پته
۷ اردیبهشت ۱۳۹۵، ۱۶:۱۴
پته
پته
پته (یا پته دوزی) نوعی از رودوزیهای کرمان است. پارچه زمینه پته پارچهای ضخیم و پشمی است که عریض نامیده میشود. هنرمندان پته دوز که اکثراً نیز از زنان و دختران خانهدار هستند باکمک سوزن نقوشی ذهنی را که ملهم از پندارها و بینشهای شخصی شان است، به وسیله بخیههای نخی رنگین بر زمینه پارچه پشمی ضخیمی (عریض) مینشانند.
وجه تسمیه
واژه پتّه، برگرفته از ریشه پُت (pot)، به معنای پشم و کُرک است. فرهنگ معین واژه پت را چنین تعریف میکند:
پشم نرمی که از بُن موی بز روید و آن را به شانه برآرند و از آن شال بافند.
در لعتنامه دهخدا نیز درباره واژه پت، به جملات زیر بر می خوریم:
پشم بز، پشم زیر موی بز،… پشم نرمی که از بُن موی بز به شانه برآورند و از آن شال و کلاه و نمد و کپنک و امثال آن کنند.
تعریف
جمشید سروشیان در کتاب فرهنگ بهدینان (دائرهالمعارف زرتشتیان)، پته را چنین تعریف میکند:
نوعی گل و بته که با دست بر روی شال های کرکی میدوزند. پته را نوعی سوزن دوزی ایرانی تعریف کردهاند که از دوخت ریس های پشمی رنگین، بر روی عریض یا شال، در طرح های زیبایی چون: بوته، سرو، ترنج و… پدید میآید. نمای پته، منظرهای بدیع از گل و بوتههای رنگین را به نمایش میگذارد.
پته دوزی
یکی از رو دوزیهای زیبای ایران پته دوزی است و هنری است که اختصاص به زنان خوش ذوق در استان کرمان دارد و زیبایی خیره کننده و چشم نوازی دارد . این رودوزی زیبا را بر روی پارچههای پشمی یک رنگ که عریض نامیده میشود می دوزند. نخهایی که به کار میرود نخهایی از جنس پشمی هستند و این نخ ها ظریف و رنگارنگ هستند و معمولا به رنگ های عنابی، مشکی، سبز، زرد ,نارنجی، قرمز و آبی سفید استفاده میشوند، طرح های مختلف اعم از انواع بته جقه و یا طرح های هندسی را استفاده میکنند .
تاریخچه پته دوزی
متاسفانه تاریخ دقیقی از پیدایش این هنر زیبا در دست نیست. زیرا در برابر عوامل جوی آسیب پذیر بوده اما درسفر نامه شاردن به دوره صفوی در کرمان اشاره شده است که کاربردهای مختلفی داشته است. در کتاب های گوناگون هنری قدیمی ترین نمونه از پته دوزی در دنیا را متعلق به سال ۱۲۸۵هجری قمری دانستهاند . در مورد این نمونه قدیمی باید اشاره کرد که به صورت سوزنی بوده و همه زمینه اش با گل های ریز افشان با استفاده از نخ های ابریشمی رنگین و روی پارچهای از جنس پشم کرم رنگ انجام شده است و متعلق به سده ۱۲ هجری قمری است دورش با پتک دوزی و حاشیه اش به صورت پته دوزی و با نقش بته جقهای قهر و آشتی میباشد.
تعابیر گوناگون از پته
تعابیر گوناگونی به دست آمده و اختلاف نظر ها بعضی پته را نشانه رمزگونه به معنی شعله آتش آتشکدههای زردشتی می دانند گروهی آن را مثل بادام یا الهام ازگلابی بر شمردند و آخرین نظریه آن را تجسم شیوه یافته گیاهی هندی که از هند نمونه پته اش به دست آمده تعبییر کردهاند.
عریض
که در گذشته از آن برای دوخت دامن، کت و پالتو نیز استفاده می شده است. پارچهای دستباف است که به وسیله دستگاه های بافندگی چوبی تولید میشد. ولی در سال های اخیر دستگاه های چوبی جای خود را به دستگاه های تک فاز برقی دادند و پس از آن نیز تدریجاً بافتههای کارخانه ای جانشینی عریضهای دستباف شده و هم اکنون پتههای استان کرمانرا بیشتر این گونه پارچههای کارخانه ای تشکیل میدهد. یکی از معروف ترین پتهها، روپوش مقبره شاه نعمت الله ولی در ماهان کرمان است که یکی از پرکارترین پتههای تولید شده در ایران بوده و بیش از یک قرن از عمر آن میگذرد. معروف ترین نقوش پته، طرح پتهای یا درخت زندگی است که به نام های متعدد در پته به کارگرفته میشود، مانند پته میری، پته ترمهای، پته جقهای، پته بادامی، پته سربندی، پته افشاری، پته کردستانی و غیره. از دیگر طرح های پته دوزی، پیچک ترنج، سروچه، نقوش حیوانی به خصوص پرندگان و لچک ترنجی را میتوان نام برد. در حال حاضر پته دوزی بر روی سجاده، جا قرآنی، پرده، رویه کوسن، زیر لیوانی، رومیزی، سوزنی، بقچه و… انجام میشود.
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
سرمایهگذاری در معدن بازنده
مطالب مرتبط
گاز N۲O در قلیان اکسیژن «روانگردان» دارد
سامانه بارشی در راه غرب کشور
گرفتاری بیش از ۲۶۰۰ نفر از در سیل
تکلیف مقصر بودن کارفرما در حوادث ناشی از کار چیست؟
طرحی برای «افزایش اختیارات آتشنشانی در برابر ساختمانهای ناایمن»
آتسنشانان ضابط بازدید ایمنی از ساختمانها میشوند
توضیح یگان حفاظت محیط زیست درباره ورود مصالح ساختمانی به میانکاله
سرهنگ محبتخانی: مسئولان میراث فرهنگی مجوز ارائه ندادند
تشویق مردم به کاهش استفاده از کیسههای پلاستیکی ادامه دارد
کیفیت هوای تهران در شرایط قابل قبول
برای نخستین بار در کشور بیمار مبتلا به «سندرم لی» جراحی شد
پلیس فتا مچ فروشندگان تجهزات تقلب کنکور را گرفت
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی
- مقاصد جذاب و معروف برای کمپ زدن در طبیعت بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید