می‌شود و حمایت نمی‌شود. همه در این کرونا دیده می‌شوند، به جز محیط‌بانان ما. این نیروها اصلا حمایت نشده‌اند. 

هیچ کاری برای آن‌ها نکرده‌ایم. تجهیزات و امکانات به کنار، آن‌ها به ابزار تشویقی احتیاج دارند. رفاهی اگر بود، اگر کمک‌هایی به این قشر می‌شد، اوضاع فرق می‌کرد. در این یک سال که کرونا آمده، هر اداره و نهادی تعطیل شد اما محیط‌بان‌ها با قوت سر کار بوده‌اند شب و روز. چرا نباید این نیروها دیده شوند؟ مگر در شهرهای قرمز ادارات تعطیل نشدند؟ چرا هیچکس محیط‌بانان را ندید؟ واقعا برای آن‌ها ناراحتم.

 هیچ کاری نمی‌توانیم برای آن‌ها بکنیم. این نیروها که روز و شب خدمت می‌کنند، بیش از همه به تشویق و حمایت احتیاج دارند.

داشتید درباره سرما می‌گفتید و تلفات گسترده. قبل از اعمال این محدودیت حداقلی اوضاع چطور بود؟ الان مثلا نسبت به چهار سال پیش بهتر شده است؟

آن زمان چهار تا صید کرست داشتیم و یکی دو تا گذر. اما الان فقط یک کرست یا یک گذر داریم. محیط‌بان‌های فریدون‌کنار چهار پنج سال پیش به راحتی به دامگاه‌ها نمی‌رفتند اما الان هر روز پانزده، بیست رشته دامگاه هوایی را جمع می‌کنند. هرچند این باز هم مطلوب ما نیست.

مطلوب شما چیست؟

مطلوب ما این است که فقط روش سنتی دوما به کار گرفته شود باقی شیوه‌های صید غیرقانونی‌اند. بازارپرنده‌فروشی فریدون‌کنار هم که به صیادان غیرمجاز فرصت می‌دهد و این قدر سرسخت است، باید تعطیل شود.