دبیرکل سازمان ملل درباره وخیم شدن شاخص‌های اقلیمی به رهبران جهان هشدار داد 

ماموریت فوری‌حذف کربن

گوترش: تا ماه آینده، کشورهایی که انتشاردهنده بیش از ۶۵ درصد گازهای مضر گلخانه‌ای بوده و نماینده بیش از ۷۰ درصد اقتصاد جهان هستند، متعهد به «صفر خالص کربن» تا اواسط قرن خواهند بود.

پنج سال از امضای توافق‌نامه پاریس می‌گذرد. توافقی که در چارچوب کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل متحد با هدف جلوگیری از افزایش دمای زمین تدوین شد. نمایندگان 195 کشور در این معاهده بین‌المللی متعهد شدند برنامه آن‌ها در جریان توسعه اقتصادی، باعث افزایش گازهای گلخانه‌ای نشود. روز گذشته دبیر کل سازمان ملل متحد گفت: «تا ماه آینده، کشورهایی که انتشاردهنده بیش از ۶۵ درصد گازهای مضر گلخانه‌ای بوده و نماینده بیش از ۷۰ درصد اقتصاد جهان هستند، متعهد به «صفر خالص کربن» تا اواسط قرن خواهند بود» گوترش تاکید کرده که باید ائتلاف جهانی برای به صفر رساندن انتشار کربن تا ۲۰۵۰ ایجاد کنیم و هر کشور، شهر و نهاد مالی باید برنامه‌هایی را برای صفر خالص اتخاذ کند و فورا برای رسیدن به این هدف اقدام کند.

آنتونیو گوترش دبیر کل سازمان ملل متحد در حالی از تشکیل ائتلافی امیدوارکننده برای کاهش تولید کربن در جهان خبر می‌دهد که تولید دی‌اکسید‌کربن در دنیا همچنان در حال افزایش است، گوترش در سالگرد امضای توافق‌نامه پاریس اعلام کرده است: «در حالی جهان پنجمین سالگرد تصویب توافق‌نامه مهم پاریس در مورد تغییرات اقلیمی را گرامی می‌دارد که جنبشی امیدوارکننده برای به صفر رساندن انتشار کربن در حال شکل‌گیری است. در عین حال، شاخص‌های اصلی اقلیمی در حال وخیم‌تر شدن هستند. هرچند همه‌گیری کرونا به‌طور موقت میزان انتشار را کاهش داده است، دی اکسید کربن هنوز در بالاترین سطح قرار دارد و در حال افزایش است. دهه گذشته گرمترین دوره ثبت شده بود، یخ‌های دریای قطب شمال در ماه اکتبر کمترین میزان را تجربه کرد و آتش سوزیهای آخرالزمانی، سیل، خشکسالی و طوفان به طور فزاینده ای به یک هنجار تبدیل شده اند و تنوع زیستی در حال سقوط است، بیابان ها در حال گسترش و اقیانوس ها به وسیله زباله های پلاستیکی در حال گرم شدن و خفگی هستند، علم به ما گوشزد می کند اگر تا 2030 و به طور سالیانه تولید سوخت فسیلی را تا 6 درصد کاهش ندهیم، شرایط بدتر خواهد شد. در عوض، دنیا  درصدد افزایش برای دو درصد سالیانه است.» گوترش معتقد است: «آنچه باید انجام دهیم نخست، باید ائتلاف جهانی برای به صفر رساندن انتشار کربن تا 2050 ایجاد کنیم. یکی از بهترین متحدان ما طبیعت است، راه‌حل‌های  طبیعت‌محور می‌توانند یک سوم کاهش خالص انتشار گازهای گلخانه‌ای مورد نیاز برای دستیابی به اهداف توافق‌نامه پاریس را فراهم کنند. دانش بومی می‌تواند به نشان دادن راه کمک کند. و در حالی که بشر راهبرد‌هایی  را برای حفظ محیط زیست و ساختن اقتصاد سبز در نظر می‌گیرد، به زنان تصمیم گیرنده بیشتری در این فرآیند احتیاج داریم.» دبیرکل سازمان ملل در شرایطی از لزوم تغییر سیاست‌های محیط‌زیستی جهان سخن گفته که برخی کشورها همچنان در شرایط نامطلوبی از نظر سیاستی به سر می‌برند. به گزارش روزنامه «پیام‌ما»، چند روز پیش از سوی موسسه مردم نهاد و محیط زیستی آلمانی گرین‌واچ با همکاری موسسه نیوکلایمت در سال 2020 گزارش جهانی عملکرد محیط‌زیست منتشر شده که نشان می‌دهد هشت کشور عضو گروه 20 در زمینه انتشار آلاینده‌ها عملکرد ضعیفی داشته‌اند. عربستان که یکی از اعضای این گروه است، دارای ضعیف‌ترین عملکرد بوده، این گزارش نشان داده بهبود اقتصادی پس از بحران کرونا اگر طراحی درستی داشته باشد، می‌تواند سرعت کاهش آلاینده‌ها را تسریع کند. بر اساس این گزارش بخش انرژی تاثیر بسیاری در میزان آلاینده‌های دی‌اکسید‌کربن کشورها دارد. این گزارش نشان می‌دهد دنیا در زمینه انرژی‌های تجدید‌پذیر ظرفیت بالایی برای کاهش میزان آلاینده‌ها دارد و باید سرعت به‌کارگیری از این انرژی‌ها را بالا ببرد. انرژی باد و خورشید از ارزان‌ترین منابع تولید برق در بیشتر کشورهای جهان هستند. در این زمینه ترکیه و اندونزی به همراه برزیل و انگلستان تنها کشورهای گروه 20  هستند که عملکرد خوبی در بخش انرژی‌ تجدیدپذیر داشته‌اند.

گوترش با تاکید بر نیاز به ائتلاف و هم‌صدایی کشورها برای کاهش تولید کربن می‌گوید: «هر کشور، شهر و نهاد مالی باید برنامه‌هایی را برای صفر خالص اتخاذ کند و فورا برای رسیدن به  این هدف اقدام کند، این به معنای کاهش 45 درصدی سطح انتشار جهانی تا 2030 در مقایسه با 2010 است.  پیش از کنفرانس اقلیمی نوامبر آینده سازمان ملل متحد در گلاسگو، دولت‌ها بر اساس توافق‌نامه پاریس موظف شده‌اند که هر پنج سال یک بار با بلندپروازی بیشتر عمل کنند و تعهدات تقویت شده خود را که به عنوان «مشارکت‌های تعیین شده ملی» معرفی می‌شوند، ارائه دهند و این مشارکت‌ها باید نشان دهنده بلند پروازی واقعی برای خنثی‌سازی کربن باشند.»

گوترش در خصوص ابعاد اقتصادی این موضوع نیز می‌گوید: «فناوری در کنار ماست. هزینه بهره‌برداری از اغلب کارخانه‌های امروزی تولید ذغال سنگ بیشتر از هزینه ساخت نیروگاه‌های جدید تجدید‌پذیر از ابتدا است. تحلیل اقتصادی، ژرف‌اندیشی این راه را تایید می‌کند. براساس اعلام سازمان بین‌المللی کار، با وجود از بین رفتن اجتناب‌ناپذیر برخی مشاغل، 18 میلیون شغل جدید در نتیجه انتقال به انرژی‌های پاک تا 2030 ایجاد می‌شود.

 اما باید هزینه‌های انسانی ناشی از کربن‌زدایی را بشناسیم و از کارگران، با حمایت اجتماعی، توانمند‌سازی مجدد و ارتقای مهارت حمایت کنیم تا انتقال عادلانه باشد»

راهکاری که دبیرکل سازمان ملل برای کاهش تولید کربن مطرح می‌کند افزایش هزینه استفاده از آن است، گوترش می‌گوید: «باید اقتصاد جهانی را با توافق‌نامه پاریس و آرمان‌های توسعه پایدار هم‌سو کنیم، تا آن‌ها بدانند که این توافق‌نامه طرحی جهانی برای آینده‌ای بهتر است. باید هزینه استفاده از کربن را افزایش، یارانه و تامین مالی سوخت‌های فسیلی را قطع کنیم. ساخت نیروگاه‌های جدید ذغال‌سنگ را متوقف کنیم. بار مالیاتی را «از درآمد» به «کربن»  و از مالیات دهندگان به آلوده کنندگان تغییر دهیم. 

افشای خطرات مالی مربوط به مسائل اقلیمی را اجباری کنیم و هدف خنثی‌سازی کربن را در کلیه تصمیمات اقتصادی و مالی در نظر بگیریم. بانک‌ها باید وام خود را با هدف صفر کردن تولید کربن هماهنگ کنند و صاحبان و مدیران سرمایه باید فعالیت‌های خود را کربن‌زدایی کنند» آنتونیو گوترش در ادامه سخنان خود راهکارهای دیگری را پیش پای کشورها برای کاهش تولید کربن گذاشته است، از جمله این‌که: «باید دستیابی به سازگاری و تاب‌آوری را برای کمک به افراد آسیب دیده از تاثیرات ناگوار تغییرات اقلیمی، تضمین کنیم. امروز کار به اندازه کافی انجام نمی‌گیرد، سازگاری با تغییرات اقلیمی تنها 20 درصد از منابع مالی اقلیمی را در اختیار دارد. این مانعی برای تلاش‌های ما در جهت کاهش خطر بلایا است. این هوشمندانه نیز نیست، زیرا که هر یک دلار سرمایه‌گذاری در اقدامات مربوط به سازگاری با تغییرات اقلیمی می‌تواند حدود ۴ دلار سوددهی داشته باشد. سازگاری و تاب‌آوری به ویژه برای کشورهای کوچک جزیره‌ای در حال توسعه ضروری است، که با تغییرات اقلیمی به عنوان خطری بالفعل رو‌به‌رو هستند.»

گوترش از برنامه‌های سازمان ملل در راستای این هدف هم گفت و اعلام کرد: «سال آینده از طریق کنفرانس‌های مهم سازمان ملل متحد و سایر تلاش‌ها در زمینه تنوع زیستی، اقیانوس‌ها، حمل‌و‌نقل، انرژی، شهرها و نظام‌های غذایی فرصت‌های فراوانی برای رسیدگی به موارد اضطراری تخریب محیط‌زیست سیاره زمین در اختیار ما قرار می‌گیرد. یکی از بهترین متحدان ما طبیعت است، راه حل‌های  طبیعت محور می‌توانند یک سوم کاهش خالص انتشار گازهای گلخانه‌ای مورد نیاز برای دستیابی به اهداف توافق‌نامه پاریس را فراهم کنند. دانش بومی می‌تواند به نشان دادن راه کمک کند. در حالی که بشر راهبردهایی  را برای حفظ محیط زیست و ساختن اقتصاد سبز در نظر می‌گیرد، به زنان تصمیم گیرنده بیشتری در این فرآیند احتیاج داریم.»

دبیرکل سازمان ملل با اشاره به تاثیرات پاندمی کرونا بر مسائل محیط‌زیستی می‌گوید: «کووید و اقلیم، ما را به آستانه‌ای رسانده که نمی‌توانیم به حالت سابق نابرابری و شکنندگی بازگردیم. در عوض، باید گامی به سوی مسیری امن‌تر و پایدارتر برداریم. این آزمون پیچیده سیاست و آزمون فوری اخلاقی است.

 با تصمیماتی که امروز مسیر دهه‌های آینده را تعیین می‌کند، باید بهبودی از همه‌گیری و اقدامات اقلیمی را دو روی یک سکه قرار دهیم.» تیرماه سال جاری بود که گروهی از شرکت‌های عمده نفتی جهان برای نخستین بار هدفی مشترک برای مهار تولید کربن تعیین کرده و توافق کردند میانگین حجم کربن منتشر شده در عملیات‌ نفت و گاز بالادست خود را تا سال 2025  به معادل 20 تا 21 کیلوگرم دی‌اکسید کربن برای هر بشکه نفت کاهش دهند، خط پایه این رقم در سال 2017  معادل 23 کیلوگرم دی‌اکسید کربن برای هر بشکه نفت بود.

 پس از این توافق اعلام شد این اهداف می‌توانند در آینده به دیگر بخش‌ها مانند گاز طبیعی مایع شده و پالایش هم تعمیم داده شود. به نظر می‌رسد کشورها و گروه‌های بزرگ بین‌المللی با توجه به شرایط فعلی دنیا باید توجه به کاهش تولید کربن و راهکارهای رسیدن به هدفی که به تعبیر گوترش «فوری‌ترین ماموریت جهان است» بیش از گذشته مورد توجه قرار دهند