سایت خبری پیام ما آنلاین | کلاف سردرگم طبیعت‌گردی

مروری بر چالش‌هایی که حیات جنگل‌ها را در ایران تهدید می‌کند:

کلاف سردرگم طبیعت‌گردی

متاسفانه سازمان منابع طبیعی در زمینه گردشگری طبیعی یک شریک در ساختار اداری پیدا کرده که آن وزارت میراث فرهنگی.. است که هیچ تخصصی در زمینه منابع طبیعی و جنگل ندارد





کلاف سردرگم طبیعت‌گردی

۱ خرداد ۱۴۰۱، ۰:۱۸

درست یا نادرست، قانون‌گذاران در سال 1395 و هنگام تصویب برنامه ششم توسعه کشور تصمیم گرفتند فعالیت حدود 500 واحد طرح جنگلداری شمال کشور را به تدریج و ظرف سه سال متوقف کرده و در این فرصت سازمان منابع طبیعی طرح‌های جدیدی جایگزین آن کند. فشار وزارت جهاد کشاورزی یا آتش تند سازمان جنگل‌ها، هر چه که بود سبب شد کار توقف فعالیت طرح‌ها که قانون برای آن سه سال مهلت تعیین کرده بود یک‌ساله انجام شود و شگفت آنکه پس از گذشت پنج سال هنوز تسویه حساب قطعی با شرکت‌های بزرگ بهره‌بردار یا مجری طرح جنگلداری صورت نگرفته است.

 

با توقف فعالیت طرح‌های جنگلداری، فرصت خوبی برای تهیه و اجرای طرح‌های غیرچوبی حتی به صورت آزمایشی فراهم شد، اگرچه سازمان منابع طبیعی دست کم نیم قرن سابقه تهیه و اجرای پارک‌های جنگلی و طبیعی را پشتوانه دارد اما متاسفانه این سازمان سنگ بزرگی به دست گرفت و آن مطالعه همه حوزه‌های جنگلی شمال کشور و در مساحت چند میلیون هکتار به قصد ارزیابی توان، پهنه‌بندی و تعیین کاربری جنگل‌ها در مدتی کوتاه بود، (که نه توان فنی و اجرایی آن موجود بود نه زمان کافی و نه اعتبار لازم) در این میان ویروس کرونا هم مزید بر علت و چنین شد که کار این مطالعات هنوز بعد از گذشت پنج سال به نتیجه نرسیده است.

اگر چه چرخ فعالیت طرح‌های جنگلداری از چرخش افتاد اما چرخ گردش روزگار همچنان و حتی تندتر از قبل چرخید. دامداران جنگل‌نشین دام‌سراهای خود را نوسازی کرده و دام‌های خود را افزایش دادند؛ بعضی از دامدارانی که حق و حقوقی از دولت دریافت کرده و از جنگل خارج شده بودند با نام خود یا با نامی دیگر به جنگل برگشتند

در عالم واقعیت و در روی زمین، اگر چه چرخ فعالیت طرح‌های جنگلداری از چرخش افتاد اما چرخ گردش روزگار همچنان و حتی تندتر از قبل چرخید. دامداران جنگل‌نشین دام‌سراهای خود را نوسازی کرده و دام‌های خود را افزایش دادند؛ بعضی از دامدارانی که حق و حقوقی از دولت دریافت کرده و از جنگل خارج شده بودند با نام خود یا با نامی دیگر به جنگل برگشتند؛ دپو زباله در جنگل استمرار پیدا کرد؛ قاچاق چوب و همچنین گیاهان دارویی و صنعتی فراگیر شد؛ بیراهه نوردی یا آفرود سواری مسیرهای داخل جنگل را تخریب کرد و بالاخره طبیعت‌گردی که به علت وضع نابه‌سامان‌اش بیمار نامیده می‌شد چون سرطانی به جان جنگل افتاد.
در مورد آخر شاید بتوان گفت که هیچ برنامه، طرح و ضابطه‌ای برای استفاده تفرجی از جنگل تعریف نشد. هر کسی یا کسانی با هر وسیله‌ای به هر جنگلی که دلشان خواست پای نهادند. حتی کنار چشمه‌های اعماق جنگل چادر زده و چند شبانه‌روز به صورت گروهی اتراق کردند.

در ممالک صاحب جنگل جهان استفاده از جنگل به قصد تفریح و تفرج حساب و کتابی دارد. مناطق مربوط به این کاربری مشخص شده و درون این مناطق مسیر پیاده‌روی تعیین شده است. حتی گاهی با نصب حفاظ و تورهای سیمی از ورود گردشگران به داخل جنگل جلوگیری شده و آنها مجاز به پیاده‌روی در مسیر تعیین شده هستند

علاوه بر آن پای دوچرخه و موتورسیکلت هم به راه‌های مالرو جنگل‌های کوهستانی باز شد.
گفته می‌شود در ممالک صاحب جنگل جهان استفاده از جنگل به قصد تفریح و تفرج حساب و کتابی دارد. مناطق مربوط به این کاربری مشخص شده و درون این مناطق مسیر پیاده‌روی تعیین شده است. حتی گاهی با نصب حفاظ و تورهای سیمی از ورود گردشگران به داخل جنگل جلوگیری شده و آنها مجاز به پیاده‌روی در مسیر تعیین شده هستند.
متاسفانه سازمان منابع طبیعی در زمینه گردشگری طبیعی یک شریک در ساختار اداری پیدا کرده که آن وزارت میراث فرهنگی.. است که هیچ تخصصی در زمینه منابع طبیعی و جنگل ندارد! با این حال برای آن شرح وظایفی تعیین شده است.
در بند ب ماده 100 قانون برنامه ششم آمده است: سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با همکاری سازمان(برنامه و بودجه کشور) موظف است تا پایان سال اول اجرای قانون برنامه طرح ساماندهی گردشگری جنگل‌های شمال و شمال‌غرب کشور و زاگرس، سواحل شمالی و جنوبی با اولویت سواحل مکران طبق قوانین مربوطه را تهیه و جهت تصویب به هیأت وزیران ارائه کند.
این سازمان(بعدا وزارت) بالاخره موفق شد تا پایان سال آخر اجرای قانون!(1400) این سند را تهیه و به تصویب هیات دولت برساند اما تنها یک روز بعد از آن سازمان منابع طبیعی به آن اعتراض کرده و خواهان بازنگری و توجه به دیدگاه‌های کارشناسی آن سازمان شده است!
در پایان این نکته هم گفتنی است که متاسفانه به جز توقف بهره‌برداری هیچ‌یک از شروط و اقدامات مورد نظر طرفداران این پیشنهاد محقق نشده است. به عنوان نمونه شادروان دکتر مهاجر که یکی از موافقان توقف ده‌ساله بهره برداری در طرح‌های جنگلداری بوده است در مقاله خود از جمله در این فرصت ده‌ساله پیشنهاد ایجاد دو پارک ملی در شمال کشور را داده است.
یکی از این پارک‌ها (با هر نامی که مورد توافق وزارت گردشگری، سازمان منابع طبیعی و سازمان حفاظت محیط زیست باشد)؛ می‌تواند در شهرستان تاریخی، جنگلی و کوهستانی سوادکوه در حد فاصل گدوک تا دوآب و در محل تلاقی سه استان تهران، سمنان و مازندران ایجاد شود.
گفته می‌شود هفت خوان رستم با آدرس‌های مکانی فردوسی می‌تواند همین موقعیت باشد؛ خوش‌بختانه همکاری سه دستگاه فوق زمینه عینی هم دارد.
در این دهستان آثار تاریخی فراوانی وجود دارد مانند غار اسپهبد خورشید؛ برج باوند؛ قلعه کنگلو و آتش‌کده ارفع ده؛ همچنین محیط زیست هم بخشی از این موقعیت را به عنوان منطقه شکار ممنوع تعیین کرده است. از نظر منابع طبیعی هم بسیار غنی است و دارای جنگل‌ها، مراتع و کوهستان‌های زیبایی است.
مردمی مهربان و مشارکت جو با دانش‌آموختگانی بسیار و سازمان‌های مردم نهاد مرتبط آماده همکاری با دستگاه‌های دولتی هستند.
امید است بالاخره کلاف سردرگم جنگل گردشی گشوده شده تا فرصتی که قرار بود برای بهبود وضعیت جنگل باشد از این تهدید رهایی یابد. و از قول حافظ شیرین سخن خطاب به مسئولان باید گفت: همتی بدرقه راه کن ای …

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *