آیا سرطان مثانه زیر سر کارون است؟

کهرم فعال محیط زیست: کارون آلوده است اما اینکه سرطان مثانه ایجاد کرده نیاز به ارائه مدارک پزشکی دارد 

اینکه رودخانه کارون درگیر آلاینده‌های مختلف شده است شکی بر آن نیست اما به تازگی رییس انجمن رادیوتراپی گفته این قضیه، آمار سرطان را در بین اهالی خوزستان بالا برده. موضوعی که جای تامل دارد و درستی یا نادرستی آن محل تحقیق است.

« کی شود دریا زپوز سگ نجس»، بیت شعری از مولانا است که بر ظرفیت بالای دریا در پاک کننده هر آلاینده‌ای در دل خود اشاره دارد. اما حالا روزی رسیده است که بزرگترین رودخانه ایران، نجس، آلوده و خسته از حجم آلاینده‌هایی است که بر حلقش می‌ریزند.

اخیرا رییس انجمن رادیوتراپی آنکولوژی ایران در خصوص عواقب آلودگی آب کارون و شنا کردن در این رودخانه هشدارهای جدیدی داده است. او در همایش بین المللی رادیوتراپی پیشرفته در کشورهای در حال توسعه درباره علت شیوع بالای سرطان مثانه در خوزستان گفته است: «آب کارون که مردم منطقه در آن شنا می کنند دارای انگل «شیستوزومیا» است. این انگل در رود نیل مصر نیز وجود دارد که باعث افزایش موارد ابتلا به سرطان مثانه شده است.»

درست یک روز بعد از این تذکر، ایرج حریرچی سخنگوی وزرات بهداشت این سخن را تکذیب کرده و گفته است: «اخباری مبنی بر وجود انگل سرطان مثانه در آب کارون وجود ندارد.» به گفته حریرچی، به دنبال اقدامات انجام شده، 16 سال است که بیماری شیستوزومیازیس در خوزستان وجود ندارد. چراکه این انگل در گذشته مربوط به آب‌های شیرین شمال خوزستان بوده است که با اقدامات وزارت بهداشت طی 2_3 دهه گذشته، چندین سال است که موردی از این بیماری مشاهده نشده است. آنطور که ایسنا می‌نویسد سخنگوی وزارت بهداشت آمار سرطان مثانه در خوزستان را حتی از متوسط کشوری هم پایین‌تر می‌داند.

گرچه حریرچی منکر بالا بودن بیماری سرطان مثانه در میان خوزستانی‌ها شده اما پیش از این، متخصصین دیگری همچون معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز نیز این قضیه را مطرح کرده بودند. شکرالله سلمان‌زاده سال گذشته در نشست خبری پویش ملی مبارزه با سرطان با بیان اینکه سالانه در خوزستان حدود 5 هزار مورد سرطان ثبت می‌شود، گفته بود: در خوزستان شایعترین سرطان‌ها در مردان سرطان پوست، معده، پروستات، مثانه، کولورکتال و شایعترین سرطان‌ها در زنان پستان، پوست، کولورکتال و معده است.

البته اسماعیل کهرم فعال محیط زیست هم معتقد است بیان کردن حرف‌هایی از این دست در خصوص بالارفتن آمار سرطان خاص در یک شهر و مربوط دانستن آن به علت مخصوصی، نیاز به ارائه مستندات پزشکی است و نمی‌توان آن را بدون مدرک مطرح کرد.

عوامل ایجاد آلودگی کارون

کارون، یکی از بزرگترین رودخانه‌های کشور و محل تامین آب شرب مردم استان خوزستان این روزها آلوده به انواع آلاینده‌ها است. اینکه این رودخانه در اثر چه چیزهایی دچار آلودگی شده است باید به عوامل مختلفی اشاره کرد.

کهرم به پیام ما می‌گوید: اینکه کارون آلوده است شکی در آن نیست. این رودخانه بزرگ قابل کشتیرانی، سال‌ها آلوده آلاینده‌هایی همچون فاضلاب بیمارستانی، سموم و کودهای کشاورزی و شوری آب در اثر سدگتوند است.

او معتقد است: زمین‌‌های زراعی و کشاورزی در اطراف این رودخانه، سموم دفع آفات نباتی خود را در اطراف زمین‌ها ریخته و این سموم در اثر شسته شدن وارد کارون می‌شوند.

کهرم در توضیح زباله‌های بیمارستانی می‌گوید: این زباله‌ها چند نوع هستند اما آنهایی که در معرض اشعه ایکس قرار گرفته باشند تا پنج هزار سال از خود اشعه ساتع می‌کنند حال تصور کنید که رها شدن این‌ها در طبیعت علی الخصوص رودخانه چه خطراتی را به بار خواهد آورد . 

به گفته کهرم نمی‌شود سازمان محیط زیست را زیاد مقصر دانست چراکه در عمل برای مقابله با این موضوع مشکلات زیادی وجود دارد، یکی از مشکلات قیمت بالای دستگاه‌های زباله سوز است.

همچنین سارا اردو یکی دیگر از فعالان محیط زیست در این خصوص به پیام ما می‌گوید: «مشکلی که رودخانه کارون هم‌اکنون به آن مبتلا شده است، در ابتدا  پایین آمدن حجم آب رودخانه است. در حقیقت طرح‌های انتقال آب، سدسازی‌ها و خشکسالی‌های اخیر سبب شده از حجم آب کاسته شده و رودخانه زودتر اسیر آلودگی‌هایی شود که به آن وارد می‌شود.

در کنار این پایین آمدن آب، شاهد ادامه روند ورود فاضلاب مخصوصا فاضلاب‌های خام به رودخانه هستیم. در بعضی مناطق این رودخانه نیز دفع زباله صورت می‌گیرد. حتی مشاهده شده که مسببین این کار، گاهی برای فرار از برخوردهای قانونی در شب این فاضلاب‌ها را تخلیه می‌کنند.» به گفته اردو در گذشته حتی فاضلاب برخی بیمارستان‌ها نیز به این رودخانه ریخته می‌شده. او معتقد است دلیل این اتفاق این است که محیط زیست بازوی اجرایی ندارد و به دلیل مدیریت و بازو اجرایی ضعیف و جریمه‌های کم نمی‌تواند با این سری قضایا برخورد جدی کرد.

این در حالی است که مردم خوزستان از رودخانه کارون برای آب شرب، شنا، ماهیگیری، آب تنی کردن، کشاورزی و آبیاری سیبزیجات و محصولات کشاورزی خود استفاده می‌کنند. این یعنی کیفیت این آب اثر مستقیمی با سلامت مردم این استان دارد و آلودگی آن می‌تواند مشکلات بسیار زیادی را برای سلامتی آنها ایجاد کند.

راه حل؟

شاید به راحتی نتوان گفت که آلاینده‌های کارون چه بیماری‌هایی را در بین مردم شایع خواهد کرد  و بیان آن نیاز به  به انجام تحقیقات پزشکی و ارائه مستنداتی دقیق‌تر باشد اما به طور حتم نوشیدن و تغذیه از این‌ آب آلوده مردم و اهالی آن منطقه را گرفتار مریضی‌ خواهد کرد. 

حدود سه سال گذشته معاون وقت وزیر نیرو در امور آب و آبفا، بازگشت کیفیت آب کارون به زمان‌های گذشته به شرط حذف کانون‌های آلاینده امکانپذیر دانسته بود.  رحیم میدانی  گفته بود: «کافی است ما کانون‌های آلاینده را حذف کنیم. کارون دوباره خودش را سریع بازیابی می‌کند.» حال اینکه  حذف این آلاینده‌ها چه میزان زمان می‌برد و چقدر در میان مسوولین و دستگاه‌های مربوطه عزم جدی در این خصوص وجود دارد جای سوال است.