پول با صفر کم‌تر

معاون اقتصادی رئیس‌جمهور: حذف صفرهای پول ملی، انتخاب مردم است

معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری با بیان اینکه مصوبه دولت در خصوص «حذف چهار صفر از پول ملی» واقعیت‌گرایی و تبعیت از سلیقه و انتخاب جامعه است، پیش‌بینی کرد که مجلس با لایحه دولت در این خصوص موافقت کند.

محمد نهاوندیان درباره هدف دولت از تصویب طرح حذف چهار صفر از پول ملی اظهار کرد: با توجه به اینکه مبنای بسیاری از تصمیمات باید توجه به عرف جامعه باشد، وقتی که جامعه در گفت‌وگوی روزمره و مبادلات یومیه خود از تومان به عنوان واحد پول ملی استفاده می‌کند و به ۱۰ هزار ریال یک تومان می‌گویند، عملا مبنای پول خود را بر اساس تومان تعیین کرده است. وی گفت: علت مصوبه دولت در خصوص حذف چهار صفر از پول ملی تبعیت از این وفاق عمومی است که در گفت‌وگوی مردم شکل گرفته است.معاون اقتصادی رئیس جمهوری خاطرنشان کرد: از نظر علمی نیز اینکه ما در نرخ مبادله پول ملی خود با ارزهای بین‌المللی رقم ناچیزی را در اسناد و بانک‌های اطلاعاتی وارد کنیم، طبعا خیلی قابل دفاع نیست؛ بنابراین تصمیم روز چهارشنبه هیات دولت واقعیت گرایی و تبعیت از سلیقه و انتخاب جامعه است.نهاوندیان همچنین درباره پیش بینی خود از نظر نمایندگان مجلس شورای اسلامی در خصوص لایحه حذف چهار صفر از پول ملی گفت: قاعدتا در مجلس نیز با این تصمیم دولت موافقت خواهد شد.

هیات دولت در جلسه چهارشنبه نهم مرداد ۱۳۹۸ با کلیات لایحه حذف چهار صفر از پول ملی موافقت کرد.بر اساس گفته علی ربیعی سخنگوی دولت، قرار است در جلسه آتی هیات وزیران که ۱۳ مرداد برگزار می‌شود رئیس کل بانک مرکزی و وزیر امور اقتصاد و دارایی جزئیات این لایحه را به نظر هیات وزرا برساند.

تجربه سایر کشورها در حذف صفراز واحد پولی

حذف صفر از واحد پولی کشورها، نخستین‌بار در آلمان و پس از جنگ جهانی دوم رخ داد.این کشور پس از جنگ جهانی دوم، تورمی شدید را تجربه کرد که سیاست گذاران اقتصادی آلمان را وادار به حذف صفرها از مارک کرد. پس از آن و از سال۱۹۶۰ تاکنون، در ۷۱مورد دولت‌های در حال توسعه مجبور شده‌اند چندین صفر را از پول ملی خود حذف کنند.آرژانتین طی سال۱۹۶۰ میلادی، با حذف ۲صفر از پول خود ارزش آن را برابر دلار افزایش داد. این کشور پس از تجربه یک تورم شدید در دهه۱۹۸۰ مجددا اقدام به حذف صفرهای پول ملی خود کرد. در اوایل دهه۱۹۸۰ میلادی هر دلار آمریکا در برابر ۱۸۰ هزار پزو دادوستد می‌شد، دولت آرژانتین در سال۱۹۸۳، ۴صفر از پول خود را حذف کرد.در ژانویه۲۰۰۵ نیز ترکیه لیره جدید را جایگزین لیره قدیم خود کرد. بر این اساس هر یک میلیون لیره قدیم ترکیه با حذف ۶ صفر به یک لیره جدید تبدیل شد.در ماه جولای همین سال نیز رومانی با حذف ۴صفر واحد پول جدید خود موسوم به لیو را معرفی کرد.آخرین نمونه در این زمینه به زیمبابوه مربوط می‌شود که طی آن دولت این کشور ۱۰صفر را از پول ملی این کشور حذف کرد. تا به امروز، ۱۹کشور یک‌بار اقدام به حذف صفر کرده‌اند و ۱۰کشور نیز ۲بار این کار را انجام داده‌اند، آرژانتین ۴بار، یوگسلاوی سابق ۵بار و برزیل نیز ۶ بار صفرهای پول ملی خود را حذف کرده‌اند.

معایب حذف صفرهای پول

«محمدحسین مهدوی عادلی»، عضو هیات علمی دانشگاه «فردوسی» مشهد در تشریح معایب حذف صفر از پول ملی گفت: مهم‌ترین معایب حذف صفر، هزینه سنگین جایگزینی اسکناس‌ها و سکه‌های رایج است.هم‌اکنون بیش از ۲۴۰هزار میلیارد ریال اسکناس و مسکوک در اقتصاد کشور در جریان است که درصورت حذف صفرهای پول باید با اسکناس و مسکوکات جدید تعویض شود. این اقدام دربردارنده هزینه‌های اقتصادی شامل ضرب و انتشار اسکناس و مسکوکات جدید و تعویض آنها با اسکناس و مسکوکات فعلی است.وی افزود: کارشناسان بانک می‌گویند در این شرایط عده‌ای تلاش خواهند کرد تا در طول این فرایند، قیمت کالای خود را افزایش دهند و به این ترتیب بر مبنای پول جدید کالاهای خود را با قیمت بالاتری ارزش‌گذاری کنند. براساس دیدگاه‌های اقتصاددانان «نیو کینزین» یکی از دلایل چسبندگی قیمت‌ها، هزینه‌های تغییر قیمت‌های فروش محصولات هر بنگاهی است که به تئوری «منوکاست» معروف است و نخستین‌بار توسط منکیو  معرفی شد.تغییر واحد پول، باعث می‌شود همه ارائه‌دهندگان کالا و خدمات لیست قیمت‌های خود را بازنگری کرده و بعضا به‌دلیل انتظارت تورمی‌شان قیمت‌های ارائه شده افزایش یابد.همچنین به‌دلیل بالا بودن قدرت قیمت‌گذاری عوامل اقتصادی در ایران با حذف صفرها بسیاری از قیمت‌ها مضربی از این تعداد صفرها نیستند؛ مثلا هنگام حذف ۳صفر از پول ملی، عمده قیمت‌ها مضربی از هزار نیستند و لذا کالاهای ۳۵۰۰یا ۴۲۵۰ریالی که باید ۳.۵و ۴.۲۵ریال قیمت‌گذاری شوند با مشکل گرد کردن اعداد مواجه می‌شوند که با توجه به قدرت اقتصادی در قیمت‌گذاری، قیمت‌ها به سمت بالا گرد خواهند شد.این کارشناس ادامه داد: می‌توان گفت براساس این منطق، بهترین زمان برای حذف صفرهای پول زمانی خواهد بود که قیمت‌های غیررند نداشته باشیم.مهدوی عادلی ناسازگاری دفاتر و صورت‌های مالی جدید و قدیم را دیگر عیب حذف صفرها برشمرد و گفت: با ناسازگاری دفاتر و صورت‌های مالی و پایگاه‌های اطلاعاتی جدید و قدیم و تحمیل هزینه به فعالان اقتصادی با حذف صفر، در دفاتر و پایگاه‌های اطلاعاتی و صورت‌های مالی یک بی‌نظمی بین اطلاعات قبلی و جدید رخ می‌دهد. از این رو، مقایسه صورت‌های مالی و حساب‌های اقتصادی مشکل خواهد بود. به علاوه، بسیاری از حساب‌های اقتصادی گذشته باید برحسب واحد پولی جدید به روز رسانی و ثبت مجدد شوند.