سایت خبری پیام ما آنلاین | 10 سال آوارگی در حاشیه سد گتوند

استاندار خوزستان در نامه‌ای به وزیر نیرو خواستار پرداخت خسارت اهالی روستاهای مدفون‌شده در سد گتوند شد

10 سال آوارگی در حاشیه سد گتوند

مسئولان سد گتوند پیش از این گفته بودند که تملک‌ها با رعایت همه قوانین و با یک هیات کارشناسی انجام شده اما اهالی روستا این ادعا را رد می‌کنند یوسفی، اهل روستای آب‌ماهیک:ما را جزو اهالی روستاهایی که به اجبار به آنها کوچ کرده‌ایم هم به حساب نمی‌آورند





10 سال آوارگی در حاشیه سد گتوند

۹ بهمن ۱۴۰۰، ۰:۰۰

بیش از 10 سال از زیر آب رفتن روستاهای اطراف سد گتوند و آوارگی اهالی این روستاها می‌گذرد. 41 روستای خوزستان در شهرستان‌های لالی و مسجدسلیمان در حالی زیر آب دریاچه سد گتوند مدفون شدند که هنوز حق و حقوق اهالی پرداخت نشده و بسیاری از روستاییان همچنان آواره‌اند. حالا بعد از یک دهه از بی‌خانمان شدن اهالی این روستاها، سومین استاندار خوزستان هم برای وزیر نیرو نامه نوشته و خواستار پرداخت خسارت به اهالی روستاهایی شده که از سال 87 با اجرای سد گتوند آسیب دیده‌اند. صادق خلیلیان در این نامه خطاب به وزیر نیرو نوشته است که «آبگیری سد گتوند و به تبع آن به زیر آب رفتن اموال منقول و غیرمنقول اهالی روستاهای واقع در محدوده آبگیری سد، موجب ضرر و زیان مادی و معنوی عدیده‌ای شده که متعاقبا به بروز نارضایتی‌های گسترده‌ای از سوی آحاد ساکنان منطقه منجر شده است».

سد گتوند آخرین سد بر روی رودخانه کارون و گران‌ترین سد کشور است که در مرداد 90 افتتاح شد. مقتدایی و شریعتی استانداران پیشین خوزستان در سال‌های 95 و96 و 98 نامه‌های مشابهی به چیت‌چیان و اردکانیان وزرای نیروی سابق، نوشته بودند که بی‌جواب ماند. خلیلیان نیز در این نامه به مکاتبات بی‌نتیجه با وزرای نیروی سابق اشاره کرده و گفته «با توجه به گذشت بیش از 12 سال از پیگیری مستمر و تقاضای احقاق حق از سوی اهالی 47 خانوار آسیب‌دیده از آبگیری سد گتوند، و با توجه به برآورد خسارت توسط هیات کارشناسی استانداری خوزستان، برای جلوگیری از افزایش معضلات اقتصادی و فرهنگی، معیشتی و تاکیدا پیشگیری از هر گونه تبعات امنیتی و اجتماعی، با عطف توجه به تاکیدات رهبری بر رفع مشکلات و محرومیت‌زدایی، پیشنهاد می‌شود سد گتوند علیا ملزم به پرداخت مبلغ بر اساس قیمت عادله روز (ترجیحا بر مبنای تورم مطابق با شاخص سالانه اعلامی توسط بانک مرکزی) در حق خانوارهای آسیب‌دیده شود.»
نارضایتی از نرخ‌گذاری ناعادلانه
مسئولان سد گتوند پیش از این گفته بودند که با رعایت همه قوانین و با یک هیات کارشناسی شامل منتخب مردم، منتخب دستگاه اجرایی و مورد تایید دوطرف (مرضی الطرفین)، تملک‌ها انجام گرفته است؛ اما اهالی روستا این ادعا را رد می‌کنند. فرمانداری لالی نیز در یکی از مکاتبات خود در اردیبهشت 99 تایید کرده که «پرداخت خسارت به 11 روستای این شهرستان شامل آب گنجشکک، گلزاری سفلی و علیا، برآفتاب، گل‌انبار، چالناک، تنگ هلیل، رگ هلیل، مازه قلعه، گندم‌ریز و سربیشه به صورت ناقص اجرا شده و حدود 60 خانوار به نحوه کارشناسی و تعیین قیمت اراضی، مستغلات و مستحدثات اعتراض داشته و از دریافت مطالبات تعیین شده خودداری کرده‌اند». در نامه دیگر این فرمانداری به تاریخ آبان 96 اعلام شده که خسارت وارده به 300 هکتار عرصه در روستای تلخاب تاجدین، 150 هکتار عرصه در روستای پرنوشته و سرپر، 141 هکتار عرصه در روستای گاورا لب‌رود، 400 هکتار عرصه در روستای سربیشه، 139 هکتار عرصه و اعیان در روستای رگ هلیل جبران نشده. همچنین 6میلیارد تومان طبق مدارک کارشناسی شده و ادعای مالکان در روستای گلزار و پابرآفتاب و تنگ هلیل به مالکان پرداخت نشده است.
طبق ماده 5 قانون نحوه خرید و تملک اراضی، بهای عادله روز اراضی و ابنیه و تاسیسات و حقوق و خسارات مشابه واقع در حوزه عملیات طرح، ملاک تعیین قیمت است. اما مسئولان سد گتوند به مردم گفته بودند خانه‌های سنگی شما ارزشی ندارد و برای هر هکتار خانه و زمین بین 6 تا 7.8 میلیون تومان به روستاییان پرداخت کرده بودند. این بود که اهالی منطقه آب ماهیک قیمت‌گذاری را ناعادلانه دانستند و حاضر به فروش املاک خود نشدند.
رسول امیری، مدیرکل بازرسی، مدیریت عملکرد و امور حقوقی استانداری خوزستان با اشاره به مکاتبه استاندار با وزیر نیرو برای تعیین تکلیف 47 خانوار از اهالی روستاهای منطقه آب ماهیک در شهرستان لالی که از آبگیری سد گتوند خسارت دیده‌اند، بر پیگیری این نامه از سوی استانداری تاکید می‌کند. او می‌گوید: «این مکاتبه در پی مراجعات اهالی و نارضایتی آنها از عملکرد سد گتوند بوده و در آن از وزارت نیرو خواسته شده که قیمت املاک روستاییان که هفت سال پیش توسط هیات کارشناسی 6 میلیارد تومان نرخ‌گذاری شده بود، به نرخ روز محاسبه و به آنها پرداخت شود، در غیر این صورت ساخت شهرک و یا دادن املاک و ساختمان‌های دیگر به عنوان جایگزین در دستور کار قرار گیرد.»
وعده‌های دروغین
«سهمیه آردمان را قطع کرده‌اند. می‌گویند روستاهایی که وجود ندارند، سهمیه آرد می‌خواهند چه‌کار! می‌گویند این روستاها دیگر روی نقشه نیستند. ما را جزو اهالی روستاهایی که به اجبار به آنها کوچ کرده‌ایم هم به حساب نمی‌آورند. از اینجا مانده و از آنجا رانده شدیم.» اینها را علی یوسفی از اهالی روستاهای آب ماهیک در شهرستان لالی می‌گوید.
یوسفی آن تابستان گرم را خوب به خاطر دارد؛ وقتی که به آنها گفتند روستاها را تخلیه کنند و اهالی راضی به ترک خانه‌هایشان نشدند، چون شرکت آب و نیرو (مجری سد گتوند) خانه و زمین‌هایشان را به مبلغ خیلی ناچیزی قیمت‌گذاری کرده بود و نمی‌توانستند با این پول کم برای خود خانه بخرند. اول آب روستاها را قطع کردند، بعد هم برقشان را. مردم یکی دو ماه در گرمای شدید له‌له می‌زدند. مدرسه و مرکز بهداشت را هم بستند. آب که بالا آمد، پل و جاده‌ها هم مسدود شد. این بود که بعضی‌ها به همان اندک پول رضایت دادند و برخی که این معامله را «ظالمانه» می‌دانستند تا حالا آن را نپذیرفتند: «ما هیچ معامله‌ای با سد گتوند نکرده‌ایم و هیچ پولی هم تا حالا برای خانه و زمین‌هایمان پرداخت نکرده‌اند. بنابراین رها کردن آب در خانه‌ها و مزارعی که هنوز ملک مردم به حساب می‌آید، از نظر ما تجاوز به زمین‌های روستاییان است.» یوسفی در این سال‌ها به عنوان نماینده اهالی آب‌ماهیک مطالبات آوارگان سد گتوند را پیگیری کرده است. او می‌گوید: «مردم از همان سال آواره شدند. خیلی‌ها مجبور شدند دام‌هایشان را فروختند و حاشیه‌نشین شهرها شدند. بعضی‌ها هم ناچار شدند به ییلاق بروند. تعدادی هم در همان حوالی چادر زدند. بعضی‌ها رفتند به شوشتر و گتوند و مسجدسلیمان؛ و بعضی هم برای کارگری مهاجرت کردند به یزد و عسلویه. بعضی از فامیل‌هایم در روستای سرشط در شهرستان اندیکا ساکن شدند که حالا هم گرفتار رانش زمین شده‌‌اند و هم زلزله‌های اخیر خانه‌هایشان را خراب کرده و در این برف و سرما در چادر و زیر پلاستیک زندگی می‌کنند.» یوسفی نیز خانه و دارایی‌هایش را در آبگیری سد گتوند از دست داده است: «کارگاه آردی داشتم که نیاز 12 روستا را تامین می‌کرد. 2هزار درخت میوه، برق و دفتر مخابراتی که اسناد همه‌اش موجود است. همه اینها زیر آب سد گتوند غرق شد و هیچ پولی بابت جبران خسارت ندادند. بعد از مدت‌ها چند سال پیش متوجه شدم که همه اموالم را حدود هفت میلیون تومان قیمت‌گذاری کرده بودند که بسیار ناعادلانه است.»
میدانی، معاون آب و آبفا وزارت نیرو در نامه‌ای که شهریور 96 به شریعتی استاندار سابق خوزستان نوشته از دستور وزیر نیرو برای پرداخت مطالبات روستاییان متضرر از سد گتوند از طریق کسر از مطالبات آب و نیرو خبر داده، اما این وعده هیچگاه محقق نشد. از زمان اجرای سد گتوند تاکنون پنج استاندار و ده‌ها مدیر و فرماندار در خوزستان تغییر کرده‌اند و مطالبات روستاییان رو به فراموشی رفته است. یوسفی می‌گوید: «خواسته ما زمین معوض یا شهرک‌سازی به جای روستاهایی است که زیر آب رفته‌اند. تاکنون بیش از 150 جلسه برای مشکل اهالی این روستاها برگزار شده اما جز وعده‌های دروغین نشنیدیم. شرکت آب و نیرو حاضر نشده خسارت اهالی را جبران کند و حق آنها را بدهد. اخیرا نماینده حقوقی دیگری معرفی کردند که وعده‌هایی داده که آنهم عملی نشده‌اند.»
دادخواهی بی‌سرانجام
در تابستان سال‌های 98 و 99 سد گتوند تا حداکثر تراز آبگیری شد و 2 روستای تلخاب تاجدین و پرنوشته در مسجد سلیمان را که زمین‌هایشان تملک نشده بود، بدون اطلاع قبلی زیر آب رفت و به خانه‌ها و مزارع آنها آسیب وارد شد اما خسارت اهالی این روستاها هم با وجود جلسات فرمانداری مسجدسلیمان هیچگاه جبران نشد.
یونس داوودی از اهالی روستای «تلخاب‌تاجدین» می‌گوید: «خانه‌های پایین‌دستی در این روستا تا 2 ماه زیر آب ماندند. بعد از آبگرفتگی اول، خانه‌هایمان را بازسازی کردیم، اما یک سال بعد دوباره آب سد وارد آنها شد و همه چیز را خراب کرد. بارها خسارت روستاها را پیگیری کردیم و چند بار هم به دادگاه شکایت کردیم و مستندات دادیم اما تا حالا نتیجه‌ای نگرفتیم.»
در جلسه فرمانداری مسجدسلیمان با نمایندگان سد گتوند که خرداد 98 بعد از آبگرفتگی دو روستا برگزار شد مصوب شد که شرکت آب و نیرو تا تراز 234 متر خسارت وارده به اراضی خریداری‌نشده کشاورزانی که بر اثر بالا آمدن آب به مزارعشان خسارت وارد شده پرداخت کند. در این جلسه همچنین مطرح شد که دهستان جهانگیری مسجدسلیمان و بخش مرکزی لالی متقاضی احداث شهرک در دو نقطه هستند. داوودی نیز می‌گوید: «ما هیچ پولی از شرکت آب و نیرو نگرفتیم و خانه و زمین‌های ما را خریداری نکردند. 10 سال است که می‎گوییم برای ما شهرک بسازید، چون مردم کشاورز و دامدار هستند و نمی‌خواهند خانه‌هایشان را بفروشند و به شهر مهاجرت کنند، اما گوش شنوایی نیست. استانداری قول داد که مشکل ما را حل کند و جای شهرک‌ها را هم مشخص کردند اما کاری از پیش نبردند. اینطور که معلوم است قصدشان این است که مردم را مجبور به کوچ کنند.»
موج مهاجران سدسازی
سدسازی در حالی هنوز در کشور رونق دارد، که فکری برای اثرات محیط زیستی و اجتماعی آن نشده است. ساخت سدهای بزرگ در خوزستان از سد دز تا سد گتوند، همیشه با موج مهاجرت ‌روستاییانی همراه بوده که در برنامه‌ریزی‌ها دیده نشده‌اند. ساخت سد گتوند بیش از چهار هزار میلیارد تومان هزینه در برداشت. جانمایی غلط روی کوه‌های نمک و علاج‌بخشی شورابه‌های این سد نیز بیش از هفت هزار میلیارد تومان خرج روی دست کشور می‌گذارد. آیا خسارت قربانیان سدسازی جبران می‌شود؟

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

طیبه

قلمشون مانا باشه، برای مردمی که تو حاشیه اند خانم وائلی زاده نعمتند

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *