|پیام ما| اخبار ضد و نقیض درباره آبگیری سد چم شیر در حالی شنیده می‌شود که رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم گفته از آبگیری سد اطلاعی ندارد و خبر داده که از وزارت نیرو درباره این سد توضیح خواسته است. علی سلاجقه که در روزها و هفته‌های گذشته بارها درباره مخالفت با آبگیری سد چم‌شیر و لزوم بازنگری در ارزیابی اثرات محیط زیستی این سد صحبت کرده، از دو روز پیش، علاوه بر تاکید دوباره بر ادغام سازمان حفاظت محیط زیست با سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، دو اظهار نظر متفاوت درباره تبدیل سازمان متبوعش به وزارتخانه مطرح کرده است. او در حالی دیروز در حاشیه جلسه هیات دولت برنامه تبدیل سازمان حفاظت محیط زیست به وزارتخانه را کذب خوانده که یک روز پیش از آن در سخنانی بیان کرده بود: «برای نجات از مشکلات مربوط به منابع طبیعی کشور باید سازمان منابع طبیعی از زیرمجموعه وزارت کشاورزی آزاد و به همراه سازمان محیط زیست تبدیل به وزارتخانه شود.» این میان اصرار سلاجقه به این ادغام مخالفان بسیاری دارد که معتقدند ماموریت‌های متفاوت این دو سازمان -یکی حاکمیتی و دیگری بهره‌بردار- در صورت یکی شدن آنها، نتیجه‌ای جز ضعف محیط زیست نخواهد داشت.

علی سلاجقه، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در حاشیه جلسه دیروز هیات دولت گفت: «در مورد آبگیری سد چم‌شیر موضع‌مان را در گذشته اعلام کردیم. البته اطلاع نداریم که اکنون آبگیری شده است یا خیر، اما از وزارت نیرو توضیحات و راستی‌آزمایی خواستیم. مکاتبات نیز در حال انجام است.» اینطور که ایسنا گزارش داده، او در پاسخ به این سوال که آیا قرار است سازمان حفاظت محیط زیست تبدیل به وزارتخانه شود، چنین گفت: «خیر. به هیچ وجه چنین چیزی مطرح نیست و چنین موضوعی از ریشه کذب است.» رئیس سازمان محیط زیست البته عصر سه‌شنبه در مراسم ششمین جشنواره ملی روز جنگلبان و جان‌نثاران منابع طبیعی، نظر دیگری درباره این موضوع داشت: «برای نجات از مشکلات مربوط به منابع طبیعی کشور باید سازمان منابع طبیعی از زیر مجموعه وزارت کشاورزی آزاد و به همراه سازمان محیط زیست تبدیل به وزارتخانه شود.» او حتی خبر تازه‌ای هم درباره این ماجرا داد: «برای ادغام سازمان محیط زیست و منابع طبیعی و ایجاد یک وزارتخانه جدید نامه‌ای نیز به رئیس جمهور نوشته‌ام.»
در این مراسم که در محل این سازمان برگزار شد، سلاجقه بیش از همه بر ادغام تاکید داشت و گفت: «ادغام منابع طبیعی در محیط زیست و تبدیل آنها به یک وزارتخانه بحث کارشناسی است که این امر باید روزی اجرایی شود.» او تصریح کرد: «وزارت منابع طبیعی حتما باید در کشور تشکیل شود تا مجموعه منابع طبیعی و محیط زیست در قالب یک ساختار واحد کنار یکدیگر قرار گیرند.» رئیس سازمان حفاظت محیط زیست همچنین تاکید کرد: «نیازمند ادغام ۱۰۰ درصدی این دو مجموعه هستیم تا یک ساختار نو برای محیط زیست و منابع طبیعی کشور طراحی شود.»
رئیس جمهور باید نظر بدهد
آبگیری سد چم‌شیر یکی از پرمناقشه‌ترین موضوعات محیط زیستی در هفته‌های اخیر بوده که از دو روز پیش با خبر آبگیری آن، بیشتر مورد توجه قرار گرفت. این خبر البته در نهایت از سوی شرکت مجری طرح تکذیب شد اما بعضی فعالان محیط زیست می‌گویند با توجه به پیشروی این سد، چندان به نظرات کارشناسی و مخالفت‌ها توجهی نمی‌شود. رئیس سازمان حفاظت محیط زیست هم دیروز در یک برنامه تلویزیونی نظرات موافق و مخالف را بازخوانی کرد: «برخی کارشناسان محیط زیستی هشدار دادند پس از آبگیری سد، اتفاقی مشابه سد گتوند رخ می‌دهد و به‌دلیل نمک فراوان موجود در منطقه، آب شور خواهد شد. از سوی دیگر کارشناسان حوزه آب و کشاورزی اعتقاد دارند، با آبگیری سد چم‌شیر زمینه ارتقای کیفیت آب رودخانه زهره مهیا شده و زمینه مدیریت سیلاب‌های منطقه فراهم می‌شود.» او با این گفته‌ها بار دیگر نظر سازمان حفاظت محیط زیست را درباره آبگیری سد چم‌شیر تکرار کرد: «اجازه نمی‌دهیم سد چم‌شیر آبگیری شود و تلاش می‌کنیم منطقی حرکت کنیم.» سلاجقه همچنین خبر داد که به وزارت نیرو نامه زده که «چاهک‌هایی احداث شود تا راستی‌آزمایی صورت گیرد» و رئیس‌جمهور هم این نامه را به وزیر نیرو ارسال کرده است.
اشاره سلاجقه به نامه‌ای است که در تاریخ 5 دی از سوی ایرج حشمتی، معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست خطاب به محمد جوانبخت، معاون آب و آبفای وزارت نیرو ارسال کرد و در‌ آن با اعلام 11 مورد برای بازنگری مجدد در مطالعات سد چم‌شیر، تاکید کرده بود که «تا زمان عدم انجام مطالعات مورد اشاره و عدم کسب اطمینان خاطر از مدیریت عواقب و پیامدهای محیط زیستی و اجتماعی و امنیتی، نظر سازمان کماکان بر عدم آبگیری است».
او پیش از این همچنین در تاریخ 5 دی 1401 در نامه‌ای خطاب به ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور با اعلام مخالفت رسمی با آبگیری سد چم‌شیر تا روشن شدن زمان تحقیقات مجدد درباره مخزن سد، نوشته بود: «آبگیری سد چم‌شیر در جغرافیای کهگیلویه و بویراحمد، به دلیل مطرح شدن تردیدهایی در خصوص وجود منابع شوری در مخزن، دریاچه سد و احتمال شوری آب، به دغدغه نهادهای علمی و تخصصی و سازمان‌های مردم‌نهاد و فعالان محیط زیست کشور تبدیل شده است. بررسی‌های این سازمان که حاصل مطالعات کارشناسی درون‌سازمانی و تعامل با دانشگاه‌ها و نهادهای علمی تخصصی این حوزه بوده نیز مؤید نگرانی‌ها و ابهام‌های جدی در این خصوص است.»
سلاجقه در این نامه خطاب به رئیس جمهور به شکل صریح تاکید کرد که «بررسی‌های کارشناسی نشان‌دهنده لزوم‌ بازنگری در مطالعات کیفی مخزن به دلیل تغییر داده‌های هیدرولوژیکی زمان احداث سد و کاهش بارندگی در طول 13 سال منتهی به زمان آبگیری، مطالعات تکمیلی زمین‌شناسی به دلیل وجود گسل در مخزن و وجود منابع شوری متعدد در دریاچه مخزن، انجام مطالعات عواقب و پیامدهای اجتماعی، محیط زیستی، اقتصادی و امنیتی ناشی از آبگیری و شوری آب و … در پایین‌دست حوضه، شهرها، روستاها، مراتع و اراضی کشاورزی تحت تأثیر و برآورد میزان خسارت‌های احتمالی است و نظر سازمان بر عدم آبگیری این سد است». او با اشاره به همین نامه درباره سرنوشت این طرح و البته درباره فعال‌سازی یکباره پنج هزار معدن در کشور به ایلنا گفته است: «من درباره این دو طرح نامه‌نگاری کرده‌ام و تکلیف خود را انجام داده‌ام. اکنون رئیس‌جمهور باید درباره این دو طرح اعلام نظر کنند.»
نامه‌ای درباره فعال‌سازی 5 هزار معدن
سلاجقه درباره طرح فعال‌سازی همزمان ۵ هزار معدن هم با رئیس جمهور نامه‌نگاری کرده است. این طرح عمرانی، در کنار سد چم‌شیر بحث فراوانی را در قوه مجریه کشور به دنبال داشته است. وزارت صنعت، معدن و تجارت از مهرماه امسال طرح مزایده یکباره پنج هزار معدن را در دستور کار خود قرار داده و قصد دارد این تعداد از معادن غیرفعال کشور را که برخی از آنها در مناطق حفاظت‌شده قرار گرفته‌، به چرخه فعالیت بازگرداند. این میان اما سازمان محیط زیست تاکید دارد که فعال‌سازی این معادن باید به تدریج انجام شود. طبق گزارش ایلنا، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در همین زمینه در تاریخ 28 آبان امسال با ارسال نامه‌ای به سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرده است که «فعال‌سازی یکباره 5 هزار معدن، اثرات منفی بسیار گسترده دارد و به منزله تیر خلاص به حیات وحش کشور محسوب می‌شود.» او در این نامه تاکید کرده است که «بهتر است حداقل لکه‌های مناطق حفاظت‌شده به عنوان پناهگاه‌هایی برای نجات تنوع زیستی کشور کمتر مورد دخل و تصرف ناشی از فعالیت‌های معدنی قرار گیرد و در خارج از مناطق حفاظت شده نیز همواره توصیه به فعالیت‌های معدنی تدریجی نه یکباره و در گستره‌ای وسیع و متعدد بوده است، به گونه‌ای که طبیعت بتواند زخم‌های ناشی از معدن‌کاوی را مداوا کند».
او با تاکید بر اینکه در دو دهه گذشته، فعالیت‌های معدنی نقش مهمی در افزایش وسعت کانون‌های فرسایش بادی به عنوان منشا گرد و غبار داشته‌اند، در نامه اخیر خود به فاطمی‌امین نوشته است که «پیشنهاد مشخص سازمان محیط زیست مزایده و واگذاری معادن به شکلی است که معادن استراتژیکی که کشور نیاز مبرم به آنها دارد، به صورت مرحله‌ای و تدریجی مدنظر قرار گیرند و از بارگذاری و فعال‌سازی تعداد زیادی در محدوده معدنی به یکباره که خارج از ظرفیت و توان اکوسیستم‌های کشور بوده و خسارت‌های محیط زیستی غیرقابل جبرانی به بار خواهد آورد، جلوگیری کنید.»
جدا از نظرات متفاوت رئیس سازمان حفاظت محیط زیست درباره تبدیل سازمان به وزارتخانه و البته اصرار او به ادغام این دو سازمان با وجود مخالفت‌های گروهی از کارشناسان، اعلام مخالفت رسمی سازمان حفاظت محیط زیست درباره سد چم‌شیر و طرح عمرانی دیگری چون مزایده پنج هزار معدن، حالا باید دید آبگیری چم‌شیر در روزهای آینده اتفاق می‌افتد یا نه. همچنین پیدا نیست که ابراهیم رئیسی درباره این دو طرح چه دستوری خواهد داد. آیا با وجود این نظرات از سوی سازمان متولی محیط زیست کشور، تغییری در برنامه اجرای این دو طرح پرمناقشه رخ خواهد داد؟