سایت خبری پیام ما آنلاین | تکمیل مراحل طرح شکایت عراق علیه ایران

وزیر منابع آب عراق در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «الجزیره» اعلام کرد:

تکمیل مراحل طرح شکایت عراق علیه ایران

مهدی رشید الحمدانی، وزیر منابع آب عراق: وزارت منابع آب نامه‌ای به وزارت خارجه و کابینه ارائه کرده و تمامی مراحل فنی و قانونی برای شکایت را تکمیل کرده است





تکمیل مراحل طرح شکایت عراق علیه ایران

۱۶ آذر ۱۴۰۰، ۸:۲۹

| پیام ما | در حالی که نگرانی‌هایی از بروز مناقشات در نتیجه سیاست‌های آبی ترکیه، در منطقه با آبگیری سد ایلیسو ایجاد شده بود، مناسبات آبی ایران و عراق هم وارد مرحله جدیدی شده است. اواخر نوامبر مقامات عراقی از اینکه ایران برای مذاکره در خصوص مناقشات آبی بین دو کشور و قطع جریان آب رودخانه‌ها به خاک عراق تمایلی نشان نمی‌دهد انتقاد کردند. موضوع تا جایی بالا گرفت که روز شنبه وزیر منابع آب عراق در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی «الجزیره» اعلام کرد: «وزارت منابع آب نامه‌ای به وزارت خارجه و کابینه ارائه کرده و تمامی مراحل فنی و قانونی برای شکایت را تکمیل کرده است» او در کنفرانس گفت‌وگوهای مدیترانه‌ای که ابتدای هفته جاری برگزار شد هم از جامعه جهانی خواست از عراق برای دریافت حقابه‌اش از کشورهای همسایه حمایت کند. ایران هنوز نسبت به اظهارات اخیر الحمدانی واکنشی نشان نداده است.

اختلاف ایران و عراق بر سر آب‌های مرزی بالا گرفته و در آخرین اقدام وزیر منابع آب عراق اعلام کرده است با ارسال نامه‌ای به دولت و وزارت خارجه این کشور، پس از این تصمیم‌گیری در مورد پیشبرد موارد مربوط به موضوع آب بین دو کشور به عهده وزارت خارجه و دولت عراق است. تابستان امسال بود که مقامات عراقی اعلام کردند ایران مسیر آب رودخانه‌های مرزی با عراق را مسدود کرده و این کشور را با فاجعه‌ای روبه‌رو ساخته است. تیر ماه امسال مهدی رشید الحمدانی، وزیر منابع آبی عراق، با اعلام این خبر گفت: «رهاسازی آب رودخانه‌های کرخه، الوند، کارون و سیروان به خاک عراق توسط ایران به صفر رسیده است و بغداد در نظر دارد به خاطر نقض قوانین و معاهدات بین‌المللی و ایجاد خسارت، علیه تهران در نهادهای زیر نظر سازمان ملل شکایت کند.» و روز شنبه در گفت و گویی با شبکه تلویزیونی «الجزیره» با تاکید بر طرح شکایت در دیوان بین‎المللی دادگستری اعلام کرد: «وزارت منابع آب نامه‌ای به وزارت خارجه و کابینه ارائه کرده و تمامی مراحل فنی و قانونی برای شکایت را تکمیل کرده است. تصمیم برای پیشبرد امور اکنون به عهده وزارت خارجه و دولت عراق است»
ایران و عراق هرچند سال‌هاست بر سر آب‌های مرزی مناقشات و اختلافاتی دارند، اما این روزها با سیاست‌هایی که ترکیه در پیش گرفته است، هر دو کشور در معرض آسیب دو چندان قرار گرفته‌اند و نیاز به ایجاد فضایی برای گفت و گو دارند. اما بالا گرفتن اختلافات در این زمینه و بی‌توجهی ایران به این موضوع، می‌تواند مناقشات آبی را در منطقه تشدید کند. مهر ماه امسال عضو کمیسیون انرژی مجلس در واکنش به اعلام مقامات عراقی در خصوص شکایت علیه ایران گفته بود: «اگر ایران اقداماتی در زمینه احداث سد و یا کنترل آب انجام داده مطابق معاهدات بین‌المللی بوده و بر این اساس ما تخلفی نداشته‌ایم» فریدون عباسی معتقد است: «عراق بیش از ایران از ترکیه آسیب دیده بنابراین نباید فرافکنی کند، در هر حال طبق معاهده‌ای که در زمینه آب‌های مرزی وجود دارد هر کشوری که اقدام به ساخت سد روی رود مرزی می‌کند باید حقابه‌ای را هم برای کشور مقصد آب رود در نظر بگیرد، ضمن اینکه بر اساس همین معاهده تا سال ۲۰۲۰ لزومی نداشت که برای احداث سد با کشورهای همسایه هماهنگی صورت بگیرد. اقدامات سدسازی ترکیه هم روی اروند و کارون اثر گذاشته و هم باعث شده زمان مد آب خلیج‌فارس پیشروی کرده و آب شور وارد کانال‌های رود بهمنشیر و اروند شود و نخلستان‌های آبادان، جزیره مینو و خرمشهر خشک شوند.» هر چند عباسی دولت عراق را به فرافکنی متهم می‌کند اما اظهارات او هم قابل تامل است، وقتی می‌گوید: « افغانستان هم بدون هماهنگی با ایران با احداث دو سد باعث شده هیرمند و هامون سمت ایران خشک شود و ما را با مشکل مواجه کرده‌اند. هر کشور سعی کرده آب مورد نیاز خود را تامین کند به خصوص اینکه اگر ما اقدامی در کنترل آب داشته‌ایم بیشتر مهار سیلاب بوده که ممکن بود به کشورهای همسایه هم آسیب وارد کند. اگر ایران اقداماتی در زمینه احداث سد و یا کنترل آب انجام داده مطابق معاهدات بین‌المللی بوده و بر این اساس ما تخلفی نداشته‌ایم، زیرا زمان لازم را داشتیم که اقداماتی در خاک خود انجام دهیم و با کشورهای دیگر هم هماهنگی نداشته باشیم، کما اینکه افغانستان و ترکمنستان هم همین کار را کرده‌اند»
ایران و عراق و بسیاری دیگر از کشورهای منطقه این روزها با تنش آبی روبه‌رو هستند و هر یک به گونه‌ای سعی در حل چالش‌های موجود در این زمینه دارند. در این میان ابرپروژه‌های ترکیه در منطقه نگرانی‌ها را از تشدید بحران آب در کشورهای منطقه افزایش داده است. چندی پیش بانک جهانی هشدار داد که با تداوم تغییرات اقلیمی ممکن است عراق تا سال 2050 شاهد کاهش 20 درصدی منابع آبی خود باشد و به پیامدهای منفی آن به ویژه بر رشد و اشتغال اشاره کرد. این گزارش اعلام کرده بود که کمبود آب در این کشور باعث آوارگی اجباری به ویژه در جنوب عراق شده است. از طرفی اقدامات دولت عراق منجر به شور شدن 60 درصد از زمین‌های کشاورزی و کاهش بین 30 تا 60 درصدی سطح محصولات شده است. در ایران هم آمارها وضعیت بهتری ندارند. کمبود آب، کشاورزی و دامپروری کشور را به شدت تحت تاثیر قرار داده و چالش‌های موجود در زمینه منابع آب زیرزمینی و مدیریت نامعقول این منابع در دهه‌های اخیر، فرونشست زمین و بسیاری عواقب دیگر را به مردم این سرزمین تحمیل کرده است. با تمام این چالش‌ها و مشکلاتی که این دو کشور در حوزه آب با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، منازعات بر سر آب‌های مرزی هم می‌تواند تبدیل به مشکلی مضاعف در این حوزه شود، مشکلی که شاید با مذاکره قابل حل باشد.
ارزیابی بسیاری از کارشناسان از دیپلماسی آب در ایران این است که ایران با وجود تنش‌هایی که بر سر آب‌های مرزی دارد و تبعات آن برای کشور حائز اهمیت است، از دیپلماسی قدرتمندی در حوزه آب برخوردار نیست. چالش‌های ایران در مورد آب‌های مرزی تنها به عراق خلاصه نمی‌شود، افغانستان، ترکمنستان، ترکیه، آذربایجان و ارمنستان هم با ایران مناسباتی در حوزه آب‌های بین‌المللی دارند که هر یک چالش‌های خاص خود را دارد و اقدامات هر کدام می‌تواند بخشی از کشور را دچار مشکلاتی کند. با اینهمه مقامات عراقی بر اساس اعلام رسانه‌های بین‌المللی بیشتر مایل به مذاکره هستند تا طرح شکایت، اما گویا ایران تمایلی در این زمینه از خود نشان نداده است. عون ذیاب؛ معاون وزیر منابع آبی عراق در این رابطه اعلام کرده است: «بارندگی‌ها بسیار کمتر از انتظار است، سد حمرین در شرق عراق وضعیت بحرانی دارد. منبع آب این سد، رودخانه دیاله است که از رشته‌کوه‌های زاگرس ایران سرچشمه می‌گیرد. باید با ایران درباره مواردی چون قطع جریان رودخانه سیروان که آب سد استراتژیک دربندیخان را تامین می‌کند، مذاکره کرد» همان عقیده‌ای که حسین حمه کریم، سخنگوی وزارت کشاورزی و منابع آب اقلیم کردستان عراق هم بر آن تاکید می‌کند: « 70 درصد آب رودخانه سیروان از خاک ایران سرازیر می‌شود و به این منطقه می‌ریزد. ایران آب اقلیم کردستان را 100 درصد قطع کرده است. موضوع آب یک موضوع حاکمیتی است که بغداد مسئولیت آن را بر عهده دارد و باید در این زمینه با ایران وارد مذاکره شد» اما گویا ایران تمایلی بر این موضوع ندارد. مقامات ایرانی نه در مقابل درخواست عراقی‌ها برای مذاکره و نه در خصوص طرح شکایت این کشور در نهادهای زیرمجموعه سازمان ملل واکنشی نشان نمی‌دهند.

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *