پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | زمزمه‌های دوباره حصر تئاتر شهر

شهرداری منطقه ۱۱ و سازمان زیباسازی شهرداری تهران مسئول بررسی احداث حصار اطراف تئاتر شهر شدند

زمزمه‌های دوباره حصر تئاتر شهر

آذر تشکر، جامعه‌شناس شهری: اگر نظام حکمرانی شهری در سطوح مختلف بخواهد موثر باشد، راهش این است به جای اینکه فضای عمومی را ببندد، آن را باز کند





۵ دی ۱۴۰۰، ۰:۰۰

زمزمه‌های حصارکشی اطراف تئاتر شهر دوباره شنیده می‌شود. موافقان حصارکشی، آن‌ها که مسائل اجتماعی نظیر اعتیاد و بی‌خانمانی اطراف پارک دانشجو را مسبب آسیب به جداره‌های بیرونی و لکه‌های سیاه آتش روی دیوار بزرگترین مجموعه تئاتری ایران می‌دانستند، سال گذشته راه به جایی نبردند. به نظر می‌رسد که موافقان اینبار دست به دامن مدیران تازه شهرداری شده‌اند و می‌خواهند با کمک آن‌ها دور تا دور ساختمانی که علی سردار افخمی بین سال‌های 46 تا 51 ساخت را حصاری بکشند تا از گزند آسیب حفظ شود. استدلال موافقان حصارکشی مبنی بر «احیای حریم تئاتر شهر» پارسال از سوی مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت ارشاد حمایت شد. حریمی که البته پیشتر با تصمیم مدیران شهری مبنی بر احداث مجموعه فرهنگی و مذهبی ولیعصر و متروی تئاتر شهر شکسته شده بود.

موضوع حصارکشی اطراف تئاتر شهر از پاییز پارسال جدی شد. شهردار وقت منطقه 11 جلسه‌ای با مدیرکل هنرهای نمایشی داشت و به نظر می‌رسید که خروجی این جلسه طرحی ضربتی خواهد بود. قادر آشنا، مدیرکل هنرهای نمایشی وزارت ارشاد در آن جلسه خواستار احیای حریم تئاتر شهر شده و گفته بود محیط پیرامونی تئاتر شهر در این سال‌ها شرایط خوبی نداشته است. 27 بهمن پارسال زمینه‌های ایجاد حریم چیده شد و آشنا در گفت‌وگویی اعلام کرد که «هیچ مانعی در روند حصارکشی تئاتر شهر وجود ندارد و شهرداری منطقه و سازمان زیباسازی شهرداری و میراث‌فرهنگی همکاری‌های لازم را در این خصوص دارند.» با این حال تئاتر شهر پارسال حصارکشی نشد. مهم‌ترین مخالفان حصارکشی، اعضای شورای شهر تهران بودند. آنها بر این نظر بودند که بهتر است به جای حصار، برای اطراف این مجموعه حریم فرهنگی شکل بگیرد. حجت نظری، سخنگوی کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای پنجم شهر تهران همان روزها به روزنامه پیام‌ما گفته بود: «اساسا نمی‌شود ما بخشی از شهر را که سالیان طولانی همه شهروندان می‌توانستند در آن حضور داشته باشند و در کنار آن قدم بزنند را محدود کنیم و متعاقبا شعار دهیم که تهران شهری برای همه تهرانی‌هاست.» علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران نیز سال گذشته در نطقی خطاب به اعضای شورای شهر تهران تاکید کرده بود: «اگر بحث ایمنی و امنیت مجموعه است، مگر در شهرهای توسعه یافته چه کار می‌کنند؟ چرخ را لازم نیست از ابتدا اختراع کنید؛ اگر دستگیره در یک ساختمان ارزشمند در وسط یک پارک به سرقت رفت، باید پارک را حصار کشی کرد؟ فضاهای عمومی می‌تواند به بخشی از عرصه عمومی و فضای شهری تبدیل شود و کیفیت فضای شهری را برای عموم افزایش دهد.»
مخالفت‌‌های مدیریت شهری موضوع حصارکشی را مسکوت گذاشت. اکنون مدیران پیشین جای خود را به مدیران جدید شهرداری دادند و به نظر می‌رسد این تغییرات به نفع موافقان حصارکشی تئاتر شهر شده است. احمد علوی، عضو شورای شهر تهران در رابطه با این موضوع به ایسنا خبر داده که شهرداری منطقه 11 و سازمان زیباسازی متولی ایجاد حصار اطراف تئاتر شهر با نظارت شورای شهر شدند: «اهالی هنر به علت وجود آسیب‌های اجتماعی مانند حضور معتادان متجاهر و کارتن‌خواب‌ها در اطراف تئاتر شهر و در ورودی آن، درخواست احداث حصار اطراف ساختمان تئاتر شهر را مطرح کردند. مقرر شد تا شهرداری منطقه ۱۱ به همراه سازمان زیباسازی مسئول بررسی احداث حصار اطراف تئاتر شهر شوند و همه جوانب امر را بررسی کنند». او درباره شکل این حصار نیز گفته است: «در کنار هویت بصری موضوع استفاده کنندگان از پارک دانشجو نیز مطرح است که این حصار نباید مزاحمتی برای شهروندان برای استفاده از پارک ایجاد کند». او ابراز امیدواری کرده که این حصار بتواند از مشکلات موجود در اطراف تئاتر شهر بکاهد.
بهانه موافقان حصار اطراف مجموعه تئاتر شهر: «حرمت و جایگاه ساختمانی است که به ثبت ملی رسیده» و «سلامت و آرامش افرادی که در مجموعه تئاتر شهر تردد می‌کنند» اشاره غیر مستقیم به آسیب‌های اجتماعی پارک دانشجو که رضا بابک، بازیگر پیشکسوت تئاتر درباره آن گفته بود: «اسم پارک مجاور تئاتر شهر، پارک دانشجوست، ولی عملا به پارک معتادان و دیگر اقشار مساله‌دار تبدیل شده و این هیچ برازنده تئاتر شهر نیست که اطرافش چنین وضعیتی داشته باشد.» اما پرسش اینجاست که آیا با حصارکشی پیرامون تئاتر شهر، از مسائل اجتماعی اطراف آن کاسته می‌شود؟ آذر تشکر، جامعه‌شناس حوزه شهر به این پرسش پاسخ منفی می‌دهد: «این جداسازی‌ها اثری ندارد غیر از اینکه آدم‌ها را تشویق می‌کند تا خلاف قانون وضع شده‌ که قبولش ندارند، عمل کنند.» او در ادامه می‌گوید: «تحت عنوان مجوزها، فضاها جداسازی می‌شود اثرش این است که شهروندان وادار می‌شوند که در قوانینی که خودشان شریک آن نبودند را دور بزنند، در واقع این قوانین تخلفش را در خود نهفته دارد.» او با انتقاد از این نوع تصمیم‌گیری‌ها تاکید می‌کند: «تصمیم‌گیری‌های این چنینی بیشتر از جانب افرادی است که مسیر را به درستی طی نکردند و اعتماد و شناخت اجتماعی ندارند در نتیجه با چنینی اقدامی می‌خواهند توجه رسانه‌ها و دوربین‌ها را به خود جلب کنند، اقدامی می‌کنند و خودشان را بر سر زبان می‌اندازند تا بگویند قدرتی در دست دارند.» او معتقد است که در حوزه مدیریت شهری، قدرت دست شهروندان است: «شهروندان از فضا طوری استفاده می‌کنند که خودشان تشخیص می‌دهند، یعنی شما نرده می‌کشی اما مردم از روی آن رد می‌شوند، در نهایت این اتفاق اثری ندارد و اگر نظام حکمرانی شهری در سطوح مختلف بخواهد موثر باشد و شهروندان را با خود همراه کند، راهش این است به جای اینکه فضای عمومی را ببندد، آن را باز کند.» تشکر با اشاره به طرح‌‌‌های پیشین مدیریت شهری مانند پهنه رودکی که مقرر بود تالار وحدت را به تئاتر شهر متصل کند، می‌گوید: «چرا این طرح‌های قبلی اجرا نمی‌شود، چرا با بستن می‌خواهند جلب توجه کنند و بگویند کاری می‌کنند.»
این جامعه‌شناس با اشاره به موافقت هنرمندان مبنی بر جداسازی فضای تئاتر شهر از پارک دانشجو نیز می‌گوید: «اگر هنرمندان چنین چیزی گفته باشند، باعث تاسف است، معتاد یا بی‌خانمانی به آنجا می‌آید، بهتر است هنرمندان تئاتری اجرا کنند تا بی‌خانمان جذب آن شود، چرا تصور می‌کنند که فضا برای یکسری افراد اتوکشیده و روشنفکر است؟»
حصارکشی پیرامون تئاتر شهر اما به رغم همه مخالفت‌ها امسال جدی‌تری از سال گذشته مطرح شده است، به طوری که علیرضا نادعلی، سخنگوی شورای شهر تهران هم رسانه‌ها اعلام کرده که تصمیم‌گیری نهایی به منظور حصارکشی فضاهای پیرامونی مجموعه تئاتر شهر تا پایان سال جاری انجام می‌شود، جمله‌ای که با این گزاره تکمیل شده است: «این طرح ابتدای سال آینده اجرایی شود.»

استدلال مخالفان حصر تئاتر شهر در گفت‌وگو با پیام ما

تئاتر شهر باید حضور بی‌واسطه در شهر داشته باشد، گیریم که شبانه چند معتاد هم شبانه بیایند و آنجا آتش روشن کنند، یعنی توان دور کردن این افراد وجود ندارد؟ پس چرا در آنجا نگهبان و دوربین مدار بسته وجود دارد؟ حتما باید حصاری که ما نمی‌دانیم چیست، بتن است یا سیم خاردار در آنجا کشیده شود؟ دسترسی مردم از آنجا قطع شود و آنجا هم مانند تالار وحدت به یک فضای لاکچری تبدیل شود؟

امید طاهری، منتقد تئاتر
فاصله فقیر و غنی این روزها زیاد شده است، آمارهای رسمی این را نشان می‌دهد بنابراین تا زمانی که این مسائل حل نشود، نمی‌توان با نرده و حصار چیزی را حفظ کرد.

گیتی اعتماد، معمار و شهرساز

حصار و فنس را دور جایی می‌کشند که نخواهند مردم در آنجا پا بگذارند، مثل مناطق حفاظتی و امنیتی در حالی‌که آنجا یک مکان فرهنگی است و فرهنگ طبیعتا باید با عامه مردم در ارتباط باشد. من تئاتری دلیلی نمی‌بینم که بخواهم به تئاتر شهر قدم بگذارم، گفتمان و رابطه‌ای وجود ندارد و همه جوانان راهی سالن‌های خصوصی شدند. سالن‌های خصوصی این روزها فضاهای تئاتری بیشتری دارند

علی صفری، نمایشنامه‌نویس
تئاتر شهر یک بنای مرده نیست که حفاظت از آن با حفاظ صورت پذیرد (بگذریم از آن که اصولا میراث مقوله تک بنا نیست و با بافت پیرامونش تعریف می‌شود و علاوه بر رابطه بافت با بنا، مقوله منظر میراثی بنا نیز مطرح است-امری که به اشکال مختلف در مورد تئاتر شهر با مسجد چهارراه ولیعصر، نرده‌های چهارراه و سپس گلدان‌های حصار، مخدوش شده است)، بلکه میراثی زنده است که هویت ارتباطی‌اش با فضا جزئی از ارزش میراثی‌اش هست. تئاتر هنری مردمی است که با ارتباط زنده با مردم تعریف می‌شود، چه تئاتر صحنه‌ای و بر سن باشد و چه تئاترهای خیابانی و شورایی. فضای پیرامونی تئاتر شهر، همواره فضای برگزاری جشنواره‌های تئاتر خیابانی یا رویدادهای نمایشی و هنری بوده است، حصارکشی تئاتر معنایی جز کشتنِ حیات پویای تئاتر در رابطه با مردم ندارد.

کریم آسایش، کنشگر شهری

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

مسافران قطار مرگ

مسافران قطار مرگ

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بیشترین بازنشر