علیرضا ابراهیمی- در ۳۰ سال گذشته ایران و عربستان دو بار تمام روابط دبپلماتیک شان را با هم قطع کرده اند. یکبار در سال ۱۳۶۶ درپی کشتار بیرحمانه حجاج ایرانی که در آن ایران اقدام به قطع روابط با عربستان نمود و بار دوم هم دو روز پیش بدلیل حمله به سفارت عربستان این بار از سوی ریاض این اقدام صورت گرفت.تاریخ روابط ایران و عربستان به عنوان قدرتمندترین بازیگران منطقه خاورمیانه همیشه دستخوش تغییر و تحول و فراز و نشیب بوده است.اما با توجه با این بالا و پایین بودن روابط در این نوشتار به سه موضوع اصلی که امروزه روابط ایران و عربستان را تحت الشعاع قرار می دهد می پردازیم؛۱-تحولات کنونی منطقه۲-قیمت نفت ۳-نگاه جامعه جهانی
۱-تحولات کنونی منطقه
طی چند هفته آینده در ژنو نشستی در خصوص آینده سوریه برگزار خواهد شد.دو بازیگر اصلی حاضر در این نشست ایران و عربستان هستند که با موقعیت تازه ای که در روابطشان ایجاد شده باید دید چه اتفاقی در نوع موضع گیری هایشان خواهد افتاد.کشورهای غربی به خاطر همین موضوع نگران هستند.از آمریکا و انگلستان گرفته تا آلمان و فرانسه همه از قطع روابط دو کشور اظهار تاسف کرده و آنرا لطمه ای به آینده منطقه می دانند. واقعیت امر این است که عربستان در سالهای اخیر با اقدامات تنش آفرین و خصمانه خاورمیانه را به مکانی نا امن بدل کرده از حمایت پیدا و پنهان و تجهیز داعش گرفته تا حملات آشکار به یمن و نقض گسترده حقوق بشر(که شاهکار اخیرش به اعدام روحانی شیعه شیخ نمر باز می گردد)اینها همه کارنامه پروپیمانی است که عربستان را به عنوان بازیگری خطرناک و تنش آفرین در منطقه معرفی می کند.حالا اما قطع رابطه با ایران و تلاش برای اجماع کشورهای عرب منطقه بر ضد ایران کوشش تازه ای است تا خاور میانه را از آنچه که تا بحال بوده نا امن تر کند.تا کنون که عربستان کشورهای بحرین ، سودان ، کویت و جیبوتى و تا حدودی امارات را با خود در جهت قطع رابطه با ایران با خود همراه کرده است.
۲-قیمت نفت
تنش بین ایران و عربستان به عنوان قویترین اعضای اوپک همیشه بر روی قیمت نفت در بازار جهانی تاثیر مستقیم دارد. انتظار می رفت این اتفاق امروز خود را نشان دهد اما آنطور که قابل پیش بینی بود شکل نگرفت. صعود حدود ۴ درصدی قیمت نفت آن چیزی نبود که انتظارش می رفت.البته کاهش تولیدات صنعتی در آنسوی دیگر آسیا در چین و هند و کاهش تقاضا برای نفت یکی از اصلی ترین دلایلی است که اجازه افزایش قیمت نفت را در سطحی قابل انتظار نمی دهد.به نظر میرسد اختلاف ایران و عربستان در آینده در اوپک هم خود را نشان دهد.
۳-نگاه جامعه جهانی
اعدام شیخ نمر در عربستان می توانست واکنش های بسیار گسترده تری از آنچه که هم اکنون اتفاق افتاد در پی داشته باشد.اما حمله به سفارت عربستان و آتش زدن ساختمان سفارت از سوی عده ای تندرو تمامی نگاه ها را از ریاض به سمت تهران برگرداند.اقدامی اشتباه غیر دیپلماتیک که یک گل طلایی را به عربستان هدیه داد.اقدامی که با واکنش های منفی گسترده ای از سوی مقامات رسمی ایران مواجه شد.اما فارغ از محکوم کردن این حادثه دولت می توانست با درس گرفتن از اتفاقات مشابه اینچنینی(حمله به سفارت دانمارک و سفارت انگلستان در گذشته)جلوی این واقعه تاسف آور را بگیرد.اقدامی که صورت نگرفت و عربستان که بزرگترین ناقض تمامی پیمان های حقوق بشری در منطقه است حالا ایران را به عنوان کشوری خاطی و ناقض پیمان های بین المللی به جهانیان معرفی می کند.
در دو سال گذشته بیشترین تلاشها از سوی دستگاه دیپلماسی کشور صورت گرفت تا نگاه جامعه بین الملل به ایران به عنوان کشوری طرفدار گفتگو و صلح باشد اما این حرکت بسیار نابخردانه در حمله به سفارت تمامی رشته های دستگاه دیپلماسی کشور را پنبه کرد تا جاییکه شورای امنیت دیروز به اتفاق آرا به محکوم کردن جمهوری اسلامی ایران رای داد.فارغ از قطع رابطه با عربستان به نظر می رسد اصلی ترین موضوعی که امروز باید در داخل کشور به آن توجه شودنوع مقابله با این تندروی ها و افراط کاری هاست.بهتر است به پشت سرمان نگاه کنیم و از تاریخ درس بگیریم.