گفت و گوی اختصاصی پیام ما با پروفسور عشقی، زمین شناس کرمانی دانشگاه آخن آلمان:
خطر نابودی در کمین غار بی نظیر ایوب کرمان
شهاب سنگ یک سنگ آسمانی است که به زمین افتاده است. در واقع همه اجرام در حال حرکت در فضا که به زمین می افتند، شهاب سنگ نامیده می شوند. دست کم هر سال 100 شهاب سنگ با زمین برخورد می کنند. بیشتر این شهاب سنگ ها بسیار ریزند. آنها به قدری کوچکند که مقاومت هوا می تواند سرعتشان را آنقدر آهسته کند که براثر اصطکاک با جو نسوزند و به آرامی به زمین بیفتند.
در 28 مرداد 1353 پدیده فرود شهاب سنگ در شهر تاریخی نراق واقع در 15 کیلومتری مسیر دلیجان به کاشان رخ داد که این واقعه در محل در سالن مدرسه خیر ساز حسین معصومی این شهر اتفاق افتاد و سوراخی به قطر 30 سانتی متر در سقف آن ایجاد کرد. این محل در نوروز سال 95 به نخستین موزه شهاب سنگ ایران تبدیل و افتتاح گردید.
در بررسی میکروسکوپی شهاب سنگ نراق ، این جرم آسمانی، سنگی بلورین و یکنواخت است که در آن کانی های فلزی از ترکیبات نیکل و آهن به صورت لکه های سیاه و بدون شکل هندسی ایجاد شده است.
بر اساس اطلاعات موجود شهاب سنگ نراق از جنس سیلیس است و میلیون ها سال پیش از سنگ مادر جدا شده و پس از سرگردانی درشهر نراق فرود آمده است.
پرفسور عشقی اولین محقق شهاب سنگ نراق بیان داشت: شهاب سنگ نراق ازنوع کندریتی، به وزن سه کیلو و 200 گرم بوده وشواهد نشان می داد که از جهت شمال شرق سقوط کرده است.
نتایج تحقیقات صورت گرفته در خصوص سنگ نراق در مجلات معتبر از جمله ناسا و اخبار شهاب سنگ ها به اسم شهاب سنگ آسمانی نراق توسط محققان کشورهای بلژیک، آلمان، پرتغال و آمریکا چاپ و منتشر شده است.
به بهانه افتتاح فاز دوم این مجموعه، و همچنین بررسی آخرین وضعیت کتاب ژئو کرمان، هفته گذشته میزبان پروفسور ایرج عشقی، زمین شناسی و آتش فشان شناس کرمانی مقیم آلمان بودیم و گفت و گویی را با وی انجام دادیم که با هم می‌خوانیم.
وی که متولد سال 1318 بردسیر کرمان است و مدرک دکترای خود را در دانشگاه آخن آلمان اخذ کرده در معرفی کتاب ژئو کرمان می گوید: استان کرمان از نظر وضعیت زمین شناسی در ایران تک است و در 4 گوشه استان کرمان از دهج تا بیابان لوت و گندم بریان ومعادن و آتش فشان های متعدد و حفره های فرسایشی و غیره وجود دارد و به همین دلیل است که کرمان از لحاظ زمین شناسی و وجود دوران های متفاوت آن منحصر بفرد است. این کتاب که ماحصل تحقیقات و تلاش های 2 ساله اینجانب در زمینه بررسی تمام آثار زمین شناسی و ژئوفیزیک استان است و چندین ماه است که آماده چاپ ونشر است که متاسفانه تا کنون به دلیل مشکلات مادی این امر محقق نشده ولی با تلاش ها و همت مهندس جهانشاهی، معاون گردشگری میراث این مشکل در حال برطرف شدن است و امیدواریم در آینده ای نزدیک شاهد چاپ و انتشار این کتاب باشیم، کتابی که برای اولین بار در ایران خاص استان کرمان تدوین شده و می تواند کمک خوبی برای محققان و دانشجویان و علاقمندان علم زمین شناسی باشد.
وی درتوضیح مقاله ای که درباب کرمان منتشرکرده می گوید: چند سال پیش مقاله بین اللملی را درباره کرمان به نام حفره های فرسایشی در سنگ های آتشفشانی مختلف که این حفره ها یکی در سنگ های گندم بریان است و یکی در اطراف هجدک، دیگری در غار ایوب در نزدیکی دهج از توابع شهربابک که دارای حفره های فرسایشی به نام تافونی است، جالب است بدانید برای شناخت انواع تافونی ها باید به نقاط مختلف دنیا سفر کرد اما در غار ایوب انواع تمامی این تافونی ها را می توان یافت کرد که در واقعی بی نظیر و بی همتاست که می توان در آموزش از آن بهترین استفاده را کرد، اما متاسفانه مسئولین دهج در زمینه نگهداری از این منابع کوتاهی می کنند و این منطقه ناب زمین شناسی و طبیعی تبدیل به زباله دان و محلی برای یادگاری نویسی مردم شده که جای نگرانی دارد.
پروفسورعشقی درباره شهاب سنگ ها و بخصوص شهاب سنگ باارزش نراق، می گوید: در سال 1953 از طرف دانشگاه تهران به من ماموریتی محول شد برای سفر به زنجان و بررسی و تایید شهاب سنگ نراق، ابتدا شهاب سنگ را به دلایل امنیتی به من تحویل ندادند اما با نامه نگاری ها ومجوز دولتی سرانجام آن را به تهران منتقل کردیم وپس از مطالعه و تحقیق بر روی آن در دانشگاه ژئوفیزیک تهران، مشخص شد این شهاب سنگ از نوع کندریتی( سنگی) است.
وی ادامه داد: شهاب سنگ ها سه نوع سنگی(ارولیت‌ها و کندریت‌ها)، آهنی(سیدریت‌ها) و سنگی فلزی (سیدرولیت‌ها)هستند و آهنی ها از همه باارزش تر و سنگی ها کم ارزش ترین هستند. در ایران تاکنون نزدیک به 56 شهاب سنگ معتبرفرودآمده که 45 آنها در لوت استان کرمان ثبت شده اند ولی چون فرسایش یافته اند از نظر علمی زیاد باارزش نیستند. اکثر شهاب سنگ های ایران از نوع سنگی است و تنها شهاب سنگ اطراف ورامین که درسال 1259 و در زمان ناصرالدین شاه به زمین برخورد کرده، سنگی آهنی و یک شهاب سنگ 40 گرمی در سروستان فارس که سنگی است، تنها شهاب سنگ های باارزش و معتبر و شناسایی شده در ایران محسوب می شوند که از جنس سنگی آهنی و آهنی هستند. شهاب سنگ ورامین از جمله هفت شهاب سنگ مزوسیدریتی جهان است که در هنگام سقوط توسط مردم و چوپانان رصد شده است و هم اکنون در تالار کاخ گلستان نگهداری می شود.
اولین شهاب سنگ شناس ایران اضافه کرد: متاسفانه اکثر مردم تصور می کنند که سنگ های آسمانی و شهاب سنگ ها، مالکیت شخصی دارد و باارزش هستند اما باید عرض کنم همه آنها اولا شهاب سنگ نیستند و دوما شاید ارزش چندانی نداشته باشد و سوما این ادعای مالکیت شخصی صحیح نیست چرا که باید آنها را در اختیار مراکز علمی و تحقیقاتی قرار دهند تا در جهت کار و علم از آن استفاده شود. شهاب سنگ های مریخی که با ابعاد کوچک در حد چند میلی گرم کشف می شود با ارزش و قیمتی و بسیار نایاب هستند و گرنه شهاب سنگ های سنگی ارزش و قیمت زیادی ندارند.