پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | اینجا کسی نگران خانه‌ها نیست

تخریب یک خانه تاریخی دیگر در بهبهان نگرانی فعالان میراث‌فرهنگی این شهر را بیشتر کرده است

اینجا کسی نگران خانه‌ها نیست

مجتبی گهستونی، خبرنگار و فعال میراث‌فرهنگی : بهبهان ۱۳۵ اثر ثبت ملی داردکه فقط ۱۲ خانه در آن به ثبت ملی رسیده‌اند





۸ خرداد ۱۴۰۰، ۲۲:۰۶

یک خانه تاریخی دیگر در بهبهان تخریب شده. ویرانی گسترده است و تنها تلی از خاک و گچ بر زمین باقی مانده. خانه در بافت تاریخی بهبهان و روبه‌روی مسجد گودچهک قرار داشته و این در حالی است که هنوز جزئیاتی از سن این خانه تخریب شده و چرایی آن منتشر نشده است.

تخریب بافت و خانه‌های تاریخی بهبهان هرچند پیشینه‌ای طولانی دارد اما مجتبی گهستونی؛ فعال حوزه میراث‌فرهنگی خوزستان به «پیام ما» می‌گوید یکی از دلایل اصلی این اتفاق این است که شهرداری‌ها توجهی به استعلام از میراث‌فرهنگی ندارند. ده اثر را تخریب میکنند و برای یکی استعلام می‌گیرند «این در حالی است که ضوابط حفاظت از بافت تاریخی به سازمان شهرداری داده شده و بندهای قانونی وجود دارد که مشخص است اما هیچکدام رعایت نمی‌شود. چرا که همواره یک بخشی از بدنه شهرداری در این خصوص مقاومت میکند. اما اگر استعلام انجام بگیرند و میراث هم به وظایف خودش عمل کند شاهد چنین مواردی نخواهیم بود.»
او می‌گوید هنوز مشخص نیست خانه فعلی در دسته خانه‌های ثبتی قرار دارد یا خیر اما می‌دانیم تخریب گسترده بافت تاریخی و بی‌توجهی به خانه‌های تاریخی سال‌هاست گریبانگیر بهبهان بوده است. آن هم شهری با خانه‌های باارزش فراوان «تلاش‌ فعالان و فرهنگ‌سازی باعث شده مردم در سال‌های اخیر انگیزه و علاقه برای احیا و بازسازی خانه‌های تاریخی پیدا کنند و همین نقطه قوت خوبی می‌تواند باشد اما متاسفانه طرح‌های توسعه شهری و از بین بافت قدیمی انگیزه و علاقه را تحت شعاع قرار داده است.»
به گفته او این شهر ۱۳۵ اثر ثبت ملی دارد که فقط ۱۲ خانه در آن به ثبت ملی رسیده‌اند و باقی آثار ثبت شده شامل محوطه باستانی است و این خیلی برای بهبان رقم محدودی است «توجه به خانه‌ها و بافت فرهنگی و تاریخی نقش چندانی در این شهر ندارند و آنچه بیش از همه مورد توجه است توجه به محوطه‌های باستانی است.» هرچند این محوطه‌ها هم با بی‌مهری‌هایی روبه‌رو هستند اما در نهایت توجه به آنها بسیار بیشتر از خانه‌ها بوده و همین هم عاملی است که نگرانی فعالان میراث‌فرهنگی در حوزه شهری را بیشتر کرده است. گهستونی می‌گوید تعداد خانه‌های ثبت شده این شهر میتواند بالای ۲۰۰ خانه باشد اما آنچه شاهدش هستیم تنها ۱۲ خانه ثبت شده است.
تخریب‌هایی به عمر یک دهه
سال ۹۰ بود که ساخت خیابان آیت‌الله وحید بهبهانی کلید خورد. خیابانی که باعث تخریب بخش عمده‌ای از میراث‌فرهنگی منطقه و خانه‌های تاریخی‌اش شد. این خیابان از «گود بقال» شروع و از محله «شیوه کشی» رد می‌شد، راسته قدیمی ارده و شیره‌فروش‌ها را می‌گذراند و به خیابان عدالت که مرکز شهر است، می‌رسد. این خیابان بعدِ گذر از این مسیرها، یک سمت راسته عطاران را قربانی و جلوتر بخشی از خانه‌های تاریخی قدمگاه امام رضا یا «مُقوم» را تخریب می‌کند و با گذر از محله «سادات» که حالا ویران شده، به خیابان معلم می‌رسد.
۱۴۶ هکتار از مساحت بهبهان را بافت تاریخی این شهر دربرگرفته و طرح خیابان آیت‌الله که درست عمود بر این بافت است، تاکنون بخش بزرگی از بافت تاریخی شهر را زیر گرفته است. ساخت این خیابان متوقف شده اما لودرها همچنان در اطراف بافت تاریخی هستند؛ این لودرهای شهرداری سال ۹۵ خانه «رئیس‌التجار» طباطبایی را ویران کردند. خانه‌ای با ۱۲۰ سال قدمت که صاحبش قصد احیای آن را داشت. محمدمنصور طباطبایی، نوه رئیس‌التجار که قصد مرمت و احیای خانه را داشت همان سال ۹۵ به «شهروند» گفت که به دنبال شکایت از عاملان تخریب خانه رئیس‌التجار است و این کار بدون اجازه آنها انجام شده. «این خانه خارج از طرح خیابان آیت‌الله وحید بهبهانی بود اما معلوم نیست چرا تخریب شد. هنوز البته نمی‌دانیم از شهرداری شکایت کنیم یا پیمانکار.»
او این خانه تاریخی محله «سادات» بهبهان را هم این‌چنین تصویر کرد: «تمام دیوارها و ستون‌هایش گچ‌بری بود. سه اتاق پنج‌دری و یک اتاق سه‌دری داشت. زیرزمینش دور تا دور خانه کشیده شده و از معدود زیرزمین‌های سه‌طبقه بود. درها از چوب‌های آبنوسی بود که از هند آورده بودند. خانه ارزشمندی بود و با وجود وضعیتش ما قصد مرمتش را داشتیم و می‌خواستیم آن را به میراث‌فرهنگی بدهیم اما این اتفاق افتاد.»
یک سال بعد از آن خبر از تخریب خانه پاکدامنی در محلی به نام ملامحسنی‌ها آمد . خانه‌ای که به گفته دولتی مختاران؛ دوستدار میراث‌فرهنگی بهبهان تحت نظر میراث‌فرهنگی بود و از نظر معماری ارزش بسیاری داشت «سبک معماری این خانه قاجاری بود و تلفیق سبک قاجاری و زندیه در معماری آن دیده می‌شد. در ساخت این خانه بیشتر گچ و خشت به کار رفته و زمانی که در دوره پهلوی دوم آن را بازسازی کردند آجر تراشیده استفاده کردند.» تخریب خانه‌ها در شهری با خانه‌های فراوان و بافت گسترده تاریخی هنوز برای فعالان این عرصه پذیرفته شده نیست. آنها می‌خواهند خانه‌های تاریخی شهرشان که بخشی از هویت گذشته‌شان است حفظ شود و با ساختن خیابانی به نابودی کشیده نشود.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *