سرنوشت کارخانه کمپوست «رودسر» با مناقصه روشن می‌شود؟

زباله‌های تلنبار شده و کارخانه نافرجام

رییس شورای شهر: برای تکمیل کارخانه حدود 10 میلیارد تومان اعتبار نیاز است.

|پیام ما| قرار است سرنوشت کارخانه کمپوست رودسر را با برگزاری مناقصه‌ روشن کنند. سرنوشت 25 هزار تن زباله‌ای که روی هم انباشته شدند و هر روز 35 تن اضافه را هم روی وزن خود تحمل می‌کنند. متولیان امور شهری کمبود بودجه را بهانه تعلل در فعالیت کارخانه‌ای می‌دانند که مشخص نیست آیا با برگزاری مناقصه به سرانجام می‌رسد یا نه؟

داستان زباله‌های شهرهای شمالی سر دراز دارد، یکی از شهرهایی که همواره بر سر زباله‌هایش محل اختلاف‌نظرهای فراوان بوده، شهر رودسر است. کارخانه کمپوست به عنوان مهم‌ترین برنامه عملیاتی مدیریت زباله در جاده گرمجان و مرداب بن رودسر ساخته ‌شده است که اگر به بهره‌برداری درست برسد احتمالا مشکل زباله در این شهر و شهرهای اطرافش حل و فصل می‌شود. به گواه گزارش سایت مرور که سال گذشته نوشته است، ساخت این کارخانه در سال ۸۴ با ظرفیتی ۱۲۰ تنی آغاز شد. سال ۹۰ باوجود ایرادات فنی مانند کامل نبودن سازه‌ها مشکلات محیط زیستی شروع به کار کرد اما آغاز به کار رسمی این کارخانه سال ۹۴ بود و در حال حاضر هم کارکرد ذاتی خود فاصله دارد. وضعیت فعلی کارخانه  نشان می‌‌دهد بیش از ۸ هزار تن زباله به دلیل نداشتن زمینی مناسب برای دفن امکان خروج از آن را ندارند.

مشکلات حقوقی دست در دست مشکلات فنی

برای درک بهتر چرایی کار نکردن کارخانه کمپوست، قصه‌های فراوانی از زبان مردم محلی و گاه مسئولان شنیده می‌شود که شاید مرور آن‌ها بتواند گره از داستان بگشاید. مهم‌ترین مساله‌ای که در ماجرای پسماند رودسر وجود داشت. مشکلات فنی کارخانه بود که علتش اختلافی بود که میان پیمانکار پروژه یعنی شرکت تراکتورسازی و شهرداری ایجاد شده بود. سال 93 حجت شعبانپور، معاون عمرانی اسبق استانداری گیلان، به روزنامه کیهان گفته بود که ۱۱۰ میلیارد ریال اعتبار برای این طرح اختصاص یافته است که ظرفیت روزانه این پروژه در صورت راه‌اندازی ۶۰۰ تن خواهد بود. او همچنین ادعا کرده بود که اگر صورت‌جلسه‌های میان شهرداری و پیمانکار از سوی پیمانکار پذیرفته شود، کارخانه کمپوست ظرف دو ماه نصب و راه اندازی می‌شود.

داستان اما در همین نقطه به پایان نرسید، هرچند که سال بعد کارخانه آغاز به کار رسمی کرد اما طبق گزارش رسانه‌های محلی که در ابتدا به آن‌ها اشاره شد، کارخانه از کارکرد اصلی خود فاصله گرفت. فعالان محیط زیست ادعا کرده بودند که کارخانه با وجود فعالیت، تبدیل به سوله‌ای شده که فقط برای تفکیک زباله‌های تر و خشک مورد استفاده است.

سال گذشته در چنین روزهایی اما کارخانه تعطیل شد، حسین اسماعیل‌پور فرماندار رودسر پارسال حضور در برنامه تلویزیونی علت‌های حقوقی را برای تعطیلی کارخانه کمپوست به زبان آورده بود: «بهره‌بردار اصلی این کارخانه تعیین تکلیف شد اما مشکل حقوقی با پیمانکار کارخانه کمپوست هنوز باقی است که باید حل شود».

او با اشاره به این‌که با انباشته شدن زباله در محوطه کارخانه کمپوست رودسر، این شهرستان سال‌هاست که با مشکل مدیریت پسماند درگیر است اضافه کرده بود: برای حل این مشکل ابتدا باید همه زباله‌ای که در این مکان انباشته شده پاکسازی کرد ، یا زباله‌ها در زمین دفن شود و یا با استفاده از تکنولوژی این کارخانه تفکیک و ساماندهی شود.

محصولات کشاورزی با طعم زباله

گره داستان اما همین نقطه نیست، خرید زمین در کنار کارخانه برای دفن علاوه بر اورهال کردن کارخانه سوی دیگر قصه است. سویه‌ای که به گواه شهردار رودسر، رضا زنده دل با اجرای آن هم مشکل زباله در رودسر تنها به صورت مقطعی حل و فصل می‌شود. در این میان صحبت‌هایی مبنی بر عدم جانمایی درست کارخانه پسماند و تجهیز لندفیل با دو سلول بهداشتی برای مدیریت قسمت بازیافت شده زباله و حتی شیرابه آن مطرح شده بود. سعید فرج‌پور، عضو شورای شهر رودسر با وجود این‌که به سایت «میدان» گفته بود که کارخانه به درستی جانمایی و نصب نشده است، سال گذشته خبر از جذب اعتبار برای ایجاد لندفیلی با دوسلول بهداشتی برای مدیریت شیرابه درست در جوار کارخانه داده بود: « مجوز کمیته پسماند شهرستان و استان را گرفته‌ایم.»

در خلال آمد و شد مسئولان و ادعاهایی که درباره تجهیز کارخانه کمپوست مطرح می‌شد، شیرابه زباله‌ها، راهی زمین‌های کشاورزی و شالیزارهای اطراف شدند و محصولات را تخریب کردند، اتفاقی که مشابه آن در سراوان هم رخ داده بود. مساله با واکنش افراد محلی هم مواجهه شده بود.گره ماجرا اما با واژه 5 حرفی تامین اعتبار حل‌و فصل می‌شد. درباره اعتبار تخصیص یافته به این کارخانه اما نقل قول‌های فراوان بود. رضا زنده‌دل، شهردار رودسر، اردیبهشت امسال در گفت‌وگو با خبرگزاری ایمنا اعلام کرده بود که  هشت میلیارد تومان اعتبار برای تجهیز کارخانه کمپوست رودسر اختصاص یافته است. او اما در نشست خبری که با حضور خبرنگاران در مرداد ماه برگزار کرده بود، به برنا گفته بود: «امیدواریم در سال پیش رو با اعتبار ۵ میلیارد تومانی که در حساب شهرداری قرار دارد با مشاوره و بررسی‌های مجدد کارخانه تولید کمپوست را به نوسازی و بهسازی برسانیم.»

مناقصه‌، مزایده، تعیین تکلیف

شهرداری رودسر اما برای حل مشکل زباله، سناریوی دیگری پیش رو دارد، برگزاری مناقصه. طبق اطلاعاتی که در آگهی کتبی مناقصه آمده است: «شهرداری رودسر برابر  بند یک  مصوبه شماره 134  مورخ ششم آبان 99  شورای اسلامی شهر رودسر در نظر دارد از محل اعتبارات دولتی سال 1399 به منظور بازسازی و بهره‌برداری موقت خط پردازش و تصفیه شیرابه پسماند شهری رودسر به ظرفیت 250 تن در روز به روش EPC  -در این پروژه ها باید می بایست در ابتدای کار مطالعات اولیه پروژه صورت گرفته باشد- از بین شرکت‌های ذیصلاح اقدام کند.» مبلغ برآورد شده برای تجهیز کارخانه که در متن مناقصه وجود دارد، مبلغ  107 میلیارد و 967 میلیون و 600 هزار ریال عنوان شده. مدت زمان اجرای پروژه هم حدود 18 ماه شمسی یعنی 9 ماه طراحی و ساخت و 9 ماه راهبردی در نظر گرفته شده است.

امیدواری مدیریت شهری

مجتبی کاظمی، رییس شورای شهر رودسر در گفت‌وگو با «پیام ما» درباره مناقصه‌ای که امروز قرار است برگزار شود می‌گوید: «کارخانه نیمه کاره بود، به نوعی شاید بتوان گفت فرزند معلولی بود که نواقص در زمان ساختش فرآیند بهره برداری آن را مشمول مرور زمان کرده بود.»

نواقص از نظر کاظمی، عدم تکمیل پردازش و کامل نبودن سالن کود است: «ما نه تولید کود داریم و هم این‌که تصفیه شیرابه زباله دچار مشکل است.» کاظمی اما امیدوار است با استفاده از بودجه‌های دولتی و فرآیند مناقصه‌ای که قرار است امروز برگزار شود، کارخانه تکمیل شده در اختیار رودسر قرار بگیرد: «امیدواریم که انشالله در فرآیند تکمیل در قالب مناقصه و بعد هم بهره برداری که در قالب مزایده برگزار می‌شود، کارخانه به بهره‌برداری برسد.» کاظمی معتقد است که در مناقصه هر فرد واجد شرایطی قادر به شرکت در آن است، 10 میلیارد هزینه برای تکمیل کارخانه تا همین الان نیاز است. باید دید بعد از مناقصه سرنوشت فرزند معلول رودسر چه می‌شود؟ آیا مدیریت شهری پنجم در این شهر شمالی همان‌طور که وعده‌اش را داده می‌تواند کارخانه کمپوست را سرپا کند یا نه؟