پیام‌ما / صندوق ملی محیط زیست صبح دیروز نام‌هایی تازه به خود دید. اعضای جدید هیات مدیره در حالی با حکم رئیس سازمان حفاظت محیط زیست منصوب شدند، که چندان نام‌آشنا نبودند و اطلاعات زیادی از سوابق آنها در دسترس نیست؛ یکی از آنها اظهاراتی تند درباره بازداشتی‌های محیط زیستی داشته، یکی دیگر در برنامه‌های تلویزیونی درباره اقتصاد صحبت کرده و دیگری در یکی از شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نیرو مشغول به کار بوده است.

بر اساس احکام صادرشده از سوی علی سلاجقه، سجاد انجم‌‌شعاع، محمد دنیایی و مریم احمدی به مدت دو سال به عنوان عضو موظف هیات مدیره و سید حسام‌الدین پورعباسی و رخشاد حجازی نیز به مدت دو سال به عنوان عضو غیرموظف هیات مدیره این صندوق منصوب شده‌اند. صندوق ملی محیط زیست با توجه به ضرورت توجه به مقوله حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست در سال 93، و با هدف کمک به کاهش آلاینده‌های محیط زیستی جلوگیری از تخریب، حفاظت از منابع طبیعی و احیا و بهره‌برداری پایدار از منابع پایه و محیط زیست و تنوع زیستی تاسیس شده و یک نهاد عمومی غیردولتی به شمار می‌آید. بررسی سوابق اعضای جدید هیات مدیره این صندوق اما نشان می‌دهد آنها سوابقی مرتبط با موضوعات محیط زیستی ندارند.
رخشاد حجازی کیست؟
از میان اعضای جدید «رخشاد حجازی» برای فعالان محیط زیست نام‌آشناتر است هرچند معروف‌شدن او به جلسه دو سال پیش با رئیس قوه قضائیه و صحبت از فعالان محیط زیست زندانی باز می‌گردد. 22 تیر 98، جلسه هم‌اندیشی با فعالان محیط زیست با موضوع احیای حقوق عامه در حوزه محیط زیست با حضور جمعی از فعالان محیط زیستی در حضور ابراهیم رئیسی، رئیس وقت قوه قضائیه برگزار شد. در گزارشی که خبرگزاری تسنیم از این جلسه منتشر کرده بود، آمده است: «دکتر حجازی از دیگر فعالان محیط زیستی کشور با اشاره به وجود بحث انفال در قرآن کریم گفت: همین کافی است تا از محیط زیست حمایت شود محیط زیست حقوق عامه است که اول در اختیار خداوند، بعد پیامبر و بعد ولی فقیه است اما متاسفانه شاهد کوه‌خواری و جنگل‌خواری هستیم…. حجازی خواستار نگریستن به بحث جاسوسان محیط زیستی از دیدگاه محیط زیستی و امنیتی شد و تصریح کرد: خیانت آنها در مورد محیط زیست بیشتر است؛ این‌ها سبب شدند که ما الان تا می‌خواهیم کاری را به دانشجویان واگذاریم خودداری کنند. این استاد دانشگاه افزود: تعدادی از جاسوسان محیط زیستی هنوز آزادانه می‌گردند.» معرفی حجازی در آن زمان به عنوان فعال محیط زیست هم باعث تعجب فعالان محیط زیست شده بود، چرا که تا پیش از این گفته‌ها، با او آشنا نبودند. سایت خبری تحلیلی آزادی امروز، دو روز بعد از این جلسه، از محمد درویش، فعال محیط زیست، نقل کرده است: «در همین جلسه دو نفر بودند که خودشان را فعال محیط زیست معرفی کردند، ولی من در طول ۳۰ سال فعالیتم در این حوزه، حتی اسمشان را هم نشنیده بودم. یکی از آن‌ها که خانم دکتر حجازی نام داشت حرف عجیبی زد. او به صراحت گفت: خیلی از فعالان محیط زیست جاسوس هستند، ولی هنوز دست‌شان رو نشده! نفر دوم آقای قویدل بود که اصرار داشت این افراد جاسوس‌اند و باید اعدام شوند. چرا معطل می‌کنید؟ تا جایی که خود آقای رئیسی به آن‌ها هشدار داد که از قاضی سبقت نگیرید.»
رخشاد حجازی در سامانه وبگاه اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال، استادیار دانشکده علوم و فنون دریایی گروه محیط زیست و دارای دکتری تخصصی معرفی شده است. بخش رزومه او در این سایت خالی است اما در منابع دیگر مقالاتی را می‌توان یافت که حجازی در هیچ یک از آنها نویسنده اصلی نیست.
سوابق همه مدیران دیگر
در کنار حجازی، «سید حسام‌الدین پورعباسی» نام برده شده که به مدت دو سال، عضو غیرموظف هیات مدیره این صندوق منصوب شده است. در جست‌وجوی سوابق او به بانک کشاورزی برمی‌خوریم. پورعباسی 15 تیرماه امسال طی حکمی از سوی مدیرعامل بانک کشاورزی به عنوان مدیرعامل جدید گروه سرمایه گذاری تامین آتیه تدبیر سبز (هلدینگ وابسته به صندوق رفاه و تامین آتیه کارکنان بانک کشاورزی) منصوب شد. او در تهیه چند مقاله از جمله «نظام بانکداری ایران و بین‌المللی‌سازی: از کاروان اقتصاد تا ساربان سیاست»، «تحلیل موجز از مسئله FATF» و «بررسی تاسیس بانک‌های ناحیه‌ای و منطقه‌ای و صندوق‌های خرد محلی، صنفی و محصولی در توسعه اشتغال محلی، الگوی مورد مطالعه: هند» نقش داشته است. پورعباسی همچنین به عنوان «کارشناس اقتصادی و حوزه کسب‌و‌کار» در برنامه‌های تلویزیونی نیز شرکت داشته است.
«سجاد انجم شعاع» نیز از دیگر اعضای جدید صندوق ملی محیط زیست است. او تا پیش از این معاونت سرمایه‌گذاری و تنظیم مقررات – مدیرکل دفتر بودجه، تسهیل سرمایه‌گذاری و تجهیز منابع مالی در ساتبا (سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق زیر نظر وزارت نیرو) بوده است. در توضیحات این سمت آمده است: «اهم فعالیت‌های دفتر: -تبادل موافقت‌نامه‌های جاری و تملک دارایی سرمایه‌ای با سازمان برنامه و بودجه کشور، -توسعه ابزارهای مالی در جهت پیشبرد اهداف سازمان.»
بر اساس اطلاعات ساتبا، انجم‌شعاع مدرک کارشناسی ارشد داشته و سوابق شغلی‌اش این‌هاست: متصدی امور بانکی بانک توسعه تعاون، کارشناس اقتصادی بخش پروژه‌های سرمایه‌گذاری گروه مپنا، کارشناس مدیریت پروژه شرکت مادرتخصصی برق حرارتی، رئیس گروه توسعه ابزارهای مالی و توسعه سرمایه‌گذاری سازمان ساتبا، سرپرست دفتر بودجه، تسهیل سرمایه‌گذاری و تجهیز منابع مالی سازمان ساتبا، مدیرکل دفتر بودجه، تسهیل سرمایه‌گذاری و تجهیز منابع مالی سازمان ساتبا.
محمد دنیایی مدیر بعدی است. طبق حکم سلاجقه او در کنار انجم‌شعاع و احمدی به مدت دو سال عضو موظف هیات مدیره صندوق ملی محیط زیست خواهد بود. از دنیایی اما اطلاعاتی در دسترس نیست جز اینکه در پورتال جامع علوم انسانی، محمد دنیایی در نوشتن دو مقابله مرتبط با بورس شرکت داشته است؛ از جمله «بررسی دیدگاه سهامداران نهادی و کارگزاران فرابورس در رابطه با متغیرهای موثر بر گسترش فرهنگ سهامداری در ایران» و «بررسی حافظه بلندمدت دوگانه با تأکید بر توزیع چوله و دم پهن پسماندها: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران».
مریم احمدی، نفر آخر این فهرست است که هم‌اکنون مدیر کل دفتر حقوقی و امور مجلس در سازمان حفاظت محیط زیست است. او دهم مرداد امسال در حکمی از سوی اصغر دانشیان، معاون توسعه مدیریت، حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست سرپرست دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست منصوب شد و در این مدت از او هیچ اظهارنظری ثبت نشده است. «آشنایی با حقوق محیط زیست» عنوان کتابی است که نام نویسنده آن مریم احمدی ذکر شده و چاپ اول آن در سال 93 در هزار نسخه توسط انتشارات ندای کارآفرین منتشر شده است. در پرتال جامع علوم انسانی نیز مقالاتی حقوقی با نام «مریم احمدی» به چاپ رسیده اما با توجه متداول بودن این نام و فامیل، نمی‌توان درباره انتساب این مقالات به عضو جدید صندوق ملی محیط زیست اطمینان داشت.
درباره صندوق ملی محیط زیست
تغییرات ناگهانی در صندوق ملی محیط زیست در حالی است که تاکنون امیر ارسلان مهاجری طهرانی، مدیر‌عامل این صندوق بوده و در سابقه اعضای هیات مدیره‌های پیشین صندوق ملی محیط زیست این نام‌ها را می‌توان یافت:
– محمد مجابی رئیس هیات مدیره از بهمن 95 تا خرداد 97 و نایب رئیس از بهمن 93 تا بهمن 95.
– کریم شافعی، عضو هیات مدیره از خرداد 97 تا دی 97
– سعید نمکی، رئیس هیات مدیره از خرداد 97 تا فروردین 98
– علیرضا گچ‌پززاده، عضو هیات مدیره از بهمن 95 تا خرداد 97
– علی اشرف مجتهد شبستری، عضو هیات مدیره از بهمن 93 تا خرداد 97
– هومان لیاقتی مدیر عامل و عضو هیات مدیره از بهمن 93 تا خرداد 97
– حسن صدوق ونینی، عضو هیات مدیره از بهمن 94 تا بهمن 95
– فرهاد دبیری عضو هیات مدیره از بهمن 93 تا بهمن 94
– سید صفدر حسینی، رئیس هیات مدیره از بهمن 93 تا بهمن 95
– مازیار سلیمان‌نژاد، عضو هیات مدیره.
در معرفی این نهاد عمومی آمده است: «صندوق ملی محیط زیست به صورت بالقوه، علاوه بر پتانسیل برنامه‌های مشارکتی با موسسات اعتباری، شرکت‌های بیمه، دانشگاه‌ها، صندوق‌های محیط زیستی و شرکت‌های داخلی و خارجی ظرفیت‌های ساختاری متعددی نیز برای تاسیس موسسات اعتباری و بیمه و شرکت دارد که تحقق آنها در دوره پیش رو، با جدیت پیگیری می‌شود.»