رونق تولید در گرو کاهش هزینه‌ها

52 درصد از نرخ اشتغال کشور در بخش خدمات و 48 درصد در حوزه صنعت و کشاورزی است 

شرایط خاص اقتصادی کشور و اما و اگرهایی که در مورد وضعیت تورم،اشتغال و دیگر المان های اقتصادی در سال جاری وجود دارد، فضای مبهمی را برای تحلیل و پیش بینی ایجاد کرده است.«فرهاد دژپسند» وزیر اقتصاد با اشاره به شرایط ویژه اقتصادی کشور، تحلیل خود را این چنین بیان می کند:«با توجه به گزارش‌ها و آمارهای ارائه شده این سوال مطرح می‌شود که شرایط اقتصاد کشور در سال 98 چگونه خواهد بود و پیش بینی ما برای سال 98 چگونه است؟ اوضاع متغیرهای کلان اقتصاد در سال 97 قابل قبول نبود و برای ما نگران کننده است اما اگر به پایان نیمه اول سال گذشته برگردیم و همین برآوردهای صورت گرفته با عملکرد شاخص‌ها در پایان سال مقایسه کنیم ، مشاهده می‌کنیم علیرغم شرایط نامطلوب توانسته‌ایم به وسیله مدیریت مناسب از بدتر شدن شاخص‌ها جلوگیری کرده و ثبات را به اقتصاد برگردانیم. وی ادامه داد: برای نمونه برخی برآوردها نشان می‌داد که تورم تا پایان سال 50 یا 60 درصد خواهد بود یا برخی‌ها پیش بینی می‌کردند که رشد اقتصادی منفی 8 یا منفی 5.5 درصد باشد حتی برخی‌ها از رشد اقتصادی منفی 15 درصد صحبت می‌کردند البته هر دلسوز اقتصاد ایران که آشنایی با اقتصاد ایران داشته باشد از این برآوردها نگران می‌شوند و آنچه باید مورد توجه قرار بگیرد استقرار و بازگرداندن ثبات به اقتصاد است، بنابراین باید این اهتمام را داشته باشیم که متغیرها را از راه اصولی کنترل کنیم، به طوری که این روند از نیمه دوم سال گذشته شروع شد، مثلا تورم ماهانه از 7 درصد به 2 درصد کاهش یافت، نرخ رشد اقتصادی و بیکاری نیز همین گونه بود.

بهره‌برداری60 درصدی از ظرفیت تولید 

وزیر اقتصاد با اشاره به شعار سال گفت: شعار رونق تولید به درستی انتخاب شده است و اگر بتوانیم آن را محقق کنیم ظرفیت‌‌های بهره‌برداری تولید را ارتقا داده‌ایم و در کنار آ‌ن زمینه بکارگیری نیروی کار و اشتغال را فراهم کرده‌ایم در حال حاضر بهره‌برداری از ظرفیت تولید 60 درصد است اگر بتوانیم آن را به 75 درصد برسانیم حتما از قِبل آن بسیاری از برآوردهای نگران کننده نیز اصلاح می‌شوند.

یکی ازموارد نگران کننده برای سال 98 وضعیت اشتغال است، «حمید حاج اسماعیلی» فعال کارگری و اقتصاددان، معتقد است که اشتغال در کشور ما عمدتا غیرمولد است و بیشتر فعالیت‌های اقتصادی در ایران شغل‌های خدماتی است. او میگوید:«پول نفت را می‌گیریم، دستمزد داده و خدمات به مردم می‌دهیم. یک کشور تولیدی و صنعتی نیستیم. اگر بخواهیم اشتغال در کشور توسعه پیدا کرده و ظرفیت‌ها افزایش یابد، باید به سمت کارهای تولیدی برویم. رتبه کشور برای تسهیل فضای کسب و کار کشور بین 180 کشور جهان 126 است که اصلا موقعیت خوبی نیست.» این اقتصاددان با بیان اینکه دولت باید فرهنگ سازی کند تا به سمت کارهای تولیدی بنگاه‌های کوچک و متوسط حرکت کنیم، می‌گوید: «باید وام‌های مناسب در اختیار تولیدکنندگان قرار داد.»حاج اسماعیلی؛ ماهیت مشاغل خدماتی را فصلی و دوره‌ای می‌داند که متناسب با نیازهای آن دوره، مردم تعریف می‌شود و در عین حال ممکن است با شرایط فصل، تغییر نیازهای مردم و تحولی که در اقتصاد کشور ایجاد می‌شود، نیز از بین بروند. این فعال کارگری می‌افزاید: «مشاغل خدماتی با تحریم‌ها به سرعت موقعیت خود را از دست می‌دهند و از بین می‌روند. اما در حوزه صنعت که عمدتاً مشاغل پایداری هستند، کمتر به خاطر تحریم‌ها دچار آسیب می‌شوند. ما باید صنایع پایین دستی و خوشه‌های صنعتی را با مشارکت مردم تاسیس کنیم. باید از مشاغل خدماتی به سمت شاغل تولیدی حرکت کنیم. نرخ اشتغال طی 15 سال گذشته عمدتاً در بخش خدمات بوده است. 52 درصد از نرخ اشتغال کشور در بخش خدمات است. حدود 32 درصد در حوزه صنعت و بقیه در بخش کشاورزی بوده است. در حوزه صنعت و کشاورزی که مشاغل پایدارتری داریم و برای کشور هم استراتژیک‌تر هستند و امنیت کشور را به لحاظ بازار کار و اقتصادی بیشتر تامین می‌کنند، مشکلات بیشتری داریم.»

 اشتغال روستایی، کار بخردانه‌ای است 

توجه به اینکه اشتغال در بخش کشاورزی عمدا مربوط به روستاییان است،«مسلم خانی» استاد دانشگاه، کارآفرین و اقتصاددان، تاکید دارد که در حال حاضر توسعه اشتغال روستایی کار بخردانه‌ای است و کمک به تبدیل روستا به یک مرکز کار و تولید کرده و از مهاجرت روستاییان نیزجلوگیری می‌کند. وی می‌‌افزاید: «روستاها را به سمت خلق محصولاتی که در آن روستا مزیت نسبی دارد، سوق دهیم. از همه مهمتر پیوند مناسبی بین کسب و کارهای روستایی و شهری در قالب پیمان‌های خواهرخواندگی به وجود بیاوریم. به گونه‌ای که اگر در روستا محصولی تولید می‌شود در فروشگاه‌ها و کسب و کارهای شهری امکان عرضه و فروش وجود داشته باشد.مشکلات عدیده واحدهای صنعتی و ظرفیت‌های مولد و نیمه کاره کشور آنقدر هست که اولویت سرمایه‌گذاری و تسهیلات دولت برای اشتغالزایی را به جای حوزه‌های جدید به توسعه و پیشرفت مشاغل موجود معطوف کند. در عین حال بحران بیکاری موجود نشان می‌دهد که نگاه‌های پوپولیستی دولت‌ها برای بالا بردن آماری اشتغال سبب شده تا همچنان دغدغه مهمی از جامعه، یافتن کار باشد. بنگاه‌های صنعتی مشکل‌دار و بحرانی اگر سرپا شوند و تمام ظرفیت‌شان به راه بیفتد، فرصت شغلی برای بسیاری فراهم خواهد شد. شاید واقعاً دولت باید صدای کارگران را بشنود؛ کارگران بی‌شماری که نسبت به کاهش ظرفیت واحدهای تولیدی هشدار می‌دهند.»

کاهش هزینه‌های تولید 

در گرو بهبود فناوری 

«فرهاد دژپسند» نیز در مورد بهتر شدن فضای کسب و کارگفت: «ما فرصت‌های بسیاری هم در زمینه فرصت‌های طبیعی در بخش واقعی و هم در بخش پولی برای سرمایه‌گذاری داریم همیشه در مورد جهش سخن رانده می‌شود که البته این برای اقتصاد کم عمق ما بسیار بالا است اما برای اقتصاد پیچیده نه، بنابراین گام دیگر باید این باشد که از این ظرفیت‌ها به خوبی استفاده شود که یکی از الزامات اصلی آن بهبود فضای کسب و کار و روان‌سازی فعالیت‌های اقتصادی است.» وزیر اقتصاد با اشاره به نقش تکنولوژی و فناوری در اقتصاد گفت: «متاسفانه این باور غلط وجود دارد که همه راه‌ها منتهی به تامین مالی می‌شود در حالی که برای تحقق شعار سال باید به سمت بهبود تکنولوژی و بهبود فناوری حرکت کنیم تا کالاها برای متقاضیان داخلی و خارجی جذاب شود و هزینه‌های تولید کاهش یابد که یکی از گرفتارهای ما در صادرات غیرنفتی همین هزینه‌های بالا است گام دیگر این است که اهتمام به خرج دهیم تا بنگاه‌ها بهره‌وری خود را افزایش دهند. چرا برای ما وجود ظرفیت بیکار مهم نیست؟!» وی در مورد نقش تامین مالی در اقتصاد گفت: «عموما تامین مالی از طریق بازار سرمایه یا بازار پول صورت می‌گیرد که بر اساس گزارش‌ها فعالیت‌های قابل توجهی در سه بخش بورس، بیمه و بانک صورت گرفته است البته با آنچه برنامه‌ریزی شده است، فاصله وجود دارد،این اهتمام است که شرکت‌های بیمه اقداماتی را انجام می‌دهند تا فعالیت اقتصادی در فضای اطمینان انجام شود.»