حالا دیگر همه از مسمومیت‌های سریالی مدارس به‌ویژه مدرسه‌های دخترانه خبر دارند. مسمومیت‌هایی از منبعی ناشناخته که هنوز مشخص نیست که چه کسانی با چه هدفی دختران را نشانه گرفته‌اند. تا این لحظه هم هر خبری از بازداشت و شناسایی عوامل مرتبط با مسمومیت‌ها آمده از سوی وزیر کشور تکذیب شده است. بیش از 100 روز است که دانش‌آموزان در بیش از 50 مدرسه در دست‌کم 5 شهر طبق اخبار رسمی مسموم شده‌‌اند اما به گفته وزیر کشور هنوز هیچ سرنخی در این پرونده برای شناسایی عاملان و علل پشت پرده وجود ندارد. این ابهام گسترده و از طرفی آشفتگی نحوه اطلاع‌رسانی درباره موضوع، کم‌کم برای والدینی که دارای دختر بچه‌های مدرسه‌ای هستند دارد به نگرانی و استیصال بزرگی تبدیل می‌شود. این روزها به دلیل فقدان شیوه‌نامه‌ای منسجم در مواجهه با بحران پیش آمده، مردم به صورت انفرادی در تلاشند برای محافظت از فرزندانشان راه‌حلی بیایند. برخی از شدت ترس گمان می‌کنند که بهتر است بچه‌ها به مدرسه نروند. یکی از والدین در گفت‌وگو با «پیام ما» می‌گوید: «حالا اینکه بچه‌ها را به مدرسه بفرستیم برایمان تبدیل به دوراهی شده است و نمی‌دانیم چه کار کنیم و چه تصمیمی بگیریم.»

«یک روز تمام گریه کردم.» این را مادر دو دانش‌آموز دبستانی و دبیرستانی پس از شنیدن اولین خبر مسمومیت‌های دانش‌آموزان در قم به «پیام ما» می‌گوید. والدینی که مستاصل هستند و نمی‌دانند چه کاری از دستشان برای حفظ امنیت و سلامت فرزندانشان در مدارس بر می‌آید. این مادر می‌گوید که وقتی دامنه این حملات گسترده‌تر شد از همسرم پرسیدم که چه کار کنیم؟ او به راحتی گفت که «مدرسه نروند، جانشان مهم‌تر است!» او می‌گوید این تصمیمی است که اولیا پس از بی‌توجهی مدرسه‌ای با 450 دانش‌آموز دختر نسبت به تکرار این حملات گرفته‌اند. به گفته او وقتی والدین از مدرسه خواسته‌اند که آموزش مجازی شود و یا مدرسه برای مدتی تعطیل شود تا تکلیف این پرونده مشخص شود، مسئولان مدرسه گفته‌اند که بخشنامه‌ای از وزارت آموزش و پرورش مبنی بر امکان آموزش مجازی دریافت نکرده‌اند و همه باید در کلاس‌ها حاضر شوند. او می‌گوید بیش از 30 خانواده تصمیم گرفته‌اند که تا زمان روشن نشدن این پرونده مبهم، تحصیل دانش‌آموزان را فدای حفظ جانشان کنند. شیبانی، معلم دوم دبستان یک مدرسه با ابراز نگرانی از ایجاد شدن جوی میان والدین که از روی ترس و نگرانی به دنبال منع کردن فرزندانشان از حضور در مدرسه هستند، می‌گوید: «این جو ایجاد شده که بعضی والدین در برابر سکوت مدرسه و آموزش و پرورش، می‌خواهند بچه‌ها را به مدرسه نفرستند. این در حالی است که اساساً آموزش حق بچه‌هاست.» او اضافه می‌کند: «اگر حدس و گمان‌ها راجع به وجود جریانی تندرو که مخالف تحصیل دختران است پشت این حملات درست باشد باز هم راه‌حل مقابله با آن منع دانش‌آموزان از تحصیل نیست. به‌علاوه اگر مدرسه ناامن شده، راهش ایجاد امنیت است و نه محروم کردن کودک از حق اولیه‌اش.»

شیبانی معلم دوم دبستان نیز با انتقاد از نبود هیچ پروتکلی برای مقابله با این وضعیت، ادامه می‌دهد: یکی از نگرانی‌های من این است که اگر چنین اتفاقی در مدرسه ما رخ دهد، من به عنوان یک معلم که مسئولیت حفظ جان بچه‌ها به عهده من است، باید چه کاری انجام دهم؟ باید یک پروتکل مشخص و شفافی تعیین شود تا بدانیم در زمان وقوع حادثه چه کنیم

سردرگمی مدرسه‌ها در واکنش به مسمومیت‌های سریالی
«والدین گرامی و همراه، حتما شما هم درباره‌ شرایط ویژه‌ مدارس دخترانه، اخباری را شنیده‌اید و نگران شده‌اید. نگرانی شما به‌جا و قابل درک است و ما خواستیم از این طریق به شما اطلاع دهیم که برای کم شدن نگرانی‌های شما در این خصوص، اقداماتی را آغاز کرده‌ایم:
۱- دقت و سخت‌گیری بیشتر در کنترل ورود و خروج افراد به مجموعه و کنترل مداوم دوربین‌های داخل و خارج مدرسه و همچنین آموزش به نگهبانان جهت شناسایی افراد نامتعارف و ناشناس و جلوگیری از ورودشان به داخل مدرسه
۲- مشورت با پزشکان متخصص و کسب اطلاعات در مورد گازهای مسمومیت‌زا و تهیه دستورالعملی برای مواجهه با شرایط اضطراری و آموزش ویژه‌ی کادر بهداشت مدرسه و متعاقب آن، دبیران و پرسنل مجموعه
۳- شناسایی دانش‌آموزانی که مشکلات تنفسی دارند و هماهنگی با خانواده‌های آنها برای به همراه داشتن داروهای فرزندشان در مدرسه
دوستان عزیز، نگرانی شما قابل درک است اما به شما اطمینان می‌دهیم که تمام تلاشمان را برای حفظ سلامت و امنیت فرزندان عزیزمان به‌کار گیریم و از شما می‌خواهیم با حفظ خونسردی خود، نگرانی‌ها را به فرزندانتان انتقال ندهید و حتی‌المقدور آنها را از دسترسی به اخبار استرس‌زا دور نگه دارید.»
این پیامی است که یکی از چهار مدرسه‌ای که «پیام ما» با والدینشان صحبت کرده برای خانواده‌ها ارسال کرده است. مادر دو دختری که در این مدرسه درس می‌خوانند می‌گوید که همه تلاشش را کرده که بچه‌هایش در جریان این اخبار قرار نگیرند اما یکی از آنها در شبکه‌های مجازی کمی از اخبار مطلع شده و مدام از مادرش می‌پرسد که علت این اتفاقات چیست و مادرش از پاسخ مانده است. باقی مدارسی که هر کدام دست‌کم 400 دانش‌آموز دارند، نسبت به اتفاقات اخیر سکوت کرده‌اند. یکی از مادران که دو دانش‌آموز دبستانی و دبیرستانی دارد، می‌گوید که مدرسه دختر و پسرش تنها واکنشی که به اتفاقات داشته‌اند این بوده که به اطلاع والدین رسانده‌اند که درهای مدرسه برای افزایش امنیت دانش‌آموزان، قفل شده است. این در حالی است که طبق روایت دانش‌آموزان مدارسی که درگیر مسمومیت‌های زنجیره‌ای شده‌اند، شیئی از خارج مدرسه به داخل پرتاب شده است. به این ترتیب این مادر، اقدام مدرسه را برای حفظ امنیت مدرسه ناکافی می‌داند. همچنین مادر یک دختر دبستانی دیگر نیز می‌گوید که مدرسه، هیچ واکنشی به جریان مسمومیت‌ها نداشته است و تاکنون مسئولان مدرسه به نحوی رفتار کرده‌اند که گویی هیچ اتفاقی نیفتاده است. او می‌گوید: «نمی‌دانم دخترم را به مدرسه بفرستم یا نه؟ از طرفی نگران درسش هستم و از طرف دیگر جانش در خطر است.» شیبانی، معلم دوم دبستان نیز در همین رابطه می‌گوید: «نه هیچ جلسه‌ای در مدرسه برگزار شده و نه مسئولان و مدیران مدرسه صحبتی از این اتفاق کرده‌اند و من به عنوان معلم نه می‌دانم چطور امنیت بچه‌ها را حفظ کنم و نه می‌دانم چطور خودم از این مهلکه جان سالم به در ببرم تا بتوانم به بچه‌ها کمک کنم.» او همچنین می‌گوید: «پیش از این جریان و در زمان اعتراضات، گشت پلیس سر کوچه مدرسه و یک نگهبان کنار سرایدار مدرسه می‌ایستاد تا امنیت دانش‌آموزان در آن زمان حفظ شود. اما با وجود انتشار این اخبار، مدرسه ما که از پایه‌های مختلف پیش‌دبستانی تا پیش‌دانشگاهی تشکیل شده و به طور منطقی از مدرسه‌ای با بیش از 400 دانش‌آموز انتظار می‌رود که به دنبال راه چاره‌ای برای ایجاد امنیت در فضای آموزشی باشد، هیچ تدبیری اندیشیده نشده است.»
فقدان وجود دستورالعملی قابل اعتماد برای مقابله با گازهای مسموم
مادر یک دختر دبستانی با ابراز نگرانی از این شرایط می‌گوید که به دخترش آموزش داده اگر بوی نارنگی در فضای کلاس احساس کرد، مقنعه‌اش را خیس کرده و جلوی صورتش قرار دهد اما نمی‌داند این راهکار موثر است یا نه. شیبانی معلم دوم دبستان نیز با انتقاد از نبود هیچ پروتکلی برای مقابله با این وضعیت، ادامه می‌دهد: «یکی از نگرانی‌های من این است که اگر چنین اتفاقی در مدرسه ما رخ دهد، من به عنوان یک معلم که مسئولیت حفظ جان بچه‌ها به عهده من است، باید چه کاری انجام دهم؟ باید یک پروتکل مشخص و شفاف تعیین شود تا بدانیم در زمان وقوع حادثه چه کنیم.» او با اشاره به اطلاعات ضد و نقیض در فضای پر ابهام این روزها می‌گوید: «بعضی می‌گویند خیس کردن صورت و مقنعه در مقابل این گازهای مسموم می‌تواند مفید واقع شود اما گروهی دیگر می‌گویند که رطوبت، سموم را بیشتر جذب می‌کند. همچنین مشخص نیست که بردن بچه‌ها در فضای آزاد بهتر است یا نه… در این شرایط واقعاً معلم باید چه کار کند؟ به هر حال باید با طراحی دستور‌العملی شفاف و قابل اعتماد از این حدس و گمان‌ها گذر کرد زیرا پای جان بچه‌های مردم در میان است.»
نگران دانش‌آموزانی که مشکلات خاص دارند، هستم
شیبانی، معلم دوم دبستان یکی دیگر از نگرانی‌هایش درباره این حملات را، وضعیت دانش‌آموزان با مشکلات خاص عنوان می‌کند: «یکی از دانش‌آموزان من مبتلا به اوتیسم است و در وضعیت عادی نیز نسبت به محرک‌های محیطی واکنش‌های عصبی دارد و در مکان‌های شلوغ دچار حملات عصبی می‌شود. این روزها مدام فکر می‌کنم اگر در مدرسه این اتفاق بیفتد، در شرایط بحران چه بر سر او می‌آید و من چطور می‌توانم او را مدیریت کنم؟ همچنین من دو دانش‌آموز دارم که با مشکلات حرکتی دست و پنجه نرم می‌کنند و به سختی می‌توانند بدوند. به این ترتیب اگر زمانی چنین اتفاقی بیفتد و مجبور به جابه‌جایی بچه‌ها شوم، عملاً این دانش‌آموزان از دست می‌روند چون من توانایی جابه‌جایی آنها در شرایط بحران را ندارم.»
این نگرانی‌ها در حالی ادامه دارد که همه بدنه دولت به موضوع واکنش داده و حتی جامعه بین‌الملل هم در‌این‌باره سکوت نکرده‌اند اما وزیر آموزش و پرورش طی این سه ماه واکنش‌های کمی به موضوع داده است و در آخرین واکنشش به این موضوع در جمع خبرنگاران گفت: «بخش اعظم این موضوع ناشی از زمینه‌های ایجاد جو روانی در دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان بوده و رسانه‌ها در تلطیف این فضا و آرامش بیشتر شرایط کمک کنند تا جریان تعلیم و تربیت را پیش ببریم.»
مطالبه ما بازگشت امنیت به مدارس دخترانه است
نفیسه آزاد، جامعه‌شناس در رابطه با بازتاب و انتشار اخبار مسمومیت دانش‌آموزان در مدارس به «پیام ما» می‌گوید: «ما وقتی در جامعه زندگی می‌کنیم، چیزهایی را بدیهی فرض می‌کنیم مثل اینکه بچه‎ها را به مدرسه می‌بریم و انتظار داریم که سالم از مدرسه بازگردند. تصور اینکه امنیت در چنین جایی که پس از خانه امن‌ترین مکان به حساب می‌آید، به خطر می‌افتد، آشفتگی زیادی با خود به همراه دارد. یعنی آن امنیت بدیهی دیگر وجود ندارد و افراد در برابر این فقدان امنیت مستاصل می‌شوند.» او اضافه می‌کند: «این مسئله برای جامعه، اضطراب و پریشانی را ایجاد می‌کند که آن را به هر کاری وامی‌دارد چون جان فرزندش مرکز این اتفاق قرار گرفته است.» او این وضعیت را مشابه اضطرابی که در زمان سیل و زلزله ایجاد می‌شود، می‌داند و اضافه می‌کند: «دیگر قابل پیش‌بینی نیست که افراد چه واکنشی نشان می‌دهند و فقط می‌خواهند جان خود را نجات دهند. پیام این وضعیت و ایجاد احساس ناامنی حتی اگر به طور مستقیم برای افراد اتفاقی نیفتد، واگیردار است. زیرا افراد احساس می‌کنند که خودشان موظف به تامین امنیت هستند.» آزاد توضیح می‌دهد که در این مواقع جامعه مدنی حتی اگر سازمان‌یافته باشد، کاری نمی‌تواند بکند زیرا تامین امنیت در سطح کلان وظیفه دولت‌ها است: «ممکن است که جامعه بتواند کمک‌هایی کند به شرط اینکه احساس کند نهادهایی در تلاش برای ایجاد امنیت هستند اما در حالت کلی تامین این شکل از امنیت تنها از دست دولت‌ها بر‌می‌آید.» او در نهایت می‌گوید که نمی‌شود خانواده‌ها را سرزنش کرد که چرا حاضرند کودکانشان به مدرسه نروند اما جانشان حفظ شود: «ما در شکل جامعه مدرن و پیشامدرن، تامین امنیت را به دولت تفویض کردیم. اگر قرار باشد هر کسی خودش امنیتش را فراهم و جامعه این پیام را دریافت ‌کند و برداشتش چنین چیزی باشد، خودش دست به کار می‌شود. در شرایطی که ما با جان کودک به عنوان مهم‌ترین اولویت اجتماعی روبه‌روییم، مطالبه امنیت مهم‌ترین مسئله است و خانواده‌ها باید مطالبه تامین امنیت را داشته باشند. همه ما باید مطالبه تامین امنیت را به هر شکلی که ممکن است داشته باشیم تا امنیت به مدارس به‌ویژه مدارس دخترانه بازگردد زیرا هیچ چیز از جان کودکان مهم‌تر نیست.»