«محمود مهرمحمدی»، استاد دانشگاه و رئیس اسبق دانشگاه فرهنگیان در این نشست بحران آموزش‌وپرورش را فراتر از بحران کیفیت دانست و گفت: «آموزش‌وپرورش با بحران‌هایی از قبیل بحران عدالت و مشروعیت نیز مواجه است. اگر کیفیت را درمان کنیم، شاید به یک معنا اتفاق معجزه‌آسا بیفتد و بحران‌های دیگر هم به‌تبع آن درمان ‌شود. چون عدالت با کیفیت پیوستگی مفهومی دارد، به‌طوری که اگر فرصت‌های یادگیری کیفی به‌طور یکسان، عمیق، پایدار و معنادار برای آحاد دانش‌آموزان صرف‌نظر از سایر مختصات اجتماعی و اقتصادی تدارک دیده شود، مسئله‌ٔ عدالت دیگر پیش روی ما نخواهد بود.»

 

اختلال در آموزش‌وپرورش در مقیاس ملی 

این استاد دانشگاه، آموزش‌وپرورش را در مقیاس ملی دچار اختلال دانست و افزود: «در صحبت از بحران کیفیت باید تمام جلوه‌های پیدا و ناپیدا را مد نظر قرار داد.»

مهرمحمدی ریشهٔ اصلی رانت‌خواری، بازماندگی از تحصیل، تمایل به مهاجرت، ضعف اعتماد به‌نفس، ناتوانی در شناسایی و حل مسئله در سطح فردی و اجتماعی، ناتاب‌آوری و ناسازگاری، کاهش حبّ وطن، کمبود خلاقیت کارآفرینانه و احساس غرور فرهنگی و تمدنی و ناتوانی ترجیح منافع جمعی بر منافع فردی را ناشی از فقر کیفیت آموزش‌وپرورش برشمرد و افزود: «باید شاخص‌های دیگری را در ارتباط با کمال معنوی و اجتماعی مد نظر قرار داد.» 

 

او با بیان اینکه صدای کیفیت‌خواهی و عدالت‌خواهی صدای بلندی است، تأکید کرد: «تا زمانی که مطالبه‌گران ارتقای کیفیت و تحول در آموزش‌وپرورش آمادگی گذشتن از باورها، رویه‌ها و سیاست‌های شکست‌خورده را نداشته باشند، طرحی نو درنمی‌افتد.»

 

چهار پیش‌نیاز طرح ملی‌کردن مدارس

مهرمحمدی چهار معیار را به‌عنوان پیش‌نیاز طرح ملی‌کردن مدارس مطرح کرد و گفت: «یک طرح درجه یک باید همه‌جانبه‌نگر، فراگیر و سیستمی باشد و نیز آثار باثبات، مداوم و مستمر داشته باشد؛ همچنین باید در برابر تعلیق مقاوم و دارای فوریت باشد و محقق شدن آن مشروط بر تحقق پیش‌نیازهای دیگر نباشد. معیار چهارم برای یک ایده، مقیاس‌پذیری آن در اجراست به این معنا که نباید یک ایده، ادعای رخداد یک دگرگونی عظیم در زمانی کوتاه داشته باشد بلکه باید به‌طور تدریجی و در بازهٔ زمانی قابل قبولی به‌طور مرحله به مرحله فراگیر شود.»

 

نگاه حاکمیتی موجود آموزش‌وپرورش ایراد دارد

رئیس اسبق دانشگاه فرهنگیان دربارهٔ نگاه حاکم در نظام آموزش‌وپرورش اضافه کرد: «نگاه حاکمیتی موجود به آموزش‌وپرورش ایراد دارد چرا که آموزش‌وپرورش را در دست صاحبان قدرت محدود کرده است. حال اینکه به‌جای نگاه حاکمیتی موجود باید به سمت نگاه حاکمیتیِ باز حرکت کرد.»

او در توضیح این مطلب گفت: «ما می‌توانیم تفسیر خود را از حاکمیت تغییر دهیم و وظایف حاکمیتی و غیرحاکمیتی را از هم تفکیک کنیم؛ چراکه آموزش‌وپرورش نیاز به یک نگاه حاکمیتی جدید دارد که از دل آن مدارس ملی به‌وجود می‌آید.»

این استاد دانشگاه افزود: «این منشور باید به‌گونه‌ای تدوین شود که دروس الزامی و استانداردهای حداقلی ملی برای یادگیری را معرفی کند تا مدارس متنوع به‌وجود بیاید مدارسی که پردازشی متنوع از استانداردها ارائه می‌دهند؛ در این‌گونه مدارس والدین با توجه به استعدادهای فرزندان خود انتخاب کنند.»

 

ارتقای کیفیت آموزش، یک نسخهٔ واحد ندارد

او ادامه داد: «ارتقای کیفیت یک نسخهٔ واحد ندارد و منظور ما یک ‌مدرسهٔ تراز یا ایده‌آل نیست، بلکه منظور مدارسی هستند که میزبان جلوه‌های مختلف، طبایع و علایق مختلف باشند و کیفیت تعلیم و تربیت باید بتواند رضایت مخاطبان متنوع را به‌طور رسمی تأمین کند.»

مهرمحمدی با انتقاد از اینکه ما مدارس دولتیِ برند‌ نداریم و عموم مدارس دولتی ذیل یک ایده و برنامه و بدون تمایز و تشخص هستند، افزود: «در ایدهٔ مدرسه ملی، کیفیت معانی متعددی پیدا می‌کند و معانی خاص گروه مخاطب هستند، لاجرم خلاقیت، نوآوری و بهسازی هیچ‌گاه در فرآیند مدرسه از صحنه حذف نمی‌شود، چون یک گروه مخاطب این مدرسه را انتخاب کرده‌اند.»

 

او هشدار داد که غفلت از این موضوع، حیات مدرسه را با خطر مواجه می‌سازد: «مدرسه هیچ‌گاه از فضای رقابتی غفلت نمی‌کند و در این صورت رقابت مدرسه پدیده‌ای تازه خواهد بود. قائل‌شدن حق انتخاب برای والدین و شخصیت‌یابی مدارس و تمایز قائل‌شدن بین آنها باعث ایجاد فضای رقابتی سازنده بین مدارس خواهد شد چرا که در این فضا خلاقیت نوآوری بهسازی و تأمین رضایت مهم است.»

او با اشاره به اینکه امروزه مدارس فاقد عاملیت و فاعلیت هستند، گفت: «با ایجاد مدارس ملی در اکوسیستم مذکور، مدرسه سوژه می‌شود و عاملیت می‌یابد. در نتیجه در این اکوسیستم والدین هم از تسلیم و تبعیت فاصله می‌گیرند و خود سوژه می‌شوند و آگاهی خود را ارتقاء می‌دهند.»