پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | ساخت‌وساز آشکار در حریم رودخانه‌ها

رئیس سازمان مدیریت بحران انتقاد کرد

ساخت‌وساز آشکار در حریم رودخانه‌ها

حدود پنج هزار کیلومتر از رود‌های کشور از شهرها و روستا‌ها می‌گذرند و ۷۰ درصد ساخت‌وسازها در حریم رودخانه‌ها تخریب‌شده از سیل است





ساخت‌وساز آشکار در حریم رودخانه‌ها

۲۹ آبان ۱۴۰۲، ۲۲:۱۵

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور اعداد قابل‌توجهی از میزان دخل‌وتصرف در حریم رودخانه‌های کشور اعلام کرده است. براساس گفتهٔ او نه‌تنها همه‌جا ردپای ساخت‌وساز در حریم رودخانه‌هایی که از شهرها و روستاها عبور می‌کنند، وجود دارد بلکه در این مسیر که مجموعاً به‌طول پنج هزار کیلومتر می‌رسد، 70 درصد تخریب‌های سیل نیز اتفاق می‌افتد. حالا «محمدحسن نامی» می‌گوید اگرچه همهٔ دستگاه‌های مرتبط باید تلاش کنند تا این آشفتگی را رفع کنند، اما سامانهٔ پایش رودخانه‌ها نیز به ۵۲ لایهٔ دیگر مجهز می‌شود تا با پیش‌بینی بهتر میزان خسارت را پایین آورد.

رئیس سازمان مدیریت بحران کشور اعلام کرده است چهار هزار و ۸۱۰ کیلومتر از رودخانهٔ داخلی از مناطق مسکونی شهری و روستایی عبور می‌کند. بنابراین، با هدف مدیریت سیلاب باید هرچه سریع‌تر سامانهٔ هوشمند رودخانه‌ها در کشور فعال شود.

«محمدحسن نامی» که در کارگاه آموزشی منطقه‌ای «پیاده‌سازی مدیریت جامع سیل (IFM)؛ درس‌آموخته‌ها و چالش‌ها» صحبت می‌کرد، با تأکید بر اینکه سازمان مدیریت بحران کشور، مجموعه‌ٔ همهٔ نهادها و وزارتخانه‌های کشور را در بر می‌گیرد اعلام کرد که  قرار است ۵۲ لایه روی سامانهٔ هوشمند قرار گیرد تا قبل از به‌وجود آمدن بحران، سامانه شبیه‌سازی کند و هشدار دهد تا مکان‌های آسیب‌پذیر مشخص شود: «با توجه به آغاز این زنجیره از هواشناسی و اینکه در سال‌های اخیر نیز اطلاعیه‌هایی مناسبی به این سازمان داده شده است، اما نیاز به رادارهای بهتر و ماهواره‌های هواشناسی داریم که موقعیت بارش‌ها را نیز به ما اطلاع دهد. از میان این ۵۲ لایه، یک لایه مربوط به وزارت نیرو است، به این معنی که همهٔ رودخانه‌ها همراه با عرض بستر و عرض حرایم را در این سامانه قرار دهد؛ چراکه امروزه هرجا سیل رخ می‌دهد، مشاهده می‌کنیم که بستر رودخانه‌ها اشغال شده است. مانند سیل آستارا که ۱۴ مغازه داخل بستر بودند.»

 

طبق توضیح نامی، اکنون بستر و حریم بسیاری از رودخانه‌های کشور تصرف شده که این خطرساز است. به‌خصوص در شمال تهران و ارتفاعات البرز با آن شیب تندی که دارد، بسیاری از رودخانه‌ها تبدیل به جاده و خیابان شده و بستر و حریم آن اشغال شده است که درصورت بروز سیلاب، آسیب‌های جدی خواهیم داشت: «اکنون جهان با ۳۴ چالش بسیار مهم مواجه است، از این میان بیابان‌زایی، تغییراقلیم و کمبود آب شیرین سه چالش مهم پیش روی جوامع انسانی است. سیلاب، زلزله، آتش‌سوزی، فرونشست، رانش، زمین لغزش، خشکسالی، سرمازدگی، موج سرما، موج گرما، ریزگرد و غیره مهمترین چالش‌ها و مخاطرات طبیعی کشور ما هستند. از این میان، بیش از همه کشور ما با سیلاب و زلزله روبه‌روست که در گذشته آسیب زیادی به کشور ما وارد کرده و شاید در آینده نیز با آن درگیر باشیم.»

 

در کشور ۱۴۴ هزار و ۶۱۰ کیلومتر رودخانه وجود دارد و این میزان به‌جز دو هزار و ۴۵ کیلومتر رودخانهٔ مرزی مانند رودخانهٔ اروند در مرز مشترک با عراق، هریرود در مرکز مشترک ایران و افغانستان یا رودخانهٔ ارس در مرز ایران و ارمنستان است. نامی نیز تأکید می‌کند که یکی از مشکلات حوزهٔ رودخانه‌ها، وجود نخاله‌هاست که هنوز هم به‌طور کامل برطرف نشده است: «ما به عراق نیز دربارهٔ وجود نخاله در سطح رودخانه‌ها نامه نوشته‌ایم. در داخل کشور نیز طی شش‌ماههٔ گذشته بسیاری از نخاله‌ها را جمع‌آوری کرده‌ایم و به شهرداران، دهیاران و رؤسای ادارات کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای اعلام کرده‌ایم که بعدازاین، درخصوص وجود نخاله در بستر رودخانه‌ها باید پاسخگو باشند. باید اقداماتی انجام دهیم که بتوانیم آب را نگه داشته و به سفره‌های آب زیرزمینی منتقل کنیم و همچنین خاک را حفظ کرده و فضای سبز را توسعه دهیم. در دوران جنگ سرد عنوان می‌شد که قلمروهای ژئوپلیتیکی براساس قدرت نظامی شکل می‌گیرد، اما پس از جنگ سرد این قلمروها براساس قدرت اقتصادی شکل می‌گرفت، اما در دوران پساکرونا این قلمروها براساس حفظ و نگهداری فضای سبز و توسعهٔ آن شکل می‌گیرد. همچنین آبخیزداری در بالادست، آبخوان‌داری در بخش میانی و در زیرمجموعهٔ آبخوان‌داری بخش سیلاب، با زدن چاه‌نیمه‌ها برای انتقال آب بیشتر به سفره‌های آب زیرزمینی و علاوه‌براین با احداث سدهای زیرزمینی که یک‌دهه از آغاز آن می‌گذرد، از دیگر اقدامات ضروری است.»

 

او سدهای زیرزمینی را نیز به‌عنوان یکی از راهکارهای مهار رواناب‌ها عنوان کرد و گفت: «این سدها بیشتر در مناطق خشک و نیمه‌خشک احداث می‌شود که هم در انتقال آب بیشتر به سفره‌های آب زیرزمینی کمک کرده و هم از تبخیر آب جلوگیری می‌کند. در سه استان شمالی و به‌خصوص مازندران نیاز به احداث ۸۰۰ سد مشبک سرشبکه‌ای داریم. باید بدانیم که نخستین نیاز یک رودخانهٔ مطلوب «بریدبندی» است. «برید» موجب می‌شود که رودخانه عمیق نشود و پل‌ها نیز حفظ شود. همچنین موجب اصلاح مسیر رودخانه می‌شود. در میان این ۱۴۴ هزار و ۶۱۰ کیلومتر رودخانه بین ۲۱ تا حدود ۲۴ درصد آب از مسیر رودخانه عبور می‌کند و در بقیهٔ موارد، آب یا به‌سمت چپ می‌زند یا به‌سمت راست رودخانه؛ درحالی‌که اگر رودخانه بریدبندی و ساحل‌سازی شود، جلوی تخریب زیاد آن را می‌گیرد. این‌ها همه مواردی است که باید به‌شکل جدی در دستورکار وزارتخانه‌های مرتبط قرار بگیرد.»

طبق  آمار وزارت کشور ۷۰ درصد ساخت‌وسازهای تخریب‌شده در سیل در حریم رودخانه‌ها است.  

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *