سنگ‌اندازی برای ثبت روز ملی  موسیقی؛ هیچ روزی به هنر موسیقی در تقویم رسمی کشور تعلق ندارد

روز ملی موسیقی به نام  فارابی یا شجریان

خانه موسیقی ایران: همچنان به دنبال ثبت اول مهر به عنوان روز ملی موسیقی هستیم.

| پیام ما | هنوز هیچ روزی در تقویم رسمی به نام موسیقی ملی ثبت نشده است. مدتی بعد از پیشنهاد ثبت روز تولد محمدرضا شجریان، استاد آواز ایرانی، به عنوان روز ملی موسیقی، خبر آمد که سی نفر از موسیقی‌دانان از وزیر ارشاد درخواست کرده‌اند زادروز فارابی در تقویم، روز ملی موسیقی نامگذاری شود. این خبر در حالی در اواخر هفته گذشته مطرح شده که دو دهه ‍پیش نیز خانه موسیقی ایران چنین پیشنهادی را مطرح کرد و رد شد. از سوی دیگر خانه موسیقی ایران تاکید کرده که درصدد ثبت اول مهرماه به عنوان «روز ملی موسیقی» است و روابط عمومی این نهاد گفته بسیاری از امضاکنندگان این پیشنهاد، حتی از امضای خود خبر ندارند.

پیشنهاد نخست در مراسم تشییع محمدرضا شجریان، استاد آواز ایران، مطرح شد. داریوش پیرنیاکان، دبیر و سخنگوی شورای عالی خانه موسیقی ایران، از ثبت اول مهر به نام روز ملی موسیقی گفت و حمیدرضا نوربخش، مدیرعامل خانه‌موسیقی نیز در سخنانش بر آن تاکید ورزید. این پیشنهاد در روزهای بعد با نامه‌های اعضای خانه موسیقی به خانه‌موسیقی ایران شکل جدی‌تری به خود گرفت.

نوربخش، درباره این موضوع به رسانه‌ها گفته بود: «نامه‌ای از سوی خانه موسیقی به شورای فرهنگ عمومی ارائه شده است و در صورت پذیرش این پیشنهاد و تصویب آن از سال آینده اول مهرماه به‌عنوان روز ملی موسیقی در تقویم ما ثبت می‌شود. ما پیگیر نامه هستیم و امیدواریم به نتیجه نهایی برسد.»

سرانجام شورای عالی و هیات مدیره خانه موسیقی ایران به این اتفاق نظر رسیدند که روز اول مهرماه را به عنوان «روز ملی موسیقی» نامگذاری کنند. کمی بعد خانه موسیقی نامه‌ای به شورای فرهنگ عمومی برای نامگذاری روز  ملی موسیقی فرستاد. روال کار در حال طی شدن بود که به یک باره نامه‌ای دیگر منتشر شد. نامه جدید خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد برای ثبت زادروز فارابی (چهارم آذر) به عنوان روز ملی موسیقی بود. در خبرها گفته شد که سی نفر از هنرمندان عرصه موسیقی پای این نامه را امضا کرده‌اند و نام کسانی چون شهرام ناظری، اردشیر کامکار، بیژن کامکار، داریوش طلایی، عبدالوهاب شهیدی، رامبد صدیف، مجید انتظامی، جلیل عندلیبی پای آن درخواست دیده می‌شد.

 در بخشی از این نامه آمده است:«ما امضا‌کنندگان این نامه درخواست می‌کنیم که روز «چهارم آذر» که بنا بر مستندات تاریخی ‌زادروز «فارابی» موسیقی‌دان بزرگ ایرانی و صاحب کتاب «موسیقی کبیر» است، در تقویم کشور به نام «روز موسیقی» درج شود. به گفته کارشناسان تاریخ موسیقی، «فارابی» بزرگ‌ترین موسیقی‌دان ایرانی پس از اسلام است و اثر او به نام «موسیقی کبیر» بزرگ‌ترین اثری است که درباره‌ موسیقی چه عملی و چه نظری و فلسفه موسیقی، مطرح است.»

اقدامی برای لوث کردن

 ثبت روز موسیقی 

آوردن نام فارابی برای روز ملی موسیقی، موضوع جدیدی نیست. چندین سال است که به صورت غیررسمی زادروز فارابی به عنوان روز ملی موسیقی ایران جشن گرفته می‌شود اما آن‌چه موجب تعجب است همزمانی این نامه با نامه خانه موسیقی ایران است. 

موضوعی که خانه هنرمندان ایران از آن به عنوان لوث کردن ثبت روز ملی موسیقی نام برده است. در بیاینیه‌ی خانه موسیقی ایران آمده است: «به نظر می‌رسد این اقدام شتاب‌زده تنها درصدد لوث کردن ثبت روز ملی موسیقی است چرا که اگر جمع‌کنندگان امضا نیت خیرخواهانه داشتند به خانه موسیقی به عنوان تنها نهاد صنفی موسیقی‌دانان مراجعه می کردند تا با پشتوانه مستحکمی به یک حرکت ملی دست بزنند نه با ۳۰ امضا!»

هیچ نامه‌ای را امضا نکردیم

خانه موسیقی ایران تاکید کرده که درصدد ثبت اول مهرماه و سالروز تولد محمدرضا شجریان به عنوان «روز ملی موسیقی» در تقویم رسمی ایران است. 

در گزارشی که اخیرا در سایت این خانه منتشر شده آمده است: «با توجه به همزمانی کاملا هماهنگ‌شده و سوال برانگیز این نامه با فعالیت‌های خانه موسیقی، روابط عمومی خانه موسیقی با چند تن از هنرمندانی که نامشان پای این امضا آمده تماس داشت و برخی هنرمندان افراد مدعی شدند هیچ نامه‌ای را مطالعه نکردند و با تلفن‌های مکرر شخصی با درخواست روز گرامی‌داشت یا بزرگداشت فارابی مواجه شدند که در نهایت مورد موافقت آنها بوده است.»

در ادامه این متن آمده است که برخی از هنرمندان با وجود مطالعه نامه از اقدامات خانه موسیقی برای ثبت روز اول مهر بی‌خبر بوده و حتی برخی امضای نامه را انکار کرده‌اند: «یکی از افراد وجود نام خود را در این نامه کاملا انکار کرد و در نهایت با شخص هماهنگ‌کننده اسامی و امضاها تماس برقرار کرده و نام خود را از این نامه حذف کرد که گفته شد از فردا صبح نام دیگری در رسانه‌ها به جای ایشان جایگزین می‌شود.»

روابط‌عمومی خانه موسیقی ایران اعلام کرده است که مستندات تکذیبیه برخی از این هنرمندان موجود است و در صورت نیاز منتشر می‌شود.

خانه موسیقی در این گزارش اعلام کرده است که «سال‌هاست که ثبت «روز ملی موسیقی» در تقویم رسمی کشور به عنوان یکی از مطالبات اهالی موسیقی و فعالان این حرفه مطرح است و خانه موسیقی در چند دوره مختلف این مطالبه صنفی را پیگیری کرده است اما در هر دوره با تغییر دولت‌های مختلف این کار با مخالفت‌هایی روبرو شد و به سرانجام نرسید.»

این نهاد صنفی در خصوص فعالیتهایش برای نامگذاری روزی به نام موسیقی در تقویم کشور، گفته است: «خانه موسیقی حدود دو دهه پیش با اتفاق نظر اعضای هیات مدیره و شورای عالی وقت تصمیم گرفت تا روز تولد حکیم ابونصر فارابی را به عنوان روز ملی موسیقی نامگذاری کند و این موضوع پس از تصویب در شوراهای دولتی مربوطه در نهایت با کم لطفی مسئولان دولتی وقت روبرو شد و مورد تصویب قرار نگرفت.»

روز ملی موسیقی تصویب نشد اما هر ساله خانه موسیقی جشن سالیانه خود را مهر ماه برگزار می‌کرد:«خانه‌موسیقی جشن سالانه خود را از ابتدا هر ساله در مهر ماه و همزمان با تولد موسیقی‌دان بزرگ، فارابی و به مناسبت تاسیس این نهاد صنفی موسیقیدانان ایران، برگزار می‌کند تا نمادی برای روز موسیقی حفظ شود.

 اما به دلیل مصادف شدن برخی ایام با مهر ماه تاریخ جشن خانه موسیقی هم هر از چند یک بار جابجایی داشته است.

 با این حال از ابتدای تاسیس این نهاد صنفی، روزی در مهرماه به عنوان نماد روز موسیقی شناخته می‌شود.»

آوردن دوباره نام فارابی در زمانی که خانه موسیقی ایران یک صدا به دنبال ثبت روز ملی موسیقی ایران است، شائبه‌هایی‌را ایجاد کرده است. سوال اینجا است که چرا در یک بزنگاه تاریخی برای موسیقی، یک خواسته قدیمی و منتفی شده دوباره مطرح می‌شود؟ و این نامه با چه هدفی منتشر شده است؟