برنامههای احیای جنگلهای زاگرس از خطر سادهانگاری رنج میبرند
کار دشوار احیای جنگلهای بلوط
احیای جنگلی که از بین رفته، سالهای سال طول میکشد. باید فرصت احیا را به جنگلها داد تا خود، اقدام به خوداحیایی کند. لازم است ردپای انسان کمرنگتر شود و فعالیتهای انسانی در منطقه به حداقل برسد. همین کمک بزرگی به جنگل است
![کار دشوار احیای جنگلهای بلوط](https://payamema.ir/pubfiles/2023/05/N2846371-4249293.jpg)
۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۲، ۰:۰۰
جنگلهای زاگرس تُنکتر شدهاند و احیای آنها دیگر کار آسانی نیست. در این سالها اگرچه زاگرس دستخوش توسعه و بهرهبرداریهای نامتوازن شده، اما در کنار این تخریبها تلاشهایی برای احیای جنگلها صورت گرفته است؛ تلاشهایی که حتی اگر درصد موفقیت بالایی برای آن در نظر بگیریم باتوجهبه شرایط اقلیمی و معیشتی و برنامههای حاکمیتی توسعه باز هم تخریبها را جبران نمیکند.
رشتهکوه زاگرس از مناطق شرق ترکیه و شمال عراق تا تنگۀ هرمز کشیده شده است و وسعت جنگلهای آن طبق پیمایش 80 سال پیش مهندس «کریم ساعی» (پیمایش با اسب و پیاده) 11 میلیون هکتار برآورد شده است. امروزه طبق برخی آمار وسعت این جنگلها تا 7 میلیون هکتار برآورد میشود. البته این میزان از نظر حقوق مالکیت، مدیریت و تاج پوششی متفاوت است.
جنگلهای زاگرس از سال 1330 که مهندس ساعی وسعت آن را برآورد کرد تا امروز دستخوش تغییرات گستردهای شده است؛ تغییراتی که باعث از بین رفتن بیش از 7 میلیون از این جنگلهای ارزشمند شده است. بخشی از این تغییر کاربریها در دهۀ قبل از انقلاب مربوط به توسعۀ شهرها و روستاها، جادهسازی و توسعۀ صنایع بوده است. در طول سالهای بعد نیز چرای دام، سدسازیهای بیرویه، توسعۀ نامتوازن کشاورزی، آتشسوزی، خشکسالی و بیماری به تخریب بیشتر جنگل دامن زده و همۀ این عوامل جنگلهای زاگرس را روزبهروز تُنُکتر کرده است.
جنگلهای زاگرس که 40 درصد آبهایی شیرین کشور از آن سرچشمه میگیرند، تأمینکنندۀ معیشت 10 درصد از جمعیت کشور است. زاگرس سرچشمۀ رودهای بزرگ است و بخش اصلی دامپروی کشور در این منطقه قرار دارد. اینها سبب شکلگیری سکونتگاهها و تمدنهای بزرگ در آن شده است. شواهدی از کشاورزی انسان در زیستگاههای رشتهکوه زاگرس کشف شده است که قدمت آن به 9000 سال پیش از میلاد میرسد. آثار تمدن ایلامی نیز از دیگر میراث بازمانده در زاگرس است که نشان از حکمرانی تمدنهای بزرگ در این خطه دارد.
وقتی پای احیا و کاشت گونههای بومی و عرصههای جنگلی به میان میآید، این مسئله با اما و اگرهای زیادی همراه است. چرا که جنگل با تمام اجزا و عناصری که در خود دارد، اکوسیستم زندهای است که طی سالها به سازگاری رسیده. بههمین دلیل کاشت هر گونه باید باتوجهبه شرایط اقلیمی، محیطی و طبیعی جنگل باشد
این موارد گویای اهمیت زاگرس است که یکی از شاخصهای مهم آن طبیعت و پوشش جنگلی آن است. پوشش غالب زاگرس بلوط است؛ درختی دیررشد که بهطور میانگین سالانه 6 تا 10 سانتیمتر رشد میکند.
در طول چند دهۀ اخیر تلاشهایی برای احیای جنگلها در مناطق مختلف انجام شده است. برنامههای درختکاری بهخودیِخود بد نیست. گسترش فرهنگ درختکاری باعث جلب توجه افکار عمومی به این موضوع و درنهایت افزایش سرانۀ فضای سبز شهرها و پارکها میشود. البته، درختکاری در همین سطح نیز نیازمند برنامهریزی برای تأمین آب پایدار (بهطور مثال از طریق آب بازیافتی) است.
از سوی دیگر باید توجه داشت که برخی گونههای جنگلهای طبیعی ما ارزش اکولوژیک و عمر بالایی دارند و احیای آنها بهسادگی ممکن نیست. علاوهبراین، کاشت گونههای جدید در یک منطقه به سادگی امکانپذیر نیست. هر گونه طی سالها همزیستی با دیگر گونهها در یک منطقه سازگار میشود و کاشتن گونۀ جدید در منطقه، تبدیل به گونۀ مهاجم میشود که بر روی اکوسیستم منطقه تأثیر نامطلوب و البته نامشخصی دارد.
وقتی پای احیا و کاشت گونههای بومی و عرصههای جنگلی به میان میآید، این مسئله با اما و اگرهای زیادی همراه است. چرا که جنگل با تمام اجزا و عناصری که در خود دارد، اکوسیستم زندهای است که طی سالها به سازگاری رسیده است. بههمین دلیل کاشت هر گونه باید باتوجهبه شرایط اقلیمی، محیطی و طبیعی جنگل باشد. بنابراین، هر درخت بلوط که از بین میرود یعنی یک عضو چندصدسالۀ ذخیرهگاه اکولوژیک ملی با تمام عناصر آن از بین میرود.
احیای جنگلی که از بین رفته، سالهای سال طول میکشد. باید فرصت احیا را به جنگلها داد تا خود، اقدام به خوداحیایی کند. لازم است ردپای انسان کمرنگتر شود و فعالیتهای انسانی در منطقه به حداقل برسد. همین کمک بزرگی به جنگل است
این روزها مسائل محیط زیستی بیشازپیش مورد توجه قرار گرفته است و واکنش افکار عمومی به بحرانها و اخبار این حوزه پررنگتر شده است. اگر زمانی نریختن زباله جزئی از دغدغۀ مردم بود، امروز مخاطرات محیط زیستی با بحران آب، گردوغبار، فرونشست، ازبینرفتن جنگلها، آلودهشدن رودخانهها و آبهای زیرزمینی و گرمشدن هوا ملموستر شده است. مردم با پوست و گوشت خود درک کردهاند که محیط زیست یعنی سلامت و زندگی.
همین مسئله باعث ایجاد جنبشها و حرکتهایی برای احیای جنگلهای زاگرس شده است. این اقدامات با استقبال مردمی مواجه شده؛ استقبالی که در کارزارهای مختلف، کمپینها و کمک برای حفظ زاگرس خود را نشان دادهاند. بهویژه کمپینهایی در مورد کاشت و شناسنامهدار کردن درخت و همین اواخر کاشت یک میلیارد درخت توسط دولت از این موارد است. نکته اینجاست که همین استقبال خوب مردم باعث مداخلههای غیراصولی میشود که گاه در بلندمدت میتواند تأثیرات منفی بهدنبال داشته باشد.
حالا که تب درختکاری بالا گرفته، نیاز است دادههای صحیح دربارۀ این موضوع در دسترس قرار گیرد تا درک و آگاهی کافیای از شرایط موجود داشته باشیم. در حال حاضر، ترویج باورها و اطلاعات غلط، آمارسازیها و سادهانگاری به فهرست عوامل تهدیدکنندۀ جنگلها اضافه شده است. اگرچه برخی منابع مانند درختان، تجدیدناپذیر معرفی میشوند، اما باید در نظر گرفت که با این میزان تخریب و روند توسعۀ ناپایدار، درختان سرزمین ما نه تنها تجدیدناپذیرند، بلکه در مسیری بیبازگشت قرار گرفتهاند.
جنگلهای ما وضعیت خوبی ندارد، اما این انتظار وجود دارد که برنامههای احیا، به ابزار سادهانگاری بحران تبدیل نشود. قبل از برنامهریزی برای هر رخدادی باید دلایل تأثیرگذار در آن پدیده بررسی و به سؤالات پاسخ درستی داده شود. در مورد احیای جنگل و کاشت درخت، این سؤالات باید مطرح شود: جنگلهای ما از ابتدای ثبت آمار چه وسعتی داشتند و اکنون به چه مقدار رسیدهاند؟ عوامل تخریبکنندۀ جنگلها کدام هستند؟ راهکارهای حفظ و توسعۀ جنگلها چیست؟ در حال حاضر کدام راهکار بهترین راهکار است؟ چه تغییراتی باید در قوانین نظارتی و برنامههای توسعه صورت گیرد؟ برای احیای جنگل باید برای مجموعهای از اقدامات جامع، در کنار یک جنبش ملی برنامهریزی شود.
احیای جنگلی که از بین رفته، سالهای سال طول میکشد. باید فرصت احیا را به جنگلها داد تا خود، اقدام به خوداحیایی کند. لازم است ردپای انسان کمرنگتر شود و فعالیتهای انسانی در منطقه به حداقل برسد. همین کمک بزرگی به جنگل است. جنگل، بلوطکاران طبیعیای چون سنجاب و گراز دارد. از سوی دیگر در جایی که نیاز به دخالت است، این کار باید با کمترین تخریب صورت بگیرد.
انسانی در کره زمین نیست که 200 سال از عمر یک درخت هزارسالۀ بلوط را دیده باشد. این درختان دیررشد سالی 6 سانتیمتر رشد میکنند. میانگین رسیدن به قطر پنج سانتیمتر برای آنها 20 سال طول میکشد و رسیدن به عمر میوهدهی بلوطها به 50 سال میرسد. ارزش اکولوژیک این درخت 200 هزار دلار برآورد شده است. با در نظر گرفتن این موارد باید راهکاری درست برای احیای جنگلهای زاگرس را در پیش گرفت.
درختکاری اقدامی پیچیده و پر از جزئیات است. برنامههای درختکاری و بذرکاری زمانی مشخص دارد. میتوان منطقه را با مشارکت مردم قرق کرد و در هر هکتار میزان مشخصی بذر و نهال کاشت. زمان کاشت نهال باتوجهبه شرایط اقلیمی مناطق،از دیماه تا فروردین، متفاوت است. شرایط هر گونه با گونۀ دیگر متفاوت است. بذری که برای کاشت در نظر گرفته میشود، باید از همان منطقه باشد و در چالههای استاندارد با شرایط مشخص کاشته شود. نهال نیاز به آبیاری دارد و باید منبع تأمین آب آن را تعیین کرد. چگونگی آبیاری آن نیز مهم است.
نهالهای کاشتهشدۀ بلوط، از آنجا که دیررشد هستند تا چندسال نیاز به مراقبت و قرق دارند. این جزئیات و حساسیتها درحالیاست که برخی طرحهای نهالکاری شرایط رسیدگی را ندارند. گاه بهدلیل نبود بودجه در سالهای بعدی مراقبت و صیانت از نهالهای کاشتهشده فراموش میشود و گاه از همان ابتدا در کاشت نظارت کافی صورت نمیگیرد یا نهالهای انتقالدادهشده کیفیت لازم را ندارد.
نکتۀ پایانی اینکه: جنگلکاری نباید دستخوش کارهای فانتزی شود. مسئولیت اجتماعی ما برای کاشت یک گونه با پرداخت پول به پایان نمیرسد.
پیشنهاد سردبیر
![سرمایهگذاری در معدن بازنده](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/3-16-jpg.webp)
سرمایهگذاری در معدن بازنده
مطالب مرتبط
![استفاده از باورهای مذهبی برای مقابله با کمآبی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/حقابه-خشکسالی-تالاب.jpg)
استفاده از باورهای مذهبی برای مقابله با کمآبی
![تک رقمی شدن نرخ بیکاری در ۲۶ استان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/4542778.jpg)
تک رقمی شدن نرخ بیکاری در ۲۶ استان
![زمان صدور احکام جدید متناسبسازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/1810605_149-jpg.webp)
زمان صدور احکام جدید متناسبسازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی
![اعلام نهایی اسامی پذیرفتهشدگان آزمون دبیری در مرداد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/معلمان-حق-التدریسی-jpg.webp)
اعلام نهایی اسامی پذیرفتهشدگان آزمون دبیری در مرداد
![مدارس دولتی عادی هنگام ثبتنام حق دریافت پول ندارند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/6سالههابهمدرسهمیروند؟-jpg.webp)
مدارس دولتی عادی هنگام ثبتنام حق دریافت پول ندارند
![تعلیق شهردار و اعضای شورای یک شهرستان در استان البرز](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/دستگیری-jpg.webp)
تعلیق شهردار و اعضای شورای یک شهرستان در استان البرز
![رگبار در ۱۷ استان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/رگبار-و-رعدوبرق.jpg)
رگبار در ۱۷ استان
![۵۰۰ هکتار از نیزارهای هورالعظیم در آتش سوخت](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/هورالعظیم.jpg)
۵۰۰ هکتار از نیزارهای هورالعظیم در آتش سوخت
![بارندگی شدید و سیل در «تورنتو»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/سیل-کانادا.jpg)
بارندگی شدید و سیل در «تورنتو»
![ظریف امشب درباره شورای راهبردی دولت چهاردهم در تلویزیون صحبت میکند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/ظریف.jpg)
ظریف امشب درباره شورای راهبردی دولت چهاردهم در تلویزیون صحبت میکند
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید