در گفت و گوی «پیام ما» با معاون عمرانی شهردار کرمان بررسی شد سیر تا پیاز پروژه های عمرانی
۷ آذر ۱۳۹۵، ۰:۰۸
در گفت و گوی «پیام ما» با معاون عمرانی شهردار کرمان بررسی شد
سیر تا پیاز پروژه های عمرانی
تقریباً پای ثابت جلسات شورای شهر است و اعضای شورا چندوچون پروژههای در حال اجرا را از او میپرسند. محمدرضا فرقانی که از اسفندماه 92 و در زمان شهرداری ابوالقاسم سیف الهی معاون عمرانی شهرداری شد، پیشازاین مسئول دفتر طراحی و نظارت معاونت فنی عمرانی بود و در زمان شهرداری علی بابایی در سمت معاونت عمرانی ابقا شد. بهانه گفتوگوی ما با فرقانی، احداث بوستان هزار در سهراه جوپاری بود. محلی که بر اساس طرح تفصیلی شهر کرمان قرار است در آینده به تقاطع غیرهمسطح بدل شود و احداث بوستان را مورد تردید قرار میدهد. سؤالات ما اما فقط به همین موضوع ختم نشد و سعی کردیم درباره مهمترین پروژههای شهری کرمان از معاون عمرانی شهردار سؤال کنیم. با او که خوشروتر از آنچه فکر میکردم بود، در دفترش همکلام شدیم. درحالیکه دورتادور اتاقش نقشه پروژههای مختلف نصبشده بود. ماحصل گفتوگوی یکساعته ما با محمدرضا فرقانی را در ادامه بخوانید:
طرح تفصیلی شهر کرمان در دسترس اعضای شورای شهر قرار دارد؟
بله. دارند.
برخی اعضای شورا به ما گفتند که این طرح را ندیدند.
ببینید طرح تفصیلی چیزی نیست که فقط در اختیار ما باشد. اعضای شورا هر زمان خواستند میتوانند به طرح تفصیلی دسترسی پیدا کنند. هیچ مشکلی ندارد.
آخرین اصلاحیه طرح تفصیلی مربوط به سال 86 است دیگر؟
بله.
مردم اگر بخواهند، طرح تفصیلی را در اختیارشان میگذارید؟
مردم نه.
چرا؟ شهروندان مگر نباید از همه امور آگاه باشند؟
ببینید طرح تفصیلی یک نقشه فنی و تخصصی است. این مباحث فنی آنچنان به درد مردم نمیخورد.
حالا شما فرض کنید ما به عنوان نماینده مردم بخواهیم طرح تفصیلی را به شهروندان نشان دهیم.
هر قسمتی از طرح تفصیلی را خواستید، در اختیارتان میگذاریم. مورد خاصی وجود ندارد که نخواهیم نشان دهیم.
بر اساس طرح تفصیلی، سهراه جوپاری (از سمت دانشگاه آزاد به سمت اللهآباد) قرار است تقاطع غیرهمسطح شود. این در حالی است که بوستان هزار هم در همین مکان دارد ساخته میشود. اصلاً قرار است تقاطع غیرهمسطح شود؟ اگر جواب آری است، پس چرا آنجا بوستان میسازید؟
ببینید طرح تفصیلی و طرح جامع حملونقل و ترافیکی، طرحهای بالادستی هستند که ما بر اساس اینها باید طراحیها را انجام دهیم. یعنی ما اول باید طرح تفصیلی را نگاه کنیم و بعد تصمیم بگیریم. بعد طرح جامع حملونقل و ترافیک را بررسی میکنیم که آیا فلان نقطه بهعنوان یک طرح ترافیکی دیدهشده یا خیر. این دو طرح ملاک عمل ما بهعنوان طرحهای بالادستی هستند. درجایی که شما گفتید، بله در طرح تفصیلی آمده که باید تقاطع غیرهمسطح ساخته شود. اما چه نوع تقاطع غیرهمسطحی، یعنی زیرگذر و یا روگذر چهار لوپ (حلقه گردش) و دو لوپ مشخص نشده. طرح را آماده کردیم و میتوانید ببینید. (طرح را نشان میدهد.) اگر روگذر دو لوپ باشد، که اصلاً کاری به بوستان هزار ندارد.
اگر چهار لوپ باشد که دقیقاً یک لوپ از پارک میگذرد.
فرض بگیریم مصوب شود که تقاطع روگذر شود و چهار لوپ باشد. اولاً که ما بوستان هزار را طوری میسازیم که در مسیر لوپ در آینده نباشد. یعنی در قسمتی که لوپ از آن میگذرد، درختی کاشته نمیشود و سعی میشود کمترین تخریب پارک را داشته باشیم. اما باید یک نکته اساسی را در نظر بگیرید. ما همین الان اگر بخواهیم سهراه جوپاری را به یک تقاطع غیرهمسطح تبدیل کنیم، اولین مشکل بحث تملک است. سهراه باید چهارراه شود و به میدان هفت باغ بخورد. قبل از تصویب طرح باید بخشی از ملکهای دانشگاه آزاد و شخصی را تملک کنیم. ادامه زمینها هم در مالکیت طلاب و جوادالائمه هستند. یعنی ما کلی تملک داریم.
تملکها قبول. اما بالاخره اگر روزی قرار به اجرایی شدن این طرح باشد، باید بخشی از بوستان به گفته شما تخریب شود. بهتر نبود ابتدا تکلیف تقاطع غیرهمسطح سهراه جوپاری را مشخص میکردید و بعد به فکر احداث بوستان میافتادید؟
ببینید بههرحال یک زمین در آن مکان بود و شهروندان را اذیت میکرد. اهالی این منطقه اعتراض دارند که یا طرح اجرا شود و یا فکری به حال زمین شود. امکان اجرایی شدن طرح که فعلاً نیست. پس ما باید یک فکری میکردیم.
احداث این بوستان برای شهرداری چه هزینهای دارد؟
شاید 15 میلیون تومان هم نشود. ما طرح را سبک گرفتیم. اگر دو لوپ اجرا شد که اصلاً مشکلی نیست…
خب موضوع این است که هنوز چیزی قطعی نشده. با اماواگر صحبت میکنید. اگر چهار لوپ شد چه؟ بهتر بود صبر میکردید که تکلیف طرح مشخص شود.
طرح که قطعی است و باید روزی اجرا شود.
قطعی هست اما اینکه زیرگذر، روگذر با چهار لوپ یا دو لوپ باشد که قطعی نـیسـت.
فرض کنید که در بدترین حالت چهار لوپ تصویب شد. شما میگویید نباید بوستان هزار احداث شود؟
نه. تا زمانی که تکلیف چگونگی اجرای طرح بهطور قطعی مشخص نشده، نه. اگر هم میخواهید حتماً اینجا بوستان باشد، باید بعد از ساخت پل، بخشی را فضای سبز میکردید.
خب پلی بسازیم که انتهایش بسته باشد؟
خب بههرحال وقتی قرار است در آن مکان پل ساخته شود، نباید بوستانی بسازید که بعداً قرار باشد آن را تخریب کنید. دلیل نمیشود با این منطق بروید جلو که بگویید ما نمیتوانیم تملک کنیم، پس فعلاً بوستانی بسازیم که احتمال دارد حداقل بخشی از آن تخریب شود.
اگر در بدترین حالت پل چهار لوپ شود، محل پایههای یک لوپ که در بوستان است، کمی تخریب میشود. شما خودتان را بگذارید جای شهروندانی که در آن منطقه زندگی میکنند. آیا ما صبر کنیم تا زمان تملکها؟ شما فکر میکنید ما میتوانیم تملک دانشگاه آزاد را که آنجا سوله دارد، به این زودیها انجام دهیم؟ اگر قرار باشد در محل بوستان هزار، لوپ باشد، فقط پایههای لوپ در بوستان قرار میگیرد و تخریب به صفر میرسد. اگر لوپ خاکریز اجرا شود، فقط محل خاکریز تخریب میشود که تخریب چندانی ندارد.
بوستان بلااستفاده نمیشود؟
داخلی لوپ که بوستان نیست و به سمت بزرگراه است. پشت لوپ، بوستان است. من این را میخواهم به شما بگویم، اجرای چنین طرحهایی که تملکهای کلان دارد، امروز انجام نخواهد شد.
فکر میکنید چند سال دیگر میتوانید به سمت اجرای این پل بروید؟
ما اگر همت کنیم ظرف چهار یا پنج سال آینده تازه میتوانیم به سمت تفکیک زمینهایی که نیاز به تملک دارند برویم. تا این زمان خدا را خوش نمیآید که مردم آن منطقه اذیت شوند. فرض کنید ما الان یک راستگرد خشک هم بزنیم، نمای بدی دارد.
گفته میشود برخی ساختمانهای ساختهشده در نزدیکی این بوستان پروانه ندارند.
بهطورکلی مشکلی در این زمینه وجود ندارد و اکثراً پروانه دارند.
بگذریم. این روزها بحث بر سر پروژههای شهری بالاگرفته. سخنگوی شورا در مصاحبه با هفتهنامه «تجارت شرقی» گفته «قرار بوده 9 پروژه با 300 میلیارد اجرا شود، اما الان 5 پروژه 600 میلیارد هزینه داشته.» این موضوع را تأیید میکنید؟ چگونه تعداد پروژهها نصف شده اما هزینهها دو برابر؟
من این 600 میلیارد تومان را تابهحال نشنیدهام و قبول ندارم.
یعنی این حرف سخنگوی شورا را رد میکنید؟
بله. امروز اولین بار است که من این رقم را میشنوم. توافق ما با خاتم اینجاست، میتوانید ببینید. (نشان میدهد.) بر اساس تفاهمنامه اولیه پروژههای ابوذر، بلوار هوانیروز، راهآهن، امامجمعه، فیروزه، میدان آزادی، چهارراه سمیه (طهماسب آباد) و ولیعصر (باغ ملی) باید اجرا شوند. الان پنج پروژه هوانیروز، راهآهن، آزادی، ابوذر و ولیعصر در حال اجرا هستند. از هشت پروژه، پنج پروژه در حال اجرا هستند. امامجمعه، سمیه و فیروزه به دلیل مشکل ترافیکی فعلاً اجرا نشدهاند و بعدازاین پروژهها اجرا میشوند. بعد از ولیعصر، سمیه اجرا میشود. قطعاً این سه پروژه اجرا خواهند شد.
سخنگوی شورا خبر داده که حداقل تا پایان شورای چهارم این سه پروژه اجرا نخواهند شد.
اینکه مخالفت کنند یا نه با خودشان است اما اینها جزو توافق است و باید اجرا شوند.
همان قرارگاه خاتمالانبیا هم اجرا میکند؟
بله. جزو تفاهمنامه است. یک سری موارد را هم شورای شهر با قرارگاه صحبت کردهاند و مواردی مثل سهراه شرفآباد اضافهشدهاند. مطالعات این سهراه انجامشده و آماده است برای نقشههای اجرایی. اما ما هنوز کاری نکردیم و فقط پروژههای تفاهمنامه اولمان را فعلاً اجرا میکنیم.
در مورد هزینه 600 میلیاردی هنوز توضیح ندادید.
برای هشت پروژه، 500 میلیارد تومان توافق شده که در تفاهمنامه هم آمده.
یعنی اگر هر هشت پروژه اجرا میشدند، بهطور متوسط هزینه هرکدام 60 تا 70 میلیارد میشد. حالا که پنج پروژه اجرایی شده، هزینهها به چه صورت است؟ باز هم همان 500 میلیارد شده؟
برای پروژههای سهراه راهآهن، هوانیروز، ولیعصر و ابوذر یک قرارداد 240 میلیاردی بستهشده. یعنی هر پروژه بهطور متوسط 60 میلیارد. میبینید که اگر اجرای پروژهها کم شده، رقم بالا نرفته. برای پروژه آزادی هم قرارداد جداگانهای بستهشده که هزینه توافق شده تقریباً 106 میلیارد تومان است.
این هزینهها برای اجرای کامل پروژه است؟ یعنی بیشتر نمیشود؟
خیر. کلاً همین رقمهاست. آن چیزی که از 500 میلیارد میماند هم برای سه پروژه دیگر است.
این تفاهمنامه و این اعداد و ارقام به تأیید شورا هم رسیده؟
بله. نمایندگان شورا آن را امضا کردند.
الان امضای نماینده شورا هم در این تفاهمنامه هست؟
توافق اولیهای که خود شورا با خاتم امضا کرده، امضای نماینده شورا هم هست. در اینجا ما قراردادی که بین خاتم و شهرداری بستهشده را داریم.
الان همه این پروژهها که اجرایی شدند، به تأیید شورا رسیدند؟
اگر تأیید شورا نباشد که ما نمیتوانیم کار را شروع کنیم.
پس شما میگویید تمام پروژهها به تأیید شورا رسیده؟
چهار پروژه 240 میلیاردی بله. آزادی هم با توافق اولیه شورا انجامشده. بدون تأیید شورا هیچ کاری را شروع نمیکنیم. میدان آزادی را هم فرستادیم شورا، توافق اولیه انجامشده و به ما برگرداند و ما در حال انجام دادن کارهایی که شورا خواسته هستیم و بهزودی تأییدیه را میگیریم.
پس چرا اعضای شورا میگویند قرارداد آزادی به تأییدشان نرسیده؟
بحث پلوس مانده بود که شورا باید نظر دهد. ضریب پلوس را منتظر ماندیم که شورا به ما اعلام کند که اعلام کرد و بر اساس آن ما در حال آماده کردن قرارداد هستیم.
به نظر شما ساخت یک پل با 60 میلیارد تومان گران نیست؟ تقاطعهای غیرهمسطحی که پیش از خاتم در کرمان ساخته شدند، چقدر هزینه داشتند؟
تکنیک پلسازی که از نظر منظر شهری در حال حاضر توسط خاتم در کرمان اجرا میشود، در هیچکدام از پروژههای پیشین نبوده. ببینید مثلاً پل چهارراه احمدی که از نظر ریالی اصلاً با پلهای فعلی قابلمقایسه نیست، آیا از منظر شهری، شما بهعنوان یک شهروند این پل را قبول دارید؟
الان که پل ولیعصر را هم خاتم روگذر ساخته و شبیه چهارراه احمدی میشود.
روگذر هست، اما تکنیکش خیلی فرق میکند.
برای من شهروند ظاهر مهم است که شبیه پل چهارراه احمدی نشود.
نه. تکنیک خیلی مهم است. پل فلزی و زمخت چهارراه احمدی را ببینید. سگمنتالی که ساخته میشود، حداقل پایه اینها 65 متر است. بالاترین پلی که در کرمان ساختهشده، فاصله نهایتاً 22 متر است.
خب هزینه ولیعصر نسبت به چهارراه احمدی چند برابر شده. به نظر شما تکنیک ساخت آنقدر ارزش دارد که هزینه چندین برابر شود؟
اصلاً این دو پل قابلمقایسه نیستند. اصلاً نمیشود آنها را با هم مقایسه کرد.
پس به اعتقاد شما این پلهایی که خاتم برای کرمان میسازد، گران نشده.
اصلاً گران نشده. به نفع شهر و شهرداری بود که به این سمت برویم. تکنیک جدیدی بهکاررفته که در آینده نزدیک بومیسازی میشود. در پلهای فعلی محل نصب و همهچیز کاملاً مشخصشده. در چهارراه احمدی نگاه کنید یک قسمتهایی خاکریز دارد اما انجامنشده و رفته. پل چهارراه فرهنگیان در هر طرف به طول 100 تا 150 متر خاکریز دارد. ولی این اتفاق که در مرکز شهر نمیتواند بیفتد. ما الان خاکریز داریم اما به طول 50 متر نهایتاً آن هم تا ارتفاع دو متر. میشد از همان ارتفاع صفر سگمنتال بگذاریم اما با توجه به تجربهای که در شهرهای دیگر مثل تهران بوده، اگر از همان اول سگمنتال میگذاشتیم، جای کارتنخوابها میشد به همین دلیل تا ارتفاع 2 متری مجبور هستیم خاکریز داشته باشیم. از 2 متر به بالا سگمنتال میگذاریم. الان پل شهید بادپا (سهراه راهآهن) هم به طول 50 متر تا ارتفاع 2 متر خاکریز داریم. اگر میخواستیم با همین ارتفاع در پل احمدی خاکریز اجرا کنیم، حداقل طولش 150 متر میشد. اما پل شهید بادپا دیگر نقطه کور ندارد و تمام فضاها باز است.
در شورای شهر برخی اعضا میگفتند که پیمانکاران بومی میتوانستند با نصف قیمت خاتم، برخی پروژهها را انجام دهند.
بله، ممکن است شما بهعنوان یک پیمانکار بگویید با 50 میلیارد پروژه آزادی را اجرا میکنید. موضوع این است که تکنیک شما برای شرایط شهر جوابگو نیست.
چرا پروژه ولیعصر زیرگذر نشد؟
ما بر اساس طرحهای بالادستی که گفتم طرحهای پیشنهادی را ارائه میکنیم. 17 پیشنهاد برای پروژه ولیعصر داشتیم. طرحهای پیشنهادی بر اساس طرحهای هندسی و ترافیکی ارائه میشود. وقتی طرحها را آماده کردیم، به کارگروه ترافیک میفرستیم. بعد نظرات آنها را اعمال میکنیم و دوباره به کارگروه میفرستیم. کارگروه ترافیک به شورای ترافیک استان میفرستد. شورای ترافیک نظرات خود را میدهد و آنجا مصوب میشود که روگذر باشد یا زیرگذر.
یعنی شورای ترافیک استان مصوب کرد که ولیعصر روگذر باشد؟
ببینید ممکن است از نظر آنها پروژه هم بتواند روگذر باشد و هم زیرگذر. ممکن است اصلاً طرح ما که روگذر بوده را قبول کنند که همینطور هم شد.
چرا شهرداری باید پیشنهاد روگذر دهد؟ با چه منطقی باید وسط شهر روگذر ساخته شود؟
ببینید الان طرح گنبد جبلیه که زیرگذر است، ایراداتی دارد. دسترسی بین دو طرف قطعشده.
خب الان ولیعصر که روگذر است هم راست گرد و چپ گرد ندارد.
نه. دسترسی به همهجا دارد. ترافیک غالب ما در ولیعصر شرق به غرب است. ما شمال به جنوب را روگذر کردیم. ترافیک روانتر میشود. دو گردش به چپ و راست وجود دارد. آنهایی که از شهید رجایی میخواهند به شریعتی وارد شوند به یک چراغ میخورند. ما اگر میتوانستیم ساختمان تربیتبدنی را تملک کنیم، با یک لوپ مشکل حل میشد.
الان کسانی که میخواهند از شریعتی به شهید رجایی بروند از کدام مسیر میروند؟
بدون هیچ چراغ قرمزی میتوانند وارد شوند.
از شهید رجایی به شریعتی چه؟
یک چراغ قرمزی گذاشته شده که اینها بتوانند گردش به چپ را انجام دهند.
خب وقتی از شهید رجایی به شریعتی بیایند، با خودروهایی که مسیر مستقیم را از شریعتی میآیند، برخورد پیش نمیآید؟
نه. از بغل شریعتی جا گذاشتیم که راحت رد شوند. از شرق به غرب شریعتی اصلاً برخوردی نداریم.
مدتزمان اجرای پروژهها در تفاهمنامه آمده؟
بله. 24 ماه.
برای همه پروژهها؟
بله.
فکر میکنید همه پروژهها سر زمان مقرر به پایان برسند؟ البته در مورد آزادی که استاندار بارها گفته تا 22 بهمن امسال به بهرهبرداری میرسد.
ما همه پیگیر هستیم که 22 بهمن تمام شود.
پس قطعی نیست.
ببینید 22 بهمن سه فاز افتتاح میشود. بلوار جمهوری، استقلال و رینگ دور میدان آزادی.
زیرگذر آزادی پس میماند؟
چون باید از بهمنیار بتنریزی سقف انجام شود که خیلی مشکل و سخت است. شاید تا 22 بهمن بتوانیم تمام کنیم.
درصد پیشرفت پروژهها چقدر است؟
درصدی که الان میگویم مربوط به روزهای اخیر نیست و فکر میکنم مربوط به چند ماه قبل باشد. دو رقم در اینجا مطرح است، درصد برنامهای و درصد واقعی پیشرفت فیزیکی. پل شهید بادپا (سهراه راهآهن) برنامهای 67.39، واقعی 33.57، شهید الله دادی (ابوذر) برنامهای 34.7، واقعی 35.87 درصد، شهدای خلبان (هوانیروز) که بدترینش است، باید 27 درصد پیشرفت میکرد که 9 درصد پیشرفت داشته، ولیعصر (باغ ملی) برنامهای 38 درصد بوده که 29 درصد پیشرفت داشته، آزادی 24 درصد برنامهای بوده که 34 درصد پیشرفت داشته. یعنی آزادی از برنامه جلو است. البته این میزان پیشرفت مربوط به چند ماه پیش است و الان آزادی بالای 50 درصد پیشرفت دارد.
تا الان چقدر هزینه شده؟ یعنی شهرداری چقدر به خاتم پرداخت کرده؟
فکر میکنم تا امروز ما نباید زیاد به خاتم بدهکار باشیم. اگر زمینهایی که قرار بود به خاتم واگذار شود، واگذارشده باشد، چندان بدهکار نیستیم. ما خیلی از کارکرد خاتم عقب نیستیم.
میشود گفت 50 درصد هزینهها پرداختشده؟
خیر. اما میتوانم بگویم خیلی عقب نیستیم.
در مورد پل سیدی هم خیلی جنجال شده و میگویند نباید هفت دهنه زده میشد و شهرداری در زمان آقای سیف الهی اشتباه کرده. حتی سخنگوی فعلی شورا میگفت که شهردار سابق هم اشتباه را قبول کرده.
در مورد طرح خود طراح میتواند توضیح دهد و قانع میشوید. ببینید لوپ های پل سیدی خاکریز نیست. وقتی لوپ خاکریز نباشد، عبور و مرور زیر پل قطع نمیشود. ما به دلیل بالا بودن تملکها، سه لوپ را بدون خاکریز انجام میدهیم. بهراحتی میتوانید از زیر پل رد شوید. طراح میگوید برای اینکه دسترسی وجود داشته باشد و طول موردنیاز، با دودهنه نمیشود. مشاور خیلی محکم پای طرحش ایستاده.
شما چه اعتقادی دارید؟
من میگویم میشد با دودهنه ساخت اما مشکلاتی به وجود میآمد.
پس شما با طرح اجرا شده برای پل سیدی موافقید.
بله.
پل امیرکبیر در چه وضعی است؟ قرار است روگذر باشد یا زیرگذر؟
روگذر است.
سخنگوی شورا میگفت شورا با روگذر مخالفت است.
اصلاً این طرح را خود شورا هم مصوب کرده که روگذر باشد. نامه هم به ما زدند. آقای جعفری هم نماینده شورا در بحث برآوردها بود.
مطالب مرتبط
سیزده سال پیش از فاجعهٔ انفجار نیروگاه اتمی، ژاپن فاضلاب آلوده به رادیواکتیو را به اقیانوس میریزد
نگرانیهای بهجا مانده از «فوکوشیما»
مراقب رهاسازی ماهی قرمز و سبزه عید باشیم
تعهد کاهش ۵۰ درصدی میزان آلودگی در پارس جنوبی تا شهریور ۱۴۰۳
هوای تهران در شرایط «قابل قبول»
رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تشکیل گارگروه مشترک ایران و ارمنستان مطرح کرد:
آلودگی رودخانه ارس به زودی برطرف میشود
رئیس سازمان محیط زیست خبر داد:
تشکیل ۳ کارگروه مشترک با ارمنستان برای آلودگی رود ارس
هوای تهران دوباره آلوده میشود
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به آلودگی رودخانه ارس
دادستانی به آلودگیهای محیطزیستی کشورهای همسایه ورود کند
توضیحات سازمان انرژی اتمی درباره آلودگی رادیواکتیو رودخانه ارس
مرتب پایش میکنیم، جای نگرانی نیست
تصمیمات محیط زیستی دولت برای تحقق هوای پاک:
آییننامه اجرایی اسقاط خودرو تصویب شد
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- 8 نمایندگی تعمیر پکیج ایران رادیاتور در تهران + اطلاعات تماس
- اسپیکر بلوتوثی ارزان و باکیفیت: کدام مدلها را بخریم
- کیفیت و زیبایی را با خدمات دندانپزشکی دکترتو کلینیک تجربه کنید
- علائم دندان آسیاب درآوردن کودکان چیست؟ 5 علائم + راه تسکین
- اجاق گازهای ﺧﺎﻧﮕﯽ بدون ترموکوپل توقیف و جمعآوری میشود
- معرفی تورهای خارجی ارزان
- آلبوم جدید مُجال ظرفیت جدی و جدیدی از موسیقی را فریاد میزند!
- آیا مشاوره حقوقی تلفنی کاربردی است؟
- برونشیت کودکان چیست و چه علائمی دارد؟
- برگزیدگان اجلاس توسعه نرمافزار ایران (۲۰۲۴) معرفی شدند بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید