افزایش شمار فلامینگوها بر فراز دریاچه ارومیه

معاون فنی حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی: تعداد فلامینگوهای دریاچه ارومیه

از مرز ۵۰ هزار قطعه گذشت

به گفته حجت جباری در سال جاری بعد از بهبود نسبی آب دریاچه ارومیه، تعداد پرندگان مهاجر به‌‌ویژه فلامینگو به بیش از ۵۰ هزار قطعه رسیده و این در حالی است که طی سال‌های اخیر تعداد فلامینگوها و دیگر پرندگان مهاجر به دلیل عدم وجود آب، کمبود و نبودن تامین مواد غذایی به‌خصوص آرتمیا تقریباً به صفر رسیده بود. آن‌‌طور که معاون فنی حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی درباره محل آشیانه‌سازی این گونه پرنده به خبرگزاری مهر گفته، فلامینگوها معمولاً سواحل دریاچه، رودخانه‌ها و محل ورود آب شیرین به این دریاچه را به دلیل کاهش غلظت شوری آب، افزایش تعداد آرتمیا و کاهش پدیده کریستالیزاسیون برای زندگی انتخاب می‌کنند.

وی با بیان اینکه فلامینگو از آرتمیا تغذیه می‌کند، می‌گوید: فلامینگو پرنده‌ای اجتماعی است و معمولاً در اردیبهشت‌ماه، زمان آماده شدن او برای جوجه‌ریزی است. ۲۴ روز پس از تخم‌گذاری، جوجه‌ها به دنیا آمده و پس از ۴۰ روز قدرت پرواز پیدا می‌کنند. این روزها اما علاوه بر پارک ملی دریاچه ارومیه تالاب‌های حسنلوی نقده و کانی‌برازان مهاباد نیز میزبان ۲۰هزار قطعه فلامینگو هستند. گفتنی است فلامینگو پرنده‌ای با پاهای دراز، منقاری منحنی، گردنی بلند و خمیده، بدنی بسیار کشیده و بال‌‌هایی به رنگ سفید و صورتی است. این پرندگان از ۹۰ سانتیمتر تا یک و نیم متر بلندی دارند و از حلزون و گیاهان آبی تغذیه می‌کنند، فلامینگوها به صورت دسته جمعی و در دسته‌های چندهزارتایی زندگی و مهاجرت می‌کنند.

دریاچه ارومیه، دوباره میزبان فلامینگوها

در سال‌های اخیر پس از کاهش آب دریاچه ارومیه بدلیل افزایش غلظت نمک در آب دریاچه و نهایتا کریستالیزه شدن و بلور بستن بال و پر پرندگان، این دریاچه دیگر میزبان هیچ پرنده‌ای برای زیستن نبود. ماجرای مهاجرت فلامینگوهای مهاجر این گونه است که این پرندگان اغلب در مسیر مهاجرت خود در این زیستگاه امن استراحت کرده و بعد از بازیابی توان و قوای جسمانی دوباره به مسیر خود ادامه می دهند و سپس به تالاب های اطراف دریاچه همچون تالاب حسنلو نقده و دیگر تالاب های منطقه رهسپار می شوند. شاید این توقف فلامینگوها هرچند به صورت گذرا در دریاچه ارومیه، خود می تواند نویدبخش بهبود وضعیت و احیاء این دریاچه باشد.

پیش‌بینی افزایش 10 هزاربال فلامینگو

خردادماه سال جاری بود که رئیس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی اعلام کرد پیش‌بینی می‌شود ۱۰ هزار بال فلامینگو به جمعیت این پرندگان در دریاچه ارومیه اضافه شود. امید یوسفی به خبرگزاری ایسنا گفته بود، سطح تراز دریاچه ارومیه طی دو‌ماهه ابتدای سال افزایش امیدوارکننده‌ای داشته و این در حالی است که طبق سرشماری سال گذشته تعداد ۳۵ هزار فلامینگو در دریاچه ارومیه زندگی می‌کردند که با توجه به شرایط زیستی مساعد پیش‌بینی می‌شود با جوجه‌آوری تعداد این پرنده به ۴۵ هزار بال برسد. وی با بیان اینکه فلامینگو در اواخر اسفند 97 به دنبال محلی برای آشیانه‌سازی و جوجه‌آوری است و قبل از افزایش تراز دریاچه ارومیه محل مساعد خود را انتخاب می‌کند، می‌افزاید: افزایش تراز دریاچه از فروردین‌ماه صورت گرفته و این گونه پرنده پیش از آن زمان اقدام به اشیانه‌سازی کرده بود از این‌رو پس از سرشماری این پرنده در فصل پاییز می‌توان تأثیر واقعی تغییرات بهبود شرایط دریاچه را بر تعداد فلامینگوها به شکل قطعی اعلام کرد. یوسفی با اشاره به افزایش تراز دریاچه ارومیه و بهبود شرایط زیستی و تنوع و پوشش گیاهی برای مهاجرت گونه‌های مختلف به جزایر دریاچه ادامه می‌دهد: چنانچه شرایط زیستی و افزایش تراز دریاچه ارومیه روند خود را حفظ کند امکان مهاجرت فلامینگو و سایر گونه‌های به جزایر دریاچه ارومیه بسیار بالاست.

این مقام مسوول در آذربایجان غربی با اشاره به به شرایط زیستی دریاچه ارومیه تصریح کرده بود: تنوع زیستی دریاچه ارومیه طی ۱۵ تا ۲۰ سال گذشته به مخاطره افتاده و با ۲ ماه بهبود شرایط وضعیت تراز آبی نمی‌توان، آن را احیای تنوع زیستی و اکوسیستم آن دانست. لازم است تا شرایط تداوم یابد تا زمینه برای بازگشت حیات همانند سالهای دور فراهم شود. یوسفی با اشاره به محل آشیانه‌سازی این گونه پرنده اظهار کرد: فلامینگوها معمولاً سواحل دریاچه و رودخانه‌ها و محل ورود آب شیرین به دریاچه ارومیه را به دلیل کاهش غلظت شوری آب، افزایش تعداد آرتمیا و کاهش پدیده کریستالیزاسیون برای زندگی انتخاب می‌کنند. به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، 290 گونه پرنده در آذربایجان غربی شناخته شده که 30 درصد از این‌گونه مقیم و بقیه مهاجر بوده و 115 گونه در محدوده پارک ملی دریاچه ارومیه هستند که مهم‌ترین آن‌ها پلیکان سفید، فلامینگو و انواع مختلف پرندگان شکاری، اردک سرسفید و اردک سرحنایی است. دریاچه ارومیه طی دهه‌های 70 و 80 به‌دلیل شرایط زیستی متنوع آن زیستگاه مهمی برای پرندگان مهاجر بود اما کاهش آب دریاچه و روند خشکی آن باعث کاهش پرندگان مهاجر در سال‌های گذشته در پارک ملی شد اما امسال با بارش نزولات الهی دریاچه جان دوباره گرفت و همین امر باعث شده که پرندگان دوباره به زیستگاه خود برگردند. در سال هایی نه چندان دور و قبل از کاهش چشم گیر آب دریاچه ارومیه، این پارک ملی میزبانی میهمان نواز برای هزاران پرنده مهاجر، از جمله فلامینگو و پلیکان بود. اما پس از اتفاقات سال های گذشته و کاهش شدید آب این دریاچه، غلظت نمک این آب افزایش یافت. این امر منجر به کریستالیزه شدن و بلور بستن بال و پر پرندگان می شد و در نهایت در سال های اخیر، مهاجرت این پرندگان به دریاچه متوقف شده بود. اما در پی بارش های اخیر در این منطقه و افزایش حجم آب دریاچه، شرایط زیست محیطی برای بازگشت فلامینگوها به این دریاچه زیبا مهیا شده است. دریاچه ارومیه در شمال غرب ایران، بین استان های آذربایجان شرقی و غربی قرار گرفته است. این دریاچه با وسعتی بالغ بر ۵۸۲۲ کیلومتر مربع بیستمین دریاچه جهان از لحاظ وسعت است. این دریاچه بزرگترین دریاچه داخلی ایران، بزرگترین دریاچه آب شور در خاورمیانه و ششمین دریاچه بزرگ آب شور دنیاست. دریاچه ارومیه با داشتن بیش از 102 جزیره کوچک، محل توقف پرندگان مهاجری از جمله فلامینگو، پلیکان، کفچه نوک، اکراس، لک لک، اردک پیسه، نوک خنجری، چوب پا و مرغ نوروزی است. بدون شک تلاش ها برای احیای دریاچه ارومیه باید ادامه یابد تا شاهد بهبود روز به روز اکوسیستم این دریاچه زیبا باشیم.