گزارش «پیام ما» از وضعیت ایمنی کار
بگذارید ایمنی سرتان کلاه بگذارد
تلفن که زنگ خورد انگار همه‌ی مردم دنیا توی گوش مریم فریاد زدند، که اتفاقی بدی افتاده است. از پشت خط، مردی آدرس بیمارستان را برایش گفت و از او خواست که دفترچه بیمه ی شوهرش را باخود بیاورد. وقتی از پشت تلفن شنید که انگشت های همسرش بین دستگاه گیر کرده و از کارخانه به بیمارستان منتقل شده است، نگاهش به دیوار خیره ماند. حوادث حین کار واقعیت دردآوری است که بسیاری از کارگران را در مشاغل مختلف درگیر خود کرده است و دلایل زیادی را در بر می‌گیرد. و امکان دارد کارگر آسیب دیده و خانواده ی وی گاهی سال ها و شاید تا پایان عمر دچار عوارض مالی و جانی آن شوند.
استانداردسازی
به گزارش «خبرنگاران جوان» علی ربیعی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با انتقاد از بالا بودن آمار حوادث کار می گوید: «برای کاهش حوادث ناشی از کار و ایجاد امنیت روحی، روانی و جسمی در نیروی کار باید استانداردسازی و برنامه ریزی لازم صورت گیرد.امنیت شغلی در کارهای سخت و زیان آور باید افزایش یابد. بی تردید نقش آموزش و اطلاع رسانی در پیشگیری از وقوع سوانح و حوادث کار موثر و غیرقابل انکار است، آموزش مستمر و توجه به نکات ایمنی، تامین تجهیزات حفاظتی و امنیتی در محیط کار، افزایش بازرسی ها و نظارت مستمر، رعایت قوانین و مقررات کاربردی، همه از عوامل پیشگیری از حوادث ناشی از کار به شمار می روند.»
بیماری های شغلی
سیدحسن هفده تن؛ معاون روابط کار وزارت کار در این رابطه به «فارس» گفت: «سالانه بیش از یک هزار و ۴۰۰ تن در کشور بر اثر حوادث فیزیکی ناشی از کار جان خود را از دست می دهند. شش برابر این رقم نیز آمار مرگ های ناشی از بیماری های شغلی است که گریبان نیروی کار را گرفته است. ۴۳/۸ درصد موارد مرگ و میر ناشی از حوادث کار در بخش صنعت ساختمان اتفاق می افتد.»
مهدی شاهمرادی کارشناس ارشد امور بیمه شدگان تامین اجتماعی کرمان در این رابطه به «پیام ما» گفت: «دلایل متعددی برای حوادث حین کار وجود دارد که تعدادی از آنها به شرح زیر است:
الف.عدم تطابق شغل مرجوعه با توانایی کارگر
ب. عدم دقت در انجام وظایف محوله
ج. عدم آموزش
د.عدم نظارت کارفرما در حین انجام کار
ه. عدم آشنایی کارگران با قوانین کار و ضوابط اجرایی آن
م. عدم استفاده از وسایل حفاظتی وایمنی
ل. عوامل محیطی، فیزیکی و روحی و روانی و….
خود مراقبتی
آموزش در پیشگیری نقش موثری دارد. با آموزش موثر و درست بسیاری از کارگران می آموزند تا از خود در مقابل خطرات احتمالی که در بسیاری موارد فقط برای شغل خاصی است که به آن اشتغال دارند از خود مراقبت کنند. خود مراقبتی در هر جامعه ای یکی از راه های سلامتی است. ایمنی شرایط کار هم در کاهش حوادث نقش به سزایی دارد. پنجاه و پنج درصد حوادث اتفاق افتاده در محیط کار به علت نبود وسایل ایمنی و یا عدم استفاده از آن می باشد. نبود وسایل ایمنی بیشتر مربوط به کوتاهی کارفرما و عدم استفاده از آن به دلیل نداشتن دانش لازم در این زمینه است.»
محمد حسن زاده،معاون فنی و درآمد سازمان تامین اجتماعی در این باره گفت:«بخشی از افراد و کارگرانی که در حین کار دچار حادثه می شوند جز مستمری بگیران تامین اجتماعی هستند و از کارافتاده به شمار می روند؛ اما کم نیستند کارگرانی که بدون پوشش بیمه ای، در محیط کار دچار حادثه می شوند. کارگرانی که اکثریت قریب به اتفاق آنها نان آور خانواده هستند و به تبع آسیب دیدگی و از کارافتادگی آن ها خانواده را به سمت فقر و شاید فقر هر چه بیشتر سوق دهد.»
شرایط کار معیوب
شاهمرادی در این رابطه افزود: «بسیاری از کارگران آسیب دیده حتی برای گرفتن غرامت از بیمه ی تامین اجتماعی اقدام نمی کنند؛ که می تواند دلیل آن ترس از اخراج باشد و این هم نشانه ای از شرایط کار معیوب است. در صورت بیمه بودن، سازمان تامین اجتماعی در صورت بروز حوادث ناشی از کار، تمامی مزایای قانونی شامل غرامت دستمزد، از کار افتادگی و استفاده از وسایل کمک پزشکی هزینه ی درمان رایگان در هنگام وقوع حادثه و کفن و دفن و … را تحت پوشش قرار می دهد. درصورتی که کارگر تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی باشد و دچار حادثه ناشی از کار شود دیگر نیازی به بیمه های خصوصی ندارد؛ لیکن کارفرما می تواند بیمه خصوصی داشته باشد تا در صورت مقصر بودن و پرداخت هزینه های ایجاد شده به نسبت درصد تقصیر؛ به عنوان مثال بیمه مسولیت بشود.»
بیمه ی مسئولیت
او تاکید کرد: «در صورت وقوع حوادث حین کار، سازمان تامین اجتماعی خدمات درمانی و بیمه ای را به افراد حادثه دیده ارایه می نماید . در صورتی که کارفرما در بروز حادثه مقصر باشد به میزان درصد تقصیر باید هزینه های سازمان در ارایه ی خدمات که به بیمه شده پرداخت می گردد را بپردازد. چنانچه کارفرما تحت پوشش بیمه‌ی مسئولیت باشد می تواند این هزینه را جبران نماید. در ضمن اداره‌ی تعاون کار و رفاه اجتماعی اختلاف بین کارگر و کارفرما را حل و فصل می نماید و در صورت قصور طرفین در حوادث، بازرس آن اداره تعیین کننده مقصر و درصد تقصیر خواهد بود. گزارش حادثه ظرف مدت ۳ روز اداری باید توسط کارفرما و یا نماینده وی به سازمان و ادارات کار گزارش گردد.»
کلاه ایمنی
مهران کارگر ساختمانی ۲۲ ساله ای است که در حین کار دچار حادثه شده است. او در حالی که مشغول رنگ کردن اتاقک آسانسور بود پرت می شود، دو طبقه سقوط می کند و به شدت آسیب می بیند. او بعد از سه عمل جراحی هنوز نمی تواند راه برود. او می گوید: «پیمانکار شوهر عمه ام است. نمی توانم از او شکایت کنم. او حتی برای کارگرانش کلاه ایمنی نخریده است .روز حادثه من مهار ایمنی نداشتم. پایم از روی فلز سر خورد. من همیشه این کار را می کردم. ساختمان چندمی بود که اتاقک را رنگ می زدم. نمی دانم چه شد. پاهایم به شدت آسیب دیده اند. چند پلاتین کار گذاشته شد. پزشکان می گویند احتمال این که نتوانم دیگر راه بروم هم وجود دارد. من چون بیمه نبودم حتی غرامت هم نگرفته ام و همه ی هزینه های درمان را هم خانواده ام پرداخته اند. اصلا نمی توانم به آینده فکر کنم زیرا نمی دانم سلامتی ام را به دست می آورم یا نه! »
خصوصی سازی های غیراصولی
شیخ اسدی کارشناس روابط عمومی فنی و حرفه ای کرمان و یکی از مدرسین سازمان فنی و حرفه ای در این باره به «پیام ما» گفت:« دلیل آمار بالای حوادث کار اولا خصوصی سازی های غیر اصولی در معادن و کم توجهی به موضوع مهم ایمنی و بهداشت در صنایع و کارخانجات و به ویژه معادنی مانند زغال سنگ است که تلفات زیادی را در استان به همراه داشته است. از سوی دیگر عدم توجه به حفظ سلامتی جسمی و روانی کارگران و هزینه کردن در این زمینه باعث افزایش راندمان کاری هم خواهد شد؛ ولی عدم آینده نگری و توقع کسب سود سریع، هم سبب افزایش حوادث کار و هم افزایش بیماری ها و نهایتا از کارافتادگی کارگران می شود.اولا این برخلاف ماده ۸۵ قانون کار در زمینه ی لزوم حفظ سلامت کارگران است،ثانیا کم توجهی به ارتقای مهارت های خود مراقبتی کارگران و آموزش قبل و حین کار در زمینه ایمنی و بهداشت و نیز عدم اختصاص ملزومات ایمنی نیز نقش موثری در حوادث کار دارند.
وظایف کارفرما
ایمنی محیط کار به صورت شناسایی عوامل مختلف شیمیایی، فیزیکی، ارگونومی و… زیان آور در محیط کار از وظایف کارفرما است و بایستی پس از شناسایی در زمینه‌ی رفع این عوامل خطرآفرین اقدام شود. اگر چه این عوامل کاملا رفع نخواهند شد ؛ ولی کاهش این خطرات در افزایش درصد سلامت کارگران و ارتقای بهره‌وری هم موثر خواهد بود. آخرین مرحله‌ی ایمنی تهیه ی لوازم و ملزومات کاری مانند دستکش، کلاه، کفش، کارف گوشی، عینک مخصوص و… است.»
او با تاکید بر آموزش برای کاهش حوادث ناشی از کار گفت:«سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور نیز در راستای وظیفه ی خود به عنوان تنها متولی آموزش های مهارتی کوتاه مدت غیر رسمی طبق قانون در گروه خدمات و شاخه ی بهداشت و ایمنی استانداردهای مهارتی زیر را در اختیار واحدهای صنعتی و معدنی مختلف قرار می دهد:
آتش نشان صنعتی – ارزیاب ریسک ایمنی و بهداشت شغلی – ارزیابی سوانح و کنترل صحنه – ارگونومی- اطفاء حریق – اطفاء حریق مقدماتی- اقدامات اولیه در حوادث و حریق- امداد و کمک های اولیه – امدادگر حوادث- ایمنی انبار- ایمنی برق- ایمنی جوشکاری- ایمنی و بهداشت صنعتی – ایمنی کارگاه – بازرسی و کنترل ایمنی و بهداشتی در محیط کار- بهداشت و ایمنی در صنایع.»
بررسی عوامل و توجه ویژه به ناایمنی کار و محیط کاری موردی بسیار مهم است. قطعا وقتی محیط کار حداکثر ایمنی را داشته باشد و یا کارگر، دانش خود مراقبتی را داشته باشد بازده کاری و احساس مثبت به کار افزایش خواهد یافت و میان همه ی کم محبتی هایی که به این قشر می شود با افزایش ایمنی می توان کمترین تسکین را برای دردهای بی شمار کارگر باشد.