آخرین کتابِ چاپشدۀ «مرتضی فرهادی» با نام «شعلۀ شقایق رخشان به شوق شرق»
اندیشهورزی به سبک «مرتضی فرهادی»
هرچند در زمانهای که گوشها و چشمها پر است از هیاهوی هوچیگران، جایی نمیماند برای گفتن از کتاب، آن هم کتابی که نویسندهاش به تنهایی به نبرد با این هیاهو پرداخته
۱۷ تیر ۱۴۰۲، ۲۱:۱۰
در این یادداشت میخواهم به آخرین کتابِ چاپشدۀ «مرتضی فرهادی» با نام «شعلۀ شقایق رخشان به شوق شرق» بپردازم. هرچند در زمانهای که گوشها و چشمها پر است از هیاهوی هوچیگران، جایی نمیماند برای گفتن از کتاب، آن هم کتابی که نویسندهاش به تنهایی به نبرد با این هیاهو پرداخته.
این کتاب که مجموعه شعرهای فرهادی را در خود جای داده هیچ نزدیکیای به کتاب شعرهایی که تاکنون چاپ شده، ندارد و نمیتوان در طبقهبندیهای موجود برایش جایی پیدا کرد. برای آنکه بتوانیم با این کتاب روبهرو شویم و ساختار تازۀ آن گیجمان نکند، نیاز است دربارۀ نویسنده و شاعر آن بیشتر بدانیم.
مرتضی فرهادی یک پژوهشگرِ خویشفرما، اندیشهورز و مردمشناس است که پایههای اندیشهاش در فرهنگ و تاریخ این سرزمین کاشته شده و با کارِ میدانی و دانشگاهیِ فراوان آبیاری گردیده و با بند بند وجودش برای توسعۀ آن کوشیده است. فرهادی تلاش میکند بازماندههای فرهنگ غنی آدمی که در حال نابودیاست را کشف و نمایان سازد و رگههایی از دانش ضمنی را نشان دهد و همزمان پرده از فریبها و ترفندهایی بردارد که میکوشند آدمی را به بند بکشند و با مغلطههایی با نام علم فلسفه و هنر، زشتترین و نابخردانهترین رفتارها و باورها را که میکوشد رقابت و جنگ و ستیز را بخشی از سرشت آدمی نشان دهد، برایمان موجه نشان دهد و ما را به پیادهنظام خود بدل کند. فرهادی با نگاهی همهجانبه و میان معرفتی، یاریگری را چونان عصارۀ زندگی کشف و نمایان میسازد و با آوردن نمونههای فراوان در گیاهان، حیوانات و فرهنگ آدمیان زیربنایی بودن یاریگری را فریاد میزند و نشان میدهد که رقابت و ستیز فرع و استثنا است و گوشزد میکند که فریبِ چند نمونۀ دستکاریشده و منقطع را نخوریم.
گفتن از فرهادی برای این است که انتظار یک کتاب معمول را کنار بگذاریم. کتاب شعلۀ شقایق در هیچیک از دستهبندیهای معمول جا نمیگیرد و خود سرآغازِ یک راه تازه خواهد شد. این کتاب از چند بخش آغازین و سپس دفتر شعرها و بعد از آن چند بخش پایانی شکل گرفته است. در بخشهای نخستین که گونهای نوآوری و سرریز دانش نویسنده است، با پرداختن به انگیزهها و دغدغههای نویسنده آغاز میشود و در ادامه از شرایط فرهنگی و اجتماعی که شاعر در آن زیست کرده میگوید. نویسنده میکوشد پرسشهایی را که برای خوانندۀ امروزی در رویارویی با کتاب شعر پیش میآید، پاسخ دهد اینکه شعر چیست؟ شاعر کیست؟ چرا شاعر دریافت ژرفی از پیرامون دارد؟ کلمات چه نقشی دارند؟ و بسیاری از پرسشهایی که پرداختن به آنها سبب تیزشدن گوش و چشم خواننده میشود.
فرهادی هنر و ادبیات را یکی از راههای شناخت میداند که واقعیات را درونی و کیفی بررسی میکند و در کنار دیگر راههای شناخت همچون علم میتوان بر چالش ناموزونی معرفتی غلبه کرد و گامهایی در مسیر دانایی برداشت. او کلمات را مادۀ اندیشیدن میداند و به تنهایی از بسیاری از سازمانهای عریض و طویل بیشتر کلمه کشف و خلق و معرفی کرده است.
آنجاکه از شعر میگوید همزمان به آسیبشناسی شعر در صدوپنجاه سال اخیر هم میپردازد و دورافتادگی از واقعیت و طبیعت و نابودی فرهنگ کار و ترویج مصرفگرایی را دلیل پایینبودن کیفیت شعر میداند. هنر را یکی از راههای شناخت میداند و با هر برخورد از سر هوس و فراغت با آن زاویه دارد. کجرویها و سطحینگریها را نشان میدهد و از جادوی هنر در راه شناخت میگوید. او خواننده را به حال خود نمیگذارد و همۀ آنچه را که برای درک بهتر نیاز است، در اختیار او میگذارد. پرسشهایش را پاسخ میدهد و دغدغهمندش میکند. بررسی دفتر شعرها از توان اینجانب بیرون است و شایسته است ادبا و شعرا به آن بپردازند و دربارهاش بگویند. ولی تنها بهصورت شکلی اینکه هر شعر با یک انتخاب پیشانینوشتی از شاعرهای دیگر که واژگان اصلی مشابه دارند، گسترۀ خوانش و چیرگی او بر ادبیات را نشان میدهد و هم گونهایی یاریگری با شعرای دیگر. تمام واژههای نو که تعدادشان هم زیاد است، در پاورقی توضیح داده میشود تا خواننده در تمام لحظهها همراهی شود.
در بخشهای پایانی نخست با آوردن مقالۀ گلخوشناسی که خود از نوآوریهای نویسنده در حوزۀ جامعهشناسی محسوب میشود به ارتباطِ خلقوخوی گیاهان و آدمیان هر منطقه اشاره میکند و به خواننده برای درک چندین شعر یاری میرساند.
در ادامه نویسنده دِین خود و جامعه را به پروین اعتصامی ادا میکند و با آوردن نمونههای فراوان از شعر پروین، ریزبینی و شناسایی درست درد و درمان را در شعر پروین نشان میدهد که به گمانم نخستین کسی است که موشکافانه اشعار پروین را بررسی کرده و کار کارستان او را نشان میدهد. پروین شعرهای منظم در ستودن کار و ارزشمندی زمان دارد که درخور است توجه جدی به آن شود. در بخش آخر هم داستانی از چابک به عنوان شاعر را میآورد که نمونهایی از نگاه یک شاعر به پیرامون خود است که چگونه و با چه ریزبینی و عمقی نگاه میکند که بهراستی اینگونه نگاه جایش در زمانۀ ما بسیار خالیاست. در این کتاب، فرهادی خضروار خواننده را همراهی میکند و از پیچوخمهای مسیر دانایی میگذراند. از سختیهایی که آدمی از سر گذرانده میگوید از راههای گوناگون شناخت که در کنار هم ما را در مسیر دانایی قرار میدهند و هر آن به پرسشهایی که پیش میآید پاسخ میدهد و خواننده را همراهی میکند. این کتاب میتواند سرآغاز راهی نو برای همۀ آنهایی باشد که دغدغهمند هستند و دریافتهاند که تنها با یک روش شناختی و یا تنها با پی بردن به پاسخ کار تمام نمیشود و باید لحظه به لحظه خواننده را همراهی کرد و هر آن از هجمهها و فریبها، رهایش کرد. اگر بخواهیم برای این سرآغاز نامی بگذاریم، شاید دانش ضمنی، میان معرفتی یا یاریگری خوب باشد.
برچسب ها:
مطالب مرتبط
ظرف دو ماه گذشته ۴ کارگر در ۴ حادثه در معادن زغال سنگ کرمان جانباختهاند
مرگهای تکراری
گفتوگوی «پیام ما» با بستگان کارگران مفقودشدۀ معدن شازند اراک
نگاههای منتظر به معدن فروریخته
چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری با مشارکت ۴۰ درصدی برگزار شد
صدای جمهور آمد
در نشست علمی «خودکشی درمانگران: نگاهی بینرشتهای» صورت گرفت
واکاوی مسئلهٔ اقدام به خودکشی درمانگران
کارشناسان و مسئولان در مورد احتمال همیشگی فوران تفتان اتفاقنظر دارند
معمای آتشفشان «تفتان»
«اُکتان» فروشی زوری با دستکاری نازل پمپبنزینها
بارش برف و باران امروز ادامه دارد
۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه میکنند
انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان
گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوریهای نوین در صنایع خلاق
اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسبوکاری مردم و نوآوران
گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر میاندازند
مسافران قطار مرگ
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید