بنای حمام متعلق به دوره قاجاریه در اردبیل در حال تخریب است
بلاتکلیفی حمام منصوریه
![بلاتکلیفی حمام منصوریه](https://payamema.ir/pubfiles/2022/07/ص-6-2-1.jpg)
۲۵ تیر ۱۴۰۱، ۰:۰۰
حمام منصوریه اردبیل یادگار دوره قاجاریه، همچون بیماری خسته از رنج روزگار، در حال احتضار است و از یک سو قرار گرفتن در مالکیت شخصی و از سوی دیگر انتظار مردم از سازمان میراث فرهنگی برای مرمت آن، این بنای تاریخی را در دوراهی کمتوجهی قرار داده است. به گزارش ایرنا و بر اساس مستندات موجود؛ اردبیل با نام باستانی آرتاویل از شهرهای شمال غرب ایران است و “آرتا” در باور ایرانیان باستان، به قانون نظم و آفرینش در زمان پیش از آیین زرتشتی اطلاق میشده و اردبیل در طول تاریخ، به نامهای گوناگونی از جمله دارالارشاد، دارالملک، دارالعرفان، دارالامان ملقب بوده و به علت قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم، از رونق اقتصادی بسیار خوبی برخوردار بودهاست.
یافتههای تازه در منطقه مرادلو نشان از تاریخ ۴۰ هزار ساله اردبیل دارد و این شهر، تمدنی سه هزار ساله در حاشیه جاده ابریشم دارد و سابقه تاریخی و باستانی آن را کاروانسراهای بینظیر از نظر نوع معماری و تجمیع هنرهای ظریف ایرانی بیان میکند. تعدد حمامهای تاریخی در اردبیل نه تنها به جهت وجود کاروانسراها و رفت و آمد کاروانیان بلکه به علت اهمیت استحمام، بهداشت و تطهیر بدن نزد اهالی این دیار بوده است و بقایای گرمابه های تاریخی نظیر حمام کهنه، اوچ دکان، پیر، حاج شیخ، پیر زرگر، ملاهادی و ابراهیم آباد موید این ادعاست.
معماری و تزئینات حمام منصوریه
به گزارش ایرنا، یکی از گرمابههای تاریخی اردبیل، حمام منصوریه است که در محلهای به همین نام و در جنب مسجد منصوریه واقع شده است. بنا بر اعلان اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل، این بنا متعلق به دوره قاجاریه بوده و عرصه آن ۵۴۸ و اعیان آن ۳۹۰ متر مربع است.
معماری این حمام مشابه سبک معماری دوره حمام های همدوره خود همچون حمام ابراهیمآباد، سیدآباد و یعقوبیه است.در حال حاضر بخش هایی از حمام منصوریه و تزئینات آن از بین رفته و مالکیت بنا شخصی و از آن وراث یک خانواده است.
سازه بنا مقاومت خود را از دست داده و گنبد بخش سربینه و بخش مرکزی گرمخانه و کاربندیهای به کار رفته در آن در حال تخریب است و کاربری قبلی بنا خدماتی بوده و نیازهای محله ای را تأمین می کرده و در حال حاضر بخشهایی از این حمام تخریب شده و آن را به حالت متروکه در آورده است. این حمام دارای یک درب ورودی بوده که با چند پله رو به پایین داشته و این درب سال ها قبل با چینش آجرهایی مسدود شده و اتاقک تون یا گرمخانه حمام تخریب شده و سقف آن دارای تزئینات نقاشی با طرح های اسلیمی بوده است که اکنون بر روی نقاشی های باقیمانده، اندود گچ کشیده شده و پوشش این بخش گنبد عرقچین بوده است. میان در ارتباطی بخش سربینه و گرمخانه با سرویس بهداشتی و اتاق تنظیف در ارتباط بوده و ورود از سربینه به گرمخانه از میاندر صورت می گرفته و اکنون همه این بخش ها مسدود شده است و درب جدید بطور مستقیم از سربینه وارد گرمخانه میشود. گرمخانه در بخش مرکزی حمام دارای خزینه بوده و در دو طرف خزینه، بازوهای کناری وجود داشته و بخشهایی از بنا همچون چال حوض و تیانبار بعدها در گذشت روزگار تخریب شده است.
واپسین نفسهای حمام قاجاریه در اردبیل
اصلاح بافت فرسوده شهری و احداث ساختمانهای نو و قرار گرفتن حمام تاریخی و فرسوده در کنار بناهای جدید شده است به طوری که امروز حمام منصوریه در قیاس با سازههای جدید، همچون پیری فرتوت و خمیده قامت در کنار جوانی نورس و شمشاد قد به نظر میرسد.
تزئینات بخش سربینه شامل نقاشیهایی با طرحهای اسلیمی و گل و گیاه بوده که بخشهایی از آن در اثر آتش سوزی از بین رفته است اما قسمتهایی از این تزئینات در زیر اندود گچ حفظ شده و این بخش دارای گنبد است و علاوه بر نقش سازه ای، نقش تزئینی را نیز ایفا می کند و در بخشهایی از سربینه از کاشی لعابدار در رنگهای متنوع همچون فیروزهای استفاده شده است.
بنا دارای پی و پایه سنگی با ملات شفته آهکی و پایه های آجری به ضخامت هشتاد تا ۱۰۰ سانتیمتر است که در مقابل نیروهای رانشی گنبد در طول زمان مقاومت کردهاند و سازه حمام، سازهای متصل است و قرارگیری عناصر خرد گرداگرد عناصر اصلی سبب ممانعت از رانش آن شده است.
پوشش گنبد عرقچین بر روی زمینه مستطیل و مربع شکل است و در گنبد بخش سربینه و گنبد مرکزی گرمخانه کاربندی هایی با نقش سازه ای و نقش تزیینی استفاده شده و نوع قوسهای بکار رفته به طور عمده جناقی و شیوه اجرای آن به سبک رومی و ضربی بوده است.
در حال حاضر سازه بنا مقاومت خود را از دست داده و گنبد بخش سربینه و بخش مرکزی گرمخانه و کاربندیهای به کار رفته در آن در حال تخریب است و کاربری قبلی بنا خدماتی بوده و نیازهای محله ای را تأمین می کرده و در حال حاضر بخشهایی از این حمام تخریب شده و آن را به حالت متروکه در آورده است.
ریزش دیواره بنا و مرمت آن در تیرماه امسال
تیرماه سال جاری به دنبال انتشار خبر ریزش بخشی از دیواره حیاط حمام منصوریه اردبیل و بازتاب آن در شبکه های اجتماعی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اردبیل در ۱۷ تیر ماه در ابن رابطه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از آغاز سریع مرمت دیواره خبر داد.
نادر فلاحی تصریح کرد: به دلیل برخی مسائل، شاهد تخریب دیوار حیاط حمام بودیم که به محض اطلاع از موضوع، بلافاصله کارشناسان این ادارهکل از محل بازدید کردند تا با ارزیابی دقیق در زمینه مرمت بنا اقدام سریع انجام شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اردبیل تاکید کرد: طبق قوانین، باید برای مرمت بنا حداقل ۵۰ درصد هزینه توسط مالک تامین شود و در غیر این صورت نمیتوان نسبت به مرمت کلی اقدام کرد.
به گفته او پس از بررسیهای اولیه و با توجه به ضرورت موضوع، مصالح مورد نیاز برای مرمت و احداث دیوار حیاط حمام منصوریه، تامین و عملیات اجرایی آن آغاز شد و پیشرفت و تکمیل کار با جدیت پیگیری می شود.
او درباره مالکیت حمام و ضرورت مرمت کلی آن توضیح داد: با توجه به اینکه این ملک، مشارکتی و در دست وراث است، بر اساس ضوابط و مقررات میراث فرهنگی باید مالکان برای مرمت بنا با ادارهکل میراثفرهنگی استان مشارکت و همکاری کنند اما به دلیل ناهماهنگی موجود بین وراث، تاکنون در این زمینه اقدامی نشده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اردبیل تاکید کرد: طبق قوانین، باید برای مرمت بنا حداقل ۵۰ درصد هزینه توسط مالک تامین شود و در غیر این صورت نمیتوان نسبت به مرمت کلی اقدام کرد.
در آخرین بازدید از حمام منصوریه، مشاهده شد که کارگران در حال تکمیل دیواره فروریخته حیاط آن هستند تا بنا از هرگونه دستبرد و گزند مصون باشد اما خود سازه بنا از گنبد تا بخش های دیگر آن به مرمت و بازسازی نیاز دارد و باید همانگونه که اداره کل میراث فرهنگی اعلام کرده، با مشارکت وارث و مالک حمام با اداره کل، کارهای اساسی برای مرمت و نگهداری حمام صورت گیرد.
سرنوشت بنا در دوراهی بلاتکلیفی و یک راهکار پیشنهادی
برای گفتوگو با خانواده مالک یا وارث حمام منصوریه به سراغ اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اردبیل رفتیم و متاسفانه تلفن یا نشانی از مالک حمام به دست نیامد تا از برنامه و هدف آنها درباره چگونگی نگهداری یا مرمت بنای حمام مطلع شویم، بنابراین سرنوشت این سازه تاریخی فرسوده همچنان از یک سو به تصمیم و سطح همکاری مالک با اداره کل میراث فرهنگی در خصوص مرمت بنا و از سوی دیگر به برنامه و عزم اداره کل یاد شده بستگی دارد و مردم و علاقه مندان به میراث فرهنگی نیز انتظار دارند در هر صورت، حمام منصوریه از این بلاتکلیفی خارج و به نحو نیکو بازسازی و نگهداری شود.
در شهر اردبیل و با فاصله کمی از حمام منصوریه، مجموعه جهانی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در تمام فصول سال مورد بازدید و آمد و شد گردشگران و مسافران داخلی و خارجی قرار می گیرد و بی شک اگر حمام منصوریه نیز بازسازی و برای بازدید آماده شود، پای گردشگران و علاقه مندان به آن باز و هزینه نگهداری و مخارج مرمت های بعدی از محل فروش بلیط تامین خواهد شد و برای همیشه غبار غربت از سیمای حمام رخت خواهد بست.
پیشنهاد سردبیر
![مسافران قطار مرگ](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/۶-2-jpg.webp)
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
![۵ اثر طبیعی استان کرمان ثبت ملی شد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/مزارشاه.jpg)
۵ اثر طبیعی استان کرمان ثبت ملی شد
![تلاش میکنیم کودک ترک تحصیل کرده در استان کرمان نداشته باشیم](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/6-3-jpg.webp)
معاون کمیته امداد کشور:
تلاش میکنیم کودک ترک تحصیل کرده در استان کرمان نداشته باشیم
![مرمت و بازسازی «خانه شهر» کرمان به کجا میرسد؟](https://payamema.ir/pubfiles/2024/04/خانه-شهر-jpg.webp)
مرمت و بازسازی «خانه شهر» کرمان به کجا میرسد؟
![مجرمان در کرمان به جای زندان، درخت میکارند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/03/14010824000383_Test_PhotoN-jpg.webp)
مجرمان در کرمان به جای زندان، درخت میکارند
![محیط زیست کرمان: غازهای وحشی تلف شده در رفسنجان نمونهگیری میشود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/170968815.jpg)
محیط زیست کرمان: غازهای وحشی تلف شده در رفسنجان نمونهگیری میشود
![ترافیک سنگین در قشم و گیلان و کمبود جا در بوشهر](https://payamema.ir/pubfiles/2024/02/سفرهای-جاده-ای-jpg.webp)
آخرین وضعیت سفر در تعطیلات ۲۲ بهمن
ترافیک سنگین در قشم و گیلان و کمبود جا در بوشهر
![تعداد مجروحان بستری در بیمارستان به ۷ نفر رسید](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/1200x675_cmsv2_a803e2a5-ef7a-5ee8-86eb-629159775ffb-8149064.webp)
۲۷ روز پس از حمله تروریستی کرمان
تعداد مجروحان بستری در بیمارستان به ۷ نفر رسید
![شهادت نازنین آچکزهی یکی دیگر از مجروحان حادثه کرمان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/1200x675_cmsv2_a803e2a5-ef7a-5ee8-86eb-629159775ffb-8149064.webp)
شهادت نازنین آچکزهی یکی دیگر از مجروحان حادثه کرمان
![ترکشهایی که امکان خارج کردن آنها نیست](https://payamema.ir/pubfiles/2024/01/1200x675_cmsv2_a803e2a5-ef7a-5ee8-86eb-629159775ffb-8149064.webp)
۱۷ روز بعد از حادثه تروریستی کرمان
ترکشهایی که امکان خارج کردن آنها نیست
![افزایش ۲۶ درصدی مرگهای منتسب به آلودگی هوا در ۱۴۰۱](https://payamema.ir/pubfiles/2023/12/Air-Pollution-Shuts-Down-Schools-Universities-in-Tehran-5-jpg.webp)
افزایش ۲۶ درصدی مرگهای منتسب به آلودگی هوا در ۱۴۰۱
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما
- حضور خوشبخت در نمایشگاه آگروفود ۱۴۰۳ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید