در میدان عالی قاپوی اردبیل چه گذشته است؟ این پرسشی است که در روزهای اخیر چندین بار از سوی رسانه‌ها پرسیده شده و هربار روایتی از سوی مسئولان اعلام شده است. روز جمعه، 22 مهر خبری مبنی بر ورود افراد لباس شخصی به یک مدرسه و ضرب و شتم یک دانش‌آموز و مرگ ناشی از خونریزی داخلی در فضای غیر‌رسمی پیچید. فضای مجازی به مرور زمان آکنده از این خبر شد و نام فردی به نام «اسرا پناهی» به عنوان مجروح حادثه منتشر شد. به مرور زمان نام‌ها بیشتر شدند، در میان روایت‌ها تناقض‌هایی هم به چشم آمد. تمام این اخبار در روزهای اخیر در حالی منتشر شد که دیروز، چهارشنبه، 27 مهرماه خبرگزاری تسنیم خبر معرفی مدیرکل جدید پزشکی قانونی استان اردبیل را منتشر کرد. دیروز‌ منابع غیررسمی در فضای مجازی هم ادعایی مبنی بر خودکشی برادر اسرا پناهی منتشر کردند. روزنامه «پیام ما» نمی‌تواند این ادعا را تایید یا تکذیب کند.

«فوت دانش آموز اردبیلی دروغ است.» این خبر را اولین بار روز جمعه ۲۲مهر۱۴۰۱ ساعت 23:40 خبرگزاری ایرنا به نقل از مدیرکل امنیتی و انتظامی استانداری اردبیل منتشر کرد. خبری که درست چند ساعت بعد از بیانیه شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران منتشر شد. در این بیانیه آمده بود که «در روز پنجشنبه ۲۱ مهرماه، در اردبیل، بعد از آنکه تعدادی از دانش‌آموزان دختر در دبیرستان شاهد، دست به اعتراض زده و شعارهایی در اعتراض به وضعیت موجود سر دادند، نیروهای لباس شخصی به این مدرسه حمله کرده و بعد از ضرب و شتم دانش‌آموزان تعدادی از آنها را دستگیر کرده‌اند.»
پنجشنبه مدارس تعطیل است
در واکنش به این خبر، مدیرکل امنیتی انتظامی استانداری، علی محبوبی‌پور به ایرنا گفته بود که این ادعا کاملا دروغ است. او تاکید کرده بود که در روزهای اخیر هیچ دانش‌آموزی دستگیر نشده است و این موضوع کذب محض است و آن را به مانور گسترده ضد انقلاب مربوط دانسته بود: «در روزهای اخیر، بارها و بارها سناریوی کشته‌سازی آنها به سنگ خورده و دروغ از آب در آمده است و حالا دست به سناریویی بدون محتوای مشخص زده‌اند که نه اسم و عنوانی دارد و نه هیچ‌گونه مدرکی که از آن سوء‌استفاده کنند. در کذب بودن این خبر همین بس که روز پنج‌شنبه همه مدارس اردبیل تعطیل است و دانش‌آموزان در مدارس حضور نداشته‌اند که کسی بخواهد به مدارس مراجعه و تعدادی را بازداشت کند!» دقایقی بعد از انتشار این خبر، یعنی دقایق ابتدایی صبح شنبه، 23 مهرماه ایرنا با مدیرکل آموزش و پرورش استان اردبیل گفت‌وگو کرد. «کلام‌الله صفری» با رد خبر فوت، ضرب و شتم و دستگیری دانش‌آموزان در جریان اعتراضات گفت: هر خبری در خصوص برخورد انتظامی و پلیسی در این مورد کذب است. او همچنین درباره شایعه بازداشت تعدادی از دانش‌آموزان گفته بود: «رسانه‌های معاند به دنبال تهییج مردم هستند، در حالی که عموم دانش‌آموزان با آرامش در مدارس حضور می‌یابند و ادعاهای این رسانه‌ها کذب است.»
