روز بدون خودرو، فرصتی برای ترویج دوچرخه‌سواری

«روز جهانی بدون خودرو» در شهرهای سراسر جهان رانندگان را به عدم استفاده از خودروهای شخصی تشویق می‌کند

امروز 22 سپتامبر (31 شهریور) و روز جهانی بدون خودرو نام گرفته است. در این روز برخی از شهرهای جهان خیابان‌های خود را به روی خودرو می‌بندند و از شهروندان می‌خواهند که برای یک روز هم شده برای تردد انتخاب دیگری غیر از خودروی شخصی داشته باشند. این رخداد بر مزایای متعدد شهرهای بدون خودرو، از جمله کاهش آلودگی هوا و گسترش پیاده روی و دوچرخه سواری تاکید دارد. روزی که فرصت بسیار خوبی برای یادآوری اثرات آلودگی هوا بر زندگی مردم است.

فرهنگ فراموش‌شده دوچرخه‌سواری

روز جهانی بدون خودرو از روزهایی است که سهم زیادی برای خود ندارد و اگرچه به این مناسبت به دوچرخه‌سواری توجه می‌شود، اما به نظر می‌رسئد هنوز برای آن اقدام جدی انجام نشده است. به گزارش تسنیم، تقویم پر‌شده از مناسبت‌هایی که هر کدام برای خود قد علم کرده‌اند، مناسبت‌هایی که هر کدام اهمیت ویژه خودشان را دارند و البته اهالی رسانه نیز بنا به فراخور زمان و مناسبت‌ها با انتشار مطلبی سعی دارند به مسئولان تلنگر بزنند تا باز هم یادآوری شود که برای گرامی‌داشت این روزها چه مشکلات و اقداماتی باید در نظر گرفته شود.

اما در این میان بعضی مناسبت‌ها پررنگ‌تر و بعضی‌ها هم در کنار کم‌رنگ بودنشان، سهم خوبی در جامعه برای خود ندارد و اگر داشته باشد، یا بسیار ناچیز و یا شعاری و در حد حرف، برای همان روزِ ویژه، باقی می‌ماند. روز جهانی «بدون خودرو» هم از همان دسته دوم است که سهم زیادی برای خود ندارد و همانند شعاری که در این روز هیچ خودرویی استارت نخورد، پس از گذشت این روز، ورق به سمت شرایط قبلی برمی‌گردد و حرف‌های قشنگ در این باره در هوا محو می‌شود. وقتی‌که روز جهانی «بدون خودرو» مطرح می‌شود، ناخودآگاه ذهن به سمت دوچرخه‌سواری، شهر بدون خودرو، شهر دوچرخه‌سوارها، شهر پاک و امثال چنین برنامه‌های قشنگی پرسه می‌زند، غافل از اینکه برای رسیدن به چنین اهداف نیاز به یک زیرساخت منسجم و قوی داریم که هنوز محقق نشده، اگرچه مسئولان حمل و نقل قول‌هایی در این مورد داده‌اند.

ترویج فرهنگ نفی خودرومحوری

31 شهریورماه 97 بود که محمد درویش – مدیر کل پیشین دفتر مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست- با اشاره به تاریخچه «روز جهانی بدون خودرو» اعلام کرد: روز جهانی بدون خودرو از سال ۱۹۹۴ در دنیا شکل گرفت و حدود پنج سال به طور کج‌دار و مریز پیگیری شد تا اینکه از سال ۱۹۹۹ این کمپین با حمایت سازمان ملل به طور جدی در کشورهای مختلف دنیا جای خود را باز کرد. در حال حاضر نیز هر ساله ۱۵۰۰ شهر دنیا مراسم روز جهانی بدون خودرو را برگزار می‌کنند و در هر سال به تعداد شهرهای حامی این روز افزوده می‌شود. به گزارش ایسنا، وی با تاکید بر تغییر نگرش مردم در عصر حاضر در مورد خودروی محوری تصریح می‌کند: بالغ بر ۲۰ سال است که دنیا به این نتیجه رسیده است که «خودرومحوری» به عنوان مقوله‌ای که زمانی ارزش تلقی می‌شد، امروزه مضرات و خسارت‌های جدی برای کیفیت زندگی انسان‌ها به بار می‌آورد. متاسفانه در شرایطی که دنیا بیش از دو دهه است که اشتیاق خود را به طراحی مبلمان شهری بر اساس خودرو محوری مهار کرده، در کشور ما هنوز هم برخی شهرداران و مسئولان عالی‌رتبه تصور می‌کنند که شناسه یک شهر توسعه‌یافته تعداد پل‌ها، اتوبان‌ها، تقاطع غیرهمسطح و پارکینگ‌های طبقانی است.

تحریم گواهینامه توسط جوانان اروپایی

مدیرکل سابق مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید می‌کند: تمرکز روی خودرومحوری نشان می‌دهد که در کشور ما چقدر راه نرفته و کار نکرده وجود دارد تا به نهضتی برسیم که امروز در اتحادیه اروپا به راه افتاده است؛ نهضتی که با هدف کاهش استفاده از خودروی شخصی، اخذ گواهینامه را تحریم می‌کند. در حال حاضر بسیاری از جوانان اروپایی به کمپینی ملحق می‌شوند که گرفتن گواهینامه را تحریم می‌کند چون فکر می‌کنند استفاده از خودروی شخصی در کلانشهرها که ساکنان آن‌ها از مشکلات تنفسی و بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا رنج‌ می‌برند، یک جنایت به حساب می‌آید. وی با اشاره به ضرورت ارائه آمار مربوط به تلفات ناشی از مرگ می‌گوید: بر اساس آخرین گزارش‌ها در اتحادیه اروپا بیش از ۴۰۰ هزار نفر در سال براثر آلودگی هوا، دچار مرگ زودرس می‌شوند که بیش از ۷۵ درصد این تلفات ناشی از حمل و نقل موتوری است. این آمار در بریتانیا که تقریبا جمعیتی مشابه ایران دارد، ۵۰ هزار نفر در سال است. در لندن این رقم حدود ۹۵۰۰ نفر برآورد شده است. نکته قابل تامل این است که در این کشورها با وجود اتخاذ همه تمهیدات و اعمال سختگیری‌ها برای کاهش استفاده از خودروهای شخصی، همچنان ابایی برای اعلام آمار واقعی تلفات ناشی از آلودگی هوا وجود ندارد.

۳۵ هزار مرگ بر اثر آلودگی هوا در ایران

درویش ضمن اشاره به کیفیت نامناسب سوخت و خودرو در ایران نسبت به اتحادیه اروپا، ادامه می‌دهد: از آنجا که کیفیت سوخت و خودرو با میزان تولید آلودگی هوا ارتباط مستقیمی دارد و متاسفانه محصولات خودرویی در کشور ما وضعیت مناسبی ندارد و سوخت با کیفیتی ارائه نمی‌شود، مقدار تولید آلودگی هم در کشور ما بالاتر از کشورهای اتحادیه اروپا است. با این وجود بر اساس آمار اعلام شده در ایران سالانه حدود ۳۵ هزار نفر و در تهران ۵۰۰۰ نفر بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند. همه این‌ها نشان می‌دهد که تا چه حد نیاز داریم که از روز جهانی بدون خودرو حمایت کنیم. این فعال حوزه محیط زیست در ادامه با تاکید بر اینکه رهبران کشورها و مقامات ارشد می‌توانند نقش پررنگی در ترویج فرهنگ نفی خودرومحوری و رونق دوچرخه‌سواری داشته باشند، گفت: مردم ایران باید بدانند که استفاده نکردن از خودروی شخصی یک شاخص فاخر فرهنگی به حساب می‌آید و نشان‌دهنده رشد و توسعه یافتگی جامعه است. برای درونی شدن این فرهنگ در مردم ایران نیاز است که مدیران، مقامات ارشد کشور، نمایندگان مجلس و شورا از شعارهایشان فاصله بگیرند و از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده و با دوچرخه تردد کنند چون نمی‌توانیم از مردم بخواهیم خودروهای شخصی خود را کنار بگذارند در حالی که مقامات و نمایندگان سوار خودروهای گران‌قیمت با شیشه‌های دودی «بالا کشیده» می‌شوند. نمی‌توانیم تغییری را از مردم بخواهیم بدون اینکه خود مقید به اجرای آن باشیم.