تولید و توزیع بهتر مواد و منابع غذایی و کاهش استفاده از بخش عمده‌ای از تولید غلات جهان برای تغذیه حیوانات و تولید غذای بیشتر برای مصرف مستقیم انسان، می‌تواند به طور قابل توجهی به هدف کاهش گرمایش زمین نیز کمک کند

تغییر سیستم‌های غذایی برای جلوگیری از رسیدن به سطوح خطرناک تغییر اقلیم و سایر مشکلات محیط زیستی ضروری است. همچنین برای تضمین رژیم غذایی سالم و امنیت غذایی برای همه باید زنجیره غذایی را تغییر دهیم. زیرا در حال حاضر، رژیم‌های غذایی نامتعادل حاوی میوه‌ها، سبزیجات، آجیل و غلات کامل و سرشار از گوشت قرمز و فرآوری‌شده، یکی از مشکلات سلامتی در بیشتر مناطق و عامل بیش از یک مورد از هر پنج مرگ زودرس در جهان هستند. از طرفی حدود 2 میلیارد نفر اضافه وزن و چاقی دارند و در مقابل 2 میلیارد نفر با سوءتغذیه گلاویزند. همچنین حدود 800 میلیون نفر به دلیل فقر و توسعه‌نیافتگی هنوز از گرسنگی رنج می‌برند. در این بین که بسیاری از فقرای جهان نمی‌توانند هزینه رژیم‌های غذایی سالم و پایدار را بپردازند، بحران‌های مداوم ناشی از کووید-19، جنگ در اوکراین و رویدادهای شدید آب و هوایی گسترده نیز این وضعیت را برای زنجیره تامین غذاییدرباره عملکرد بخش آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی بدتر کرده است.

با کربن‌زدایی سیستم انرژی و محدود کردن انتشار گاز گلخانه‌ای ناشی از تغییر کاربری زمین، می‌توانیم شکاف ناشی از انتشار گاز گلخانه‌ای را تا 66 درصد کاهش دهیم و گرمایش جهانی را به زیر دمای 2 درجه سانتیگراد محدود کنیم

ثروتمندان، گاز گلخانه‎‌ای بیشتری تولید می‌کنند
به گزارش سال 2022 سازمان ملل، در حالی که فقرا کمترین نقش را در تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای دارند، 10 درصد ثروتمندان بیشترین گاز گلخانه‌‎ای را تولید می‌کنند. این در حالی است که فقرا در سراسر جهان به دلیل وضعیت اجتماعی-اقتصادی و کاهش ظرفیت‌های سازگاری، بیشترین پیامدهای تغییر اقلیم را تحمل می‌کنند. در سال 2021، تقریباً 828 میلیون نفر در سراسر جهان تحت تاثیر گرسنگی قرار گرفتند و تخمین زده می‌شود که این رقم با بی‌ثباتی ناشی از کرونا، جنگ اوکراین، تورم و افزایش قیمت انرژی همچنان در حال افزایش باشد. این وضعیت بر زنجیره تامین مواد غذایی جهان تأثیرات نامطلوبی گذاشته اما اقشار آسیب‌پذیر و فقیر که اکثریت آنها را زنان تشکیل می‌دهند، بیشتر وخامت اوضاع را احساس کرده‌اند.
زنجیره غذایی تولیدکننده یک سوم گازهای گلخانه‌ای جهان
سیستم غذایی در حال حاضر مسئول تولید سالانه حدود یک سوم کل انتشار گازهای گلخانه‌ای (معادل 18گیگاتن کربن دی‌اکسید) است. بیشترین انتشار این گازها هم از تولیدات کشاورزی به واسطه تغییر کاربری زمین و جنگلداری در سیستم‌های غذایی به وجود می‌آید. اگرچه برخی از تولیدات کشاورزی به مصارف غیرغذایی اختصاص دارند، اما محصولات غیرغذایی تنها 2 درصد از انتشار را تشکیل می‌دهند.
تولید کشاورزی عامل گرمایش زمین
بیشترین سهم تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای مربوط به تولید کشاورزی با 39 درصد شامل تولید نهاده‌هایی مانند کود و پس از آن تغییرات کاربری زمین با 32 درصد و فعالیت‌های زنجیره تأمین با 29 درصد است. مورد دوم شامل خرده فروشی، حمل و نقل، مصرف، تولید سوخت، مدیریت زباله، فرایندهای صنعتی و بسته‌بندی می‌شود. کشورهای در حال توسعه در حال حاضر حدود سه چهارم یعنی 73 درصد از انتشار گازهای گلخانه ای از سیستم های غذایی را تشکیل می‌دهند، اما با توجه به جمعیت زیاد آنها، ردپای انتشار سرانه تا چهار برابر کمتر از کشورهای صنعتی است. پیش‌بینی می‌شود که اگر روند فعلی با توجه به رشد جمعیت و تغییرات رژیم غذایی بیشتر به سمت غذاهای حیوانی به‌ویژه در کشورهای با درآمد کم و متوسط ادامه یابد، انتشار گازهای گلخانه‌ای از زنجیره تامین مواد غذایی بین سال‌های 2010 تا 2050، تا 90 درصد افزایش یابد.
54 درصد انتشار گازهای گلخانه‌ای به گردن گوشت‌خواری
به نقل از فائو، تولید گوشت سبب تولید و انتشار حدود 54 درصد از گازهای گلخانه‌ای از کشاورزی بین سال‌های 2018 تا 2020 بوده است. تجزیه و تحلیل داده‌های مرتبط با تولید گوشت (از نهاده‌های تولید آن تا خرده فروشی) نشان می‌دهد که هر 100 گرم پروتئین دارای مقدار متوسطی کربن دی‌اکسید است. این میزان به طور قابل‌توجهی بالاتر از منابع جایگزین پروتئین گیاهی است. به عنوان مثال، میانگین گاز گلخانه‌ای ناشی از تولید گوشت گاو، 5 تا 10 برابر بیشتر از گوشت خوک و مرغ و 50 تا 100 برابر بیشتر از منابع پروتئینی گیاهی مانند لوبیا و عدس است.
بی توجهی به نقش سیستم غذایی در تولید گاز گلخانه‌ای
با وجود اینکه تحقیقات متعددی نقش پررنگ زنجیره تامین مواد غذایی بر انتشار گازهای گلخانه‌ای را بررسی کرده است، اما تا کنون هیچ یک از اهداف ملی اصلاح شده برای کاهش گازهای گلخانه‌ای در کنفرانس‌های کاپ، به نیاز به کاهش مصرف پروتئین حیوانی اشاره نکرده است. البته بعضی کشورها مثل بریتانیا، اتحادیه اروپا، فرانسه و آفریقای جنوبی به هدر رفت و ضایعات مواد غذایی در اهداف خود توجه کرده بودند اما این کافی نیست. همچنین اهداف ملی کشورهای در حال توسعه، 86 درصد اولویت را به کاهش تولید در بخش‌های کشاورزی متمرکز کردند اما بهتر بود تولید دام پایدار مد نظر قرا می‌گرفت. به‌ویژه کشورهای بزرگ تولید کننده گوشت باید با رویکردهای احیا کننده کشاورزی و محیط زیست رایج، زنجیره غذایی خود را شکل دهند.
توسعه در جهت کاهش گازهای گلخانه‌ای
توزیع بهتر مواد غذایی و استفاده کارآمدتر از منابع برای مبارزه با ناامنی غذایی و سوءتغذیه در طی یک دهه ضروری است. این دیگر تنها یک وظیفه انسانی نیست بلکه کاهش استفاده از بخش عمده‌ای از تولید غلات جهان برای تغذیه حیوانات و تولید غذای بیشتر برای مصرف مستقیم انسان، می‌تواند به طور قابل‌توجهی به هدف کاهش گرمایش زمین نیز کمک کند. هر چند در اکثر کشورهای با درآمد بالا و متوسط، رژیم‌های غذایی سالم‌تر و پایدارتر می‌توانند ارزان‌تر از رژیم‌های غذایی فعلی باشند، اما در بسیاری از کشورهای کم‌درآمد، هزینه آن‌ها بیشتر از رژیم‌های رایج مبتنی بر نشاسته است. مقرون به صرفه کردن رژیم‌های غذایی سالم و پایدار برای همه و مداخله اختصاصی در سیستم‌های غذایی در کشورهای کم‌درآمد نیاز به کمک و یاری جهانی دارد. همچنین کاهش فقر که هدف اصلی کشورهای کم‌درآمد به واسطه توسعه کشاورزی است، باید به سمت اقدامات اقلیمی سازگار با محیط زیست تمرکز داشته باشد. توسعه مقاوم در برابر تغییر اقلیم مناطق روستایی اگر بخواهد با فقر مزمن ریشه‌دار مقابله کند، باید تحول‌آفرین باشد. عناصری از جمله یکپارچه‌سازی مزرعه‌ها، توسعه آبیاری، بهبود مصرف کود، افزایش دسترسی به بازار و… می‌توانند در جهت منافع مشترک کاهش گرمایش زمین و ایجاد سیستم غذایی پایدار حرکت کند. بنابراین هدف مهم این است که تحولات روستایی در مسیر انتشار کم گازهای گلخانه‌ای قرار ‌گیرد.
شانس 66 درصدی برای جلوگیری از گرمایش زمین
با کربن‌زدایی سیستم انرژی و محدود کردن انتشار گاز گلخانه‌ای ناشی از تغییر کاربری زمین، می‌توانیم شکاف ناشی از انتشار گاز گلخانه‌ای را تا 66 درصد کاهش دهیم و گرمایش جهانی را به زیر دمای 2 درجه سانتیگراد محدود کنیم. به علاوه تغییر تقاضا در زنجیره تولید مواد غذایی، تغییر رژیم غذایی ناپایدار به سمت رژیم‌های غذایی پایدار و متعادل و کاهش از هدر رفت مواد غذایی و ضایعات آن می‌تواند نقش پررنگی در این هدف بازی کند. همچنین حفاظت از اکوسیستم‌های طبیعی، از جمله کاهش جنگل‌زدایی برای کشاورزی و تخریب زمین‌های کشاورزی، بهبود تولید غذا در سطح مزرعه از جمله تغییر در ترکیب خوراک دام، مدیریت بهتر برنج، مدیریت بهتر کود و بهبود مدیریت مواد مغذی و کربن‌زدایی زنجیره تامین مواد غذایی در خرده‌فروشی، حمل و نقل، استفاده از سوخت صنعتی و مدیریت زباله و بسته‌بندی همگی می‌توانند کلید کاهش گرمایش زمین باشند.