مراسم روز چهارشنبه و برای هفته وحدت بود
بخش آنلاین روزنامه شرق، روز شنبه ساعت 4 بعدازظهر، با «حامد عاملی»، استاندار اردبیل گفت‌وگو کرد. عاملی در این گفت‌وگو روایت دیگری از ماجرایی که در فضای مجازی نقل شده بود، ارائه کرد: «روز چهارشنبه مراسمی در یک نقطه از اردبیل برگزار شده است. پس از این مراسم برخی از دانش‌آموزان با خروج از محل، شعارهایی مثل «زن، زندگی، آزادی» سر می‌دهند. این شعارها از سوی دانش‌آموزان در خیابان سر داده می‌شود به همین علت هم مجموعه نیروهای انتظامی که در محل حاضر بوده، دانش‌آموزان را به درون مدرسه هدایت می‌کند.» عاملی تاکید کرده بود که در جریان این اتفاق کسی کشته نشده است. او اما تایید کرده بود: «با حضور نیروهای انتظامی، دانش‌آموزان به درون مدرسه شاهد می‌روند اما هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد. در جریان این اتفاق هم خدایی نکرده هیچ دانش‌آموزی جان خود را از دست نداده و خبر منتشر شده درباره کشته شدن یک دانش‌آموز در جریان این اتفاق کذب محض است.» استاندار اردبیل در بخش دیگری از اظهارات خود به مراسم روز چهارشنبه اشاره کرده بود. خبر مراسمی که عاملی از آن یاد می‌کند، روز چهارشنبه در خروجی خبرگزاری ایرنا هم قرار گرفته است. ایرنا نوشته بود: زنان اردبیل «در اعتراض به اغتشاشات اخیر و در دفاع از مقام شامخ زن در پیاده‌راه عالی قاپو اردبیل اجتماع کرده‌اند.» آنطور که «خبرگزاری دولت» روایت کرده بود، حدود صدها زن در این تجمع شرکت کردند و شرکت‌کنندگان در این تجمع شعارهایی نظیر مرگ بر آمریکا و مرگ بر فتنه‌گر سر دادند و از هرگونه اقدام خرابکاری اعلام انزجار کردند. استاندار اردبیل اما برگزاری این مراسم را به مناسبت هفته وحدت دانسته بود: « ماجرا از این قرار بوده که روز چهارشنبه مراسمی در شهر برای هفته وحدت برگزار شده که در این مراسم تعدادی از دانش‌آموزان هم حضور داشته‌اند. بعد از پایان این مراسم، دانش‎آموزان باید به مدارس خود برمی‌گشتند. تعدادی از دانش‌آموزان در مسیر برگشت به مدرسه، در خیابان شعارهایی سر می‌دهند. در نتیجه این شعار، دانش‌آموزان به درون مدرسه هدایت می‌شوند. نیروهای امنیتی و انتظامی وارد مدرسه نشده‌اند اما وقتی دانش‌آموزان وارد مدرسه می‌شوند، میان اولیای آنان و مدیران مدرسه برخوردهایی صورت می‌گیرد.» استاندار اردبیل این موضوع را در میان صحبت‌هایش تایید می‌کند: «ماجرای وقوع برخورد میان اولیای دانش‌آموزان که دنبال فرزندان خود آمده بودند و مدیران مدرسه هم از این قرار بوده که اولیا اعتراض داشتند که چرا فرزندان ما را به مراسم مربوط به هفته وحدت برده‌اید. آموزش و پرورش موظف بود که این اقدام را با هماهنگی اولیا انجام دهد. من به عنوان استاندار اردبیل به مجموعه‌ای که این اتفاقات را رقم زد و دانش‌آموزان را بدون اجازه اولیا به مراسم برد، تذکر داده‌ام و گفته‌ام که بعد از پایان این اتفاقات، با افرادی که مسئول این موضوع بوده‌اند، برخورد شود.» او تاکید کرده بود که برخوردی هم میان اولیای دانش‌آموزان و نیروهای انتظامی صورت نگرفته است.
مراسم فرهنگی و تربیتی بود
«اسرا پناهی» دانش‌آموز نیست. این خبری بود که ساعتی بعد از گفت‌وگوی شرق در اکو ایران منتشر شد. کلام‌الله صفری، مدیرکل آموزش و پرورش استان اردبیل در گفت‌وگو با این سایت، روایت دیگری از مراسم روز چهارشنبه ارائه کرد و گفت: این مراسم یک برنامه تربیتی و فرهنگی بوده است که بعضی مدارس با رضایتنامه، دانش آموزان را راهی کردند. برخی دانش‌آموزان نیز با تایید شورای مدرسه و به صورت داوطلبانه به این برنامه تربیتی‌–‌فرهنگی رفتند و به سلامت برگشتند. بحث برنامه نیست بلکه بحث دامن زدن رسانه‌های غربی و نیروهای معاند نظام است، نیروی انتظامی هم نبوده و در کمال آسایش رفتند شرکت کردند، بعد هم برای شرکت در کلاس به مدرسه رفتند؛ اینها تحت تاثیر تبلیغات دامن زدند و گفتند فوتی داشتیم. صفری در واکنش به نام «اسرا پناهی» که گفته می‌شد جانش را در تجمع از دست داده است، نیز بدون تایید یا رد خبر گفته بود: ایشان (خانم اسرا پناهی) دانش‌آموز ما نیست و بین دانش‌آموزان، فردی به نام خانم اسرا پناهی دیده نمی‌شود. احتمالا ترک تحصیل کرده باشد. من اطلاعاتی که داشتم خدمتتان عرض می‌کنم، باید بررسی شود اما مطمئنم جزو دانش آموزان سال جاری نیست؛ احتمالا جزو دانش‌آموزان ترک تحصیلی و رفوزه و مردودی باشد. دانش‌آموزی که بیاید تا اول مهر ثبت‌نام کند، در مراسم شرکت کند و برگردد و بعد اعلام شود کشته شده، نداریم.
اسرا، نارسایی قلبی داشت
ساعاتی بعد از انتشار این خبر، خبرگزاری فارس ویدئویی از گفت‌وگوی عموی اسرا پناهی منتشر کرد، گفت‌وگویی که در زیرنویس آن عموی اسرا پناهی، یکبار او را خواهرزاده خود معرفی می‌کند اما در ادامه می‌گوید که برادرش یک ماه پیش فوت کرده است و اسرا پناهی نیز دارای بیماری قلبی مادرزادی بوده است. علی دایی، چهره سرشناس فوتبال ایران هم همان شب در پستی اینستاگرامی بدون نام بردن از «اسرا پناهی» به ضرب و شتم یک دانش‌آموز در مدرسه‌ای در زادگاهش در اردبیل اشاره کرد.
روایت نماینده مجلس و ردپای خودکشی
روز یکشنبه، 24 مهر۱۴۰۱ ماجرا با اظهارنظر امام جمعه اردبیل و گفت‌وگوی او با روزنامه هم‌میهن آغاز شد. امام جمعه اردبیل گفته بود مسئولان نباید بدون اجازه والدین بچه‌ها را به مراسم می‌بردند. او نیز تایید کرده بود که برخوردی با دانش‌آموزان صورت نگرفته است. ساعاتی بعد، «کاظم موسوی»، نماینده مجلس روایت دیگری از ماجرا ارائه داد و بدون نام بردن از اسرا پناهی به ایسنا گفت: «دختری که دو سال پیش پدرش طلاق گرفته بود و یک ماه پیش پدر این دختر که قاتل بوده توسط قوه قضاییه اعدام شده است و چند روز پیش این دختر قرص خورده و اصلاً ربطی به مدرسه ندارد و او اصلاً مدرسه‌ای نیست و مدرسه را نمی‌شناسد و به مدرسه نرفته است.»
خجسته، شنبه مرخص شد
دوشنبه، 25 مهرماه ایرنا در گفت‌وگو با رئیس دانشگاه علوم پزشکی اردبیل از فرد دیگری نام برد که در دچار تشنج شده است، فردی که نامش تا پیش از آن در روایت‌های اعلامی مطرح نبود. علی محمدیان اردی گفت: برابر اسناد پزشکی موجود، وضعیت جسمی اسرا پناهی خانقاه فرزند احمد متولد اسفندماه ۱۳۸۵ در ساعت ۶ دقیقه و ۳۷ ثانیه بامداد روز چهارشنبه ۲۰ مهرماه با شماره‌ تلفن همراهی که گویا متعلق به برادر او بوده، به اورژانس گزارش شده و چند دقیقه بعد توسط اکیپ اورژانس به بیمارستان امام خمینی(ره) انتقال یافته و تحت مداوا قرار گرفته است. اولین دستور دارویی برای این بیمار در دقیقه ۳۶ بامداد ۲۰ مهرماه بوده و علائم بدو ورود او به اورژانس بیمارستان استفراغ و افت شدید فشار(فشار ۷) ثبت شده است. او تاکید کرد: در مراحل درمان، وضعیت بیمار رفته رفته بدتر شده و در ساعات ظهر روز چهارشنبه تحت دیالیز سفاقی قرار گرفته و با وخامت حال او، ساعت حوالی ۱۴ و ۲۵ دقیقه به بخش آی.سی.یو منتقل شده و در ساعت ۱۸ و ۵۰ دقیقه در اثر وقفه قلبی و تنفسی از دنیا رفته است. محمدیان تاکید کرده بود که اولین ورود بیمار به بیمارستان در دقایق اول روز چهارشنبه و حدود ۱۰ ساعت قبل از زمان ادعایی رسانه‌های معاند و قبل از حواشی اتفاقات روز چهارشنبه مدرسه شاهد بوده است و اصولا وضعیت پزشکی وی ربطی به محل تحصیل او ندارد. مشکل اولیه وخامت حال بیمار هم توسط برادر او به اورژانس اعلام شده و اکیپ اورژانس کمتر از پنج دقیقه در محل اعلامی حاضر شده و مداوا از نخستین دقایق آغاز شده است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان اردبیل همچنین با اشاره به مداوای یک بیمار دیگر حدود ۱۶ ساله به نام «خجسته» همزمان با این رویداد گفت: این خانم نیز پس از تشنج توسط اکیپ اورژانس در روز چهارشنبه از مدرسه به بیمارستان فاطمی و از آنجا به بیمارستان علوی اردبیل منتقل شده و تحت مداوا قرار گرفته است. این دختر دانش‌آموز سابقه سه ساله تشنج داشته و در شهر تهران هم توسط پزشک متخصص ویزیت شده و داروی لاموتریژن مصرف می‌کرده و حملات مشکوک تشنج داشته است. او تاکید کرده بود که این دختر فوت نشده است و پس از انتقال به بیمارستان علوی که مرکز مغز و اعصاب است، تحت مداوا قرار گرفته و خود من آخرین بار پنجشنبه شب ویزیت کردم و روز شنبه نیز پس از مداوا از بیمارستان علوی مرخص شده است.
همان روز، عموی «اسرا پناهی» بار دیگر در ویدیویی از علی دایی خواست تا حرفش را اصلاح کند. سه‌شنبه ساعات اولیه بامداد، علی دایی در پستی اینستاگرامی برای اولین بار نامی از اسرا پناهی آورد و نوشت که روایت عموی اسرا پناهی را قبول ندارد. همان روز خبرگزاری قوه قضاییه از علی دایی خواست تا مستندات خود را ارائه دهد. روز چهارشنبه، 27 مهرماه اینبار رسانه‌ها و روزنامه‌های اصولگرا به صحبت‌های علی دایی واکنش‌های تندی نشان دادند.
‌ خجسته همان روز مرخص شده است
روزنامه جوان با تیتر آقای گل خودت را پرپر نکن، روایت دیگری از ماجرا ارائه داد و «اصل ماجرا را روایت کرد». این روزنامه نوشت که: «اسرا دانش‌آموز دبیرستان سبلان بوده نه دبیرستان شاهد و امسال نیز ثبت‌نام نکرده بوده است. اما ماجرای مدرسه شاهد چه بود؟ در این ماجرا باز با سوءتدبیر مدیران مدرسه، بچه‌ها بدون اجازه والدین به یک مراسم شهری برده می‌شوند. این موضوع، اعتراض والدین و بچه‌های مدرسه را به دنبال دارد. باز با یک سوءتدبیر، پلیس به دعوت مدیران مدرسه به آنجا می‌رود. با توجه به برخورد مدیر و معاون مدرسه و همچنین اعتراضات خانواده‌ها پس از بازگشت دانش آموزان از مراسم شهری، شش دانش‌آموز دچار افت فشار خون و سرگیجه می‌شوند که برای پیشگیری از هر حادثه‌ای با آمبولانس، دانش‌آموزانی که شرایط نامساعدی داشتند به بیمارستان برده می‌شوند. پس از گذشت حدود دو ساعت رسیدگی درمانی، همه مرخص می‌شوند و تنها یک دانش‌آموز که احتمال تشنج او بالا بود در بیمارستان بستری می‌شود که او نیز به نام «آناهیتا خجسته» پایه دوازدهم هنرستان پس از ثبات جسمانی و با تشخیص پزشک همان شب مرخص می‌شود. در این ماجرا نه «آیتک رضایی» که پنج‌ماه پیش از دنیا رفت و نه «اسرا پناهی» که دانش‌آموز دبیرستان سبلان بوده و امسال ثبت‌نام نکرده بوده و چند روز قبل از دنیا رفته است، حضور نداشتند.»
خبرهای غیررسمی
دیروز چهارشنبه ابتدای صبح خبرگزاری تسنیم خبر معرفی مدیرکل جدید پزشکی قانونی استان اردبیل را منتشر کرد. در این خبر گفته شد که در این مراسم با تشکر از زحمات «فرخی»، «نگار خوشنویس» به عنوان مدیرکل جدید پزشکی قانونی استان اردبیل منصوب شد. در شبکه‌های اجتماعی و فضای غیررسمی هم ادعایی درباره خودکشی «محمدرضا پناهی»، یعنی برادر «اسرا پناهی» نیز منتشر شد. خبری که روزنامه «پیام ما» مستقلا نمی‌تواند آن را تایید یا تکذیب کند. همچنین برخی منابع در اردبیل خبرهایی از برکناری مدیرکل آموزش و پرورش اردبیل منتشر کردند. خبری که البته منابع رسمی آن را تاکنون تایید نکرده‌اند.
در چنین وضعیتی که روایت‎‌ها متفاوت و متناقض‌اند، شاید تشکیل کمیته حقیقت‌یاب چنان که «خبرگزاری میزان» هم -البته با کنایه -آن را به علی دایی پیشنهاد کرده است بتواند به شفافیت بیشتر منجر شود.