خطر آتش‌سوزی در کمین محدوده چرای دام عشایر

عضو کمیسیون کشاورزی ، آب و منابع طبیعی مجلس: محدوده چرای دام در  مناطق پُر پوشش، خطر آتش سوزی  را در بر دارد.

با توجه به بارش‌های متوالی در سال جاری به ویژه دو ماه اخیر که سبب رویش مراتع طبیعی و علفزار‌ها در سطح گسترده در مناطق مختلف کشور شد به نظر می‌رسد این امر زنگ خطر کشیدن زبانه‌های آتش را در مناطق پر پوشش عشایری که در محدوده چرای دام ساکن هستند را به صدا درآورده است.

این موضوع تا آنجا حائز اهمیت قرار گرفته که اخیراً علی بختیاری، نماینده مردم گلپایگان و خوانسار در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت درباره وضعیت عشایر در کشور گفته است یکی از مشکلات اساسی عشایر، چرای دام‌های این اقشار زحمتکش است چراکه محدودیت‌های بی‌شمار سازمان محیط زیست مانع اساسی در مسیرهاى عبور و ترددشان تلقی می‌شود.

 محدویت چرای دام در مناطق پر پوشش خطرزاست

به گفته بختیاری با توجه به بارش‌های مناسب خوشبختانه علوفه در سطح جنگل‌های و مراتع بسیار زیاد است بنابراین سازمان محیط زیست نباید با وضع محدودیت‌های نابه‌جا مانع چرای دام عشایر شود.

آن‌طور که بختیاری گفته اگر چرای دام در برخی مراتع که به علت باران پر پوشش شده‌اند عملیاتی نشود، امکان بروز آتش سوزی در جنگلها و مراتع وجود دارد.

وی در ادامه می‌گوید: «با توجه به تجربه ای که در زمینه عشایر دارم، این مطلب را بیان میکنم که در طول سالهای متمادی هر زمانی که اراضی جنگلها ومراتع به عشایر سپرده است از آن محافظت و پاسداری شده است بنابراین سخت گیری‌های بیش از حد سازمان منابع طبیعی برای جلوگیری از چرای دام عشایر هیچ گونه ضرورتی ندارد.»  این عضو کمیسیون کشاورزی، آب ومنابع طبیعی مجلس با بیان اینکه مشکلات عشایر مستثنی از مشکلات روستاییان نیست تاکید کرده عشایر بطور تقریبی در کنار روستاها زندگی می‌کنند بنابراین برای بهبود وضعیت عشایر می‌بایست امکانات رفاهی روستاییان نیز بیشتر شود.

خطر آتش‌سوزی مراتع کشور 

را تهدید می‌کند

 چهاردهم ماه جاری بود که روزبه اجلالی، معاون امور مراتع سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در نشست هماهنگی و برنامه‌ریزی مشترک مدیریت چرا و کنترل دام استان البرز با استان‌های همجوار شامل استان‌های مازندران، مرکزی، تهران و قزوین، گفت: نزول رحمت الهی موجب شده تا در مراتع کشور شاهد انباشت علوفه زیاد باشیم .از سوی دیگر خطر آتش سوزی نیز در مراتع افزایش یافته به طوری که حتی یک ته سیگار می‌تواند باعث آتش سوزی‌های بزرگی شود.

اجلالی از راه‌های پیشگیری از نابودی مراتع را چرای فشرده دام و برداشت دستی علوفه در این مراتع عنوان کرد و گفت: این امر می‌تواند از خطر بالقوه بکاهد.وی جمع آوری بذر را یکی دیگر از فرصت‌ها از این نعمت الهی دانست و افزود: غنی شدن مراتع کشور فرصتی برای جمع آوری بذور است که باید آن را از دست ندهیم.معاون امور مراتع سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور در خصوص برداشت گیاهان دارویی، خوراکی و صنعتی نیز هشدار داد و اظهار داشت: برای برداشت این گیاهان باید قرارداد با بهره برداران منعقد شود تا شاهد تخریب از مواهب نباشیم. وی دربخش دیگری از سخنانش به مشکلات مرتعداری کشور اشاره کرد و بیان داشت: واگذاری مراتع به بهره برداران در قالب قرارداد دوساله نیازمند تجدیدنظر است. اجلالی افزود: در شهرستان‌ها تلاش شود یک طرح مرتعداری تلفیقی الگویی داشته باشند و اگر یک طرح موفق باشد بقیه می‌توانند از آن به عنوان الگو استفاده کنند.وی با بیان اینکه حضور ناظرین در طرح‌های مرتع داری ضروری است، گفت: استفاده از فناوری در کنترل دام ضروری است زیرا باعث می‌شود سرعت عمل بالاتر و هزینه‌ها کاهش یابد.

اجلالی به موضوع باج مرتع نیز اشاره کرد و اظهار داشت: اجاره مرتع بسیار حساسیت زا شده به طوریکه در بازدید وزیر جهاد کشاورزی از مراتع، عشایر خواسته ای مطرح می‌کنند که از آنها باج گرفته می‌شود و باید در خصوص باج مرتع برخورد مناسبی صورت گیرد.

وی به تکمیل ممیزی مراتع استان‌ها تاکید کرد و گفت: هنوز در برخی استان‌ها سطح مراتع ممیزی نشده و تا پایان سال جاری ممیزی‌ها باید تکمیل شود.

معاون امور مراتع سازمان جنگل‌ها و مراتع به استفاده از تشکل‌های صنفی، همیاران طبیعت و سمن‌ها اشاره کرد و افزود: در بحث کنترل کوچ و مدیریت مراتع در استان البرز انجمن صنفی مرتعداران فعالیت خوبی دارد.

وی افزود: طبق قانون وظیفه داشتیم بعد از دو سال برای تمام مراتع طرح تهیه کنیم و پروانه چرای مدارک موقتی تعیین تکلیف قانونی شود که تاکنون به نتیجه نرسیده ایم. اجلالی ادامه داد: در البرز مشکل مراتع شورایی را داریم که راهگشا برای مراتع شورایی طرح مرتعداری است. در این نشست فرماندهان یگان حفاظت ادارات کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان‌های تهران، قزوین، مازندران و مرکزی و نمایندگان آبخیزداری این استان‌ها حضور داشتند.

افزایش خطر آتش‌سوزی مراتع با گرم شدن هوا

در مردادماه 96 نیز فردین حکیمی، سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان البرز در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: تغییر اقلیم و گرم شدن کره زمین، کاهش منابع آبی و پدیده بیابان زایی به عنوان چالش‌های مهم جهانی بوده و مهم ترین راهکار برای مقابله با این چالش‌ها، حفاظت از جنگل‌ها و مراتع است. 

حکیمی افزود: با توجه به نقش مهمی که جنگل‌ها و مراتع در کاهش آلودگی هوا و جذب گازهای سمی و آلاینده دارند، با نابودی و تخریب آن‌ها موجودات زنده زمین در معرض نابودی قرار می‌گیرند. وی گفت: این منابع دارای ارزش‌های غیر‌قابل انکار اقتصادی و زیست محیطی در حیات انسان‌ها و کارکردهای چند جانبه در زمینه حفاظت منابع پایه آب و خاک، افزایش سطح آب‌های زیرزمینی، کنترل آلودگی هوا، تعدیل آب و هوا، تولید محصولات دارویی، خوراکی، تولید علوفه برای تغذیه دام و‌…‌ هستند و این موضوع بر کسی پوشیده نخواهد بود.

حکیمی افزود: به رغم ارزش زیاد منابع طبیعی، افزایش روزافزون جمعیت و گسترش شهرها و روستاها، نیاز به تامین مواد غذایی، مصارف سوختی، تغییر کاربری اراضی زراعی و افزایش سطح زیر کشت، زمینه نابودی و تخریب این منابع ملی را فراهم آورده و در میان عوامل گوناگون تهدید‌کننده حیات جنگل‌ها و مراتع‌، وقوع آتش سوزی یکی از مهم ترین، بزرگترین و خطرناک ترین عوامل تخریب تلقی می‌شود.

وی گفت: به طوری که همه ساله سطح وسیعی از این منابع ارزشمند و حیاتی را مورد تهدید قرارداده و در کمترین مدت زمان، مساحت زیادی از منابع نابود و به زمین‌های لخت و عاری از پوشش گیاهی تبدیل می‌شوند. سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست البرز افزود: با از بین رفتن و تخریب پوشش گیاهی در مناطق آتش گرفته مورد حریق، آسیب و از بین رفتن حاصلخیزی خاک و ایجاد زمینه‌های فرسایش در آن، خسارت به گردشگاه‌های طبیعی و از بین رفتن آن‌ها، آسیب رسیدن به محیط زیست و از بین رفتن حیات وحش، تشدید آلودگی هوا، صرف هزینه‌های زیاد و هنگفت برای اطفای حریق و احیای این مناطق، از بین رفتن میزان زیادی علوفه دام، خسارات فراوانی بروز خواهد کرد. حکیمی با بیان اینکه با شروع فصل تابستان و افزایش گرمای هوا خطر آتش‌سوزی مراتع تشدید می‌شود، افزود: پیش‌بینی هواشناسی و افزایش دما به ‌جز هشدارهایی که برای زندگی در شهر دارد، به دلیل احتمال بروز خطر آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌ها نیز به عنوان زنگ خطری است که باید مورد توجه جدی قرار گیرد